ΣΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ

Γράφει η Μαρία Τζουγανάκη

Κάποτε γύρω στο 1960 ... από την αυλή του Αγίου Φωτίου, ο Μακαριστός Επίσκοπος Κισάμου & Σελίνου, Ειρηναίος ρώτησε τον παππού μου Ιερέα Χρήστο Λουπασάκη να του δώσει πληροφορίες για την περιοχή και τα ξωκλήσια της. Ο παππούς μου μέσα στα πολλά, αναφέρθηκε και στη θέση "Στου Παύλου", ο Ειρηναίος αφού θέλησε να μάθει για το τοπωνύμιο και την ιστορία του, ζήτησε την ανέγερση του ξωκλησιού εκεί κοντά που ο Άγιος άφησε το στίγμα του.
Τα χρόνια ήταν δύσκολα, ο πάπα Χρήστος μόλις ένα χρόνο χειροτονημένος, έσοδα ελάχιστα, χορηγοί και δωρεές δεν υπήρχαν όπως σήμερα, οπότε όλο αυτό δυσχέραινε και την υλοποίηση του έργου μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα. Έτσι λοιπόν διοργάνωσαν μια λοταρία ώστε να μπορέσουν να μαζέψουν ένα ποσό και να ξεκινήσουν τα έργα. 
Όποια οικογένεια επιθυμούσε, πρόσφερε ότι είχε ευχαρίστηση για την κλήρωση.
Η γιαγιά μου θυμάται να διέθεσε ένα ζευγάρι υφαντά μαξιλάρια από την προίκα της.
( Άραγε σε ποιο σπιτικό να βρήκαν θέση;)
Μαζεύτηκε λοιπόν ένα ποσό το οποίο όμως και πάλι ήταν πενιχρό  μπροστά στο έργο που είχε ανατεθεί στην ενορία.
Το ξωκλήσι στήθηκε, ωστόσο ημιτελές χωρίς σοβάδες.
Αρκετοί κάτοικοι εθελοντές έβαλαν προσωπική εργασία, μα και πάλι έμεναν εκκρεμότητες.
Μια μέρα λοιπόν ανοικτά στο πέλαγος ψάρευαν Χανιώτες ψαράδες όπως συνήθιζαν και οι ντόπιοι δικοί μας μιας και το μέρος έχει τεράστια βάθη με πολλά ψάρια, σκυλόψαρα, φώκιες κτλ και οι ψαριές ήταν πάντα πλούσιες.
Ξαφνικά τους έπιασε μια φοβερή θαλασσοταραχή που κόντεψε να πετάξει το καΐκι τους στα βράχια.
Εκείνοι τρομαγμένοι και γνωρίζοντας ότι η τοποθεσία ήταν γνωστή ως: του Παύλου, παρακάλεσαν τον Άγιο να γλιτώσουν, να σωθούν και να προσφέρουν ότι άλλο χρειαζόταν το ξωκλήσι για να ολοκληρωθούν οι εργασίες του.
Έτσι κι έγινε!
Γλύτωσαν απ' την θαλασσοταραχή και τήρησαν το τάξιμό τους.
Με καΐκι επέστρεψαν και μετέφεραν τα υλικά  που χρειαζόταν για το υπόλοιπο έργο.
Το σημείο δύσβατο, δίχως δρομάκια και μονοπάτια, τα γκρεμνά απότομα και κοφτερά σαν λεπίδες, ωστόσο η υπόσχεση στον Άγιο δεν σήκωνε αναβολή.
Το ξωκλήσι μέσα έξω έτοιμο ! 
Θεμέλιος λίθος 1960 
Εγκαίνια 1961

ΤΑ ΕΙΚΟΝΟΣΤΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΠΛΑΤΑΝΟ

Μια ωραία ανάρτηση απο την Μαρία Τζουγανάκη, βρήκα στο διαδίκτυο, και την αναρτώ μιας και έχει πολλά καλά στοιχεία, αλλά μπορεί να συνδεθούν και με αυτά που έχουν γράψει οι περιηγητές όταν πέρασαν απο δω.

 Γράφει λοιπόν.....
Εικονοστάσι Αγίου Χαραλάμπους στον Πόρο Μεσογείων....δίπλα στο πατρικό μου.
Μια ιστορία πολλών ετών πίσω στο χρόνο.
Κάπου στον 19ο αιώνα, τότε που οι Αιγύπτιοι με τον ερχομό τους στο νησί μας, έφεραν την Πανώλη όπου κι έσπειρε το θάνατο, αποδεκατίζοντας πολιτείες και χωριά.
( Ιστορική χαρακτηριστική αναφορά για το χωριό με τις 92 οικογένειες στο Οροπέδιο Λασιθίου όπου επέζησαν μόνο ένας πατέρας με τον γιο του)
Οι πιστοί έχτιζαν ναούς ή εικονοστάσια αφιερωμένα στον Άγιο Χαράλαμπο και σε σημεία - σταυροδρόμια εισόδου των χωριών τους, έτσι ώστε η "Μαύρη Πανώγλα" να μην μπορέσει να φτάσει τα σπίτια τους.
Κάπου στο 1830 μαζί με την ιστορική εικόνα του Αγίου γινόταν λιτανείες προς αποφυγή του κακού στο χωριό μας. 
Δεν χάθηκε καμία ψυχή! 
Η εικόνα φέρει κάθετη σχισμή λόγω παλαιότητας ωστόσο λειτουργούνταν με περισσή ευλάβεια όλα τα χρόνια που υπηρέτησαν τις ενορίες Πλατάνου, ο προπάππους Ιερέας Ιωάννης Λουπασάκης, ο παππούς Ιερέας Χρήστος Λουπασάκης και ο θείος μου Ιερέας Ιωάννης Λουπασάκης.
Για το συγκεκριμένο εικονοστάσι έχω μαρτυρίες από την οικογένεια του πατέρα μου... δεν ήταν αυτή η αρχική του μορφή είχε χαλάσει με τα χρόνια... και ποιος ξέρει γιατί.. μετακινήθηκαν οι πέτρες απέναντι...μια μέρα λοιπόν ήρθε ο πραματευτής στο χωριό (τότε δεν ήταν δρόμοι, αλλά ένας στενός καρόδρομος και στην βιασύνη της η γιαγιά μου η Μαρία πάτησε στις πέτρες του μισογκρεμισμένου εικονοστασιού. Εκείνο το βράδυ δεν έκλεισε μάτι !!! Πρωί πρωί σηκώθηκε ο παππούς μου ο Γιώργης και το ξανάχτισε, αποκτώντας τη σημερινή του μορφή στην αρχική του θέση όπου βρίσκεται έως και σήμερα !!
Στο χωριό μας γνωρίζουμε 3 εικονοστάσια που χτίστηκαν για να μην εισέλθει η Πανώλη:
1ο του Αγίου Χαραλάμπους Πορρος Μεσόγεια,
2ο της Αγίας Παρασκευής πίσω από την οικία Δημήτρη Μπενιουδάκη (Μιμης) και το 

3ο δυστυχώς μου διαφεύγει σε ποιον Άγιο* ήταν αφιερωμένο.

* Σύμφωνα με την γιαγιά μου ίσως ήταν αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα στη θέση Ραφτιανά, κοντά στην οικία του μηχανικού Αννουσάκη Χαράλαμπου.

Η αλήθεια είναι οτι το 1830 η πανούκλα είχε θερίσει την πρωτεύουσα της επαρχίας το Καστέλι, και ο φόβος ήταν τεράστιος μιας και δεν ήξεραν τίποτα για την αρρώστια. Στο βιβλίο του ο Robert Pashley "Ταξίδια στην Κρήτη" γράφει όταν επισκέφτηκε την Κίσαμο το 1834.

... " Ο διοικητής του φρουρίου στο Καστέλι ήταν Αλβανός και μου εκμυστηρεύτηκε οτι απο τους 740 περίπου Αλβανούς της πόλης όταν πολιορκήθηκαν απο τους χριστιανούς, οι 670 πέθαναν απο πανούκλα."