Στις Βουκολιές Κισάμου συναντάμε τέσσερις ερειπωμένες εκκλησίες τις οποίες κατάστρεψαν οι Οθωμανοί της περιοχής μετά από τις διαδοχικές επαναστάσεις των ντόπιων Χριστιανών λίγα χρόνια πριν την απελευθέρωση του νησιού. Οι εκκλησίες αυτές είναι οι εξής. Ο Αφέντης Χριστός που ήταν και η αρχαιότερη όλων στο ποτάμι κοντά στον Άγιο Φώτιο, ο Άγιος Δημήτριος στον Αρδακτυλινέ, ο Άγιος Γεράσιμος στο Ρενιέρηδων και η Παναγία Κοίμηση της Θεοτόκου στις Μέσα Βουκολιές. Στο άλμπουμ αυτό θα ασχοληθούμε μονάχα με τον τέταρτο από τους γκρεμισμένους ναούς των Βουκολιών, την Παναγία. Τα ερείπια του ναού βρισκότανε σε περιοχή γεμάτη βάτους που ήταν δύσκολο μέχρι και πριν λίγα χρόνια να προσεγγίσει κάποιος. Πριν λίγα χρόνια όμως η περιοχή καθαρίστηκε και αποκαλύφτηκαν τα ερείπια της Παναγίας που υπήρχε σύμφωνα με την παράδοση εκεί. Μέσα στο εσωτερικό ντουλαπάκι του βόρειου τοίχου που σώζεται ακόμα και σήμερα βρέθηκε η παλιά εικόνα της Παναγίας που κανείς δεν ξέρει από πότε ήταν εκεί η οποία και σήμερα φυλάσσεται και δεν είναι εκεί. Στο χώρο που υπήρχε ο παλιός ναός χτίστηκε ένα σύγχρονο εκκλησάκι αφιερωμένο κι αυτό στην Κοίμηση της Θεοτόκου το οποίο όμως δεν έχει ακριβώς τις διαστάσεις του παλιού ναού αλλά είναι πολύ μικρότερο. Το κτίσιμο του σύγχρονου ναού έγινε σύμφωνα το 1994 από την οικογένεια Κοκολογιάννη η οποία έκτισε και το γειτονικό Άγιο Στυλιανό λίγα χρόνια νωρίτερα. Ο βόρειος τοίχος του βυζαντινού ναού που προϋπήρχε εκεί ευτυχώς δεν γκρεμίστηκε και έτσι σήμερα παρατηρώντας τον μπορούμε να καταλάβουμε ότι ο παλιός ναός δεν ήταν αγιογραφημένος, γεγονός
που τοποθετεί το κτίσιμο του στα τελευταία χρόνια της Ενετοκρατίας μάλλον στο δεύτερο μισό του 16ου ή στις αρχές του 17ου αιώνα. Μπροστά ακριβώς από το ναό της Παναγία συναντάμε μια υπεραιωνόβια ελιά, πραγματικό μνημείο της φύσης. Η αρχαία ελιά της Παναγίας έχει ένα πραγματικά αξιοθαύμαστο περίμετρο κορμού, από τους μεγαλύτερους στην Κρήτη αλλά παραμένει άγνωστη και δεν έχει ενταχθεί στα υπό προστασία μνημειακά ελαιόδεντρα της Κρήτης. Το εσωτερικό του ολοστρόγγυλου κορμού της είναι κενό και σχηματίζει μεγάλο χώρο στον οποίο άνετα χωράνε άνθρωποι.
Κείμενο φωτογραφίες Χριστόφορος Χειλαδάκης
που τοποθετεί το κτίσιμο του στα τελευταία χρόνια της Ενετοκρατίας μάλλον στο δεύτερο μισό του 16ου ή στις αρχές του 17ου αιώνα. Μπροστά ακριβώς από το ναό της Παναγία συναντάμε μια υπεραιωνόβια ελιά, πραγματικό μνημείο της φύσης. Η αρχαία ελιά της Παναγίας έχει ένα πραγματικά αξιοθαύμαστο περίμετρο κορμού, από τους μεγαλύτερους στην Κρήτη αλλά παραμένει άγνωστη και δεν έχει ενταχθεί στα υπό προστασία μνημειακά ελαιόδεντρα της Κρήτης. Το εσωτερικό του ολοστρόγγυλου κορμού της είναι κενό και σχηματίζει μεγάλο χώρο στον οποίο άνετα χωράνε άνθρωποι.
Κείμενο φωτογραφίες Χριστόφορος Χειλαδάκης