Γράφει η Ειρήνη Αντωνακάκη
Δαμάντρι ένα μινωικό κέντρο στην ανατολική Μεσαρά
Ο εντοπισμός ενός μεγάλου κεντρικού μινωικού κτιρίου που περιβάλλεται από οικισμό και νεκροπόλεις στη θέση Δαμάντρι έρχεται να καλύψει το ως τώρα κενό ενός αναμενόμενου μινωικού κέντρου στην ανατολική λεκάνη της μεγάλης πεδιάδας της Μεσαράς στη νότια Κρήτη.
Η θέση βρίσκεται σε χαμηλό γήλοφο, βορειοανατολικά του σημερινού χωριού Πραιτώρια. Η πρώτη εικόνα κατά την αυτοψία στον χώρο ήταν η ακόλουθη: Παλαιά αποχωμάτωση σε αγρό με σκοπό την φόρτωση και εμπορία πέτρας είχε αποκαλύψει και εν μέρει καταστρέψει τμήμα λαξευτής τοιχοδομίας. Ενώ, στον διπλανό αγρό άφθονο οικοδομικό υλικό είχε βγει στην επιφάνεια εξαιτίας αναμοχλεύσεων αρχαιοκαπήλων με μηχανικά μέσα. Η λαξευτή πρόσοψη καθώς και η πληθώρα δόμων με «τεκτονικά σημεία» στην αναμοχλευμένη περιοχή έδειχναν τη σπουδαιότητα του κτιρίου. Δοκιμαστικές τομές που ακολούθησαν από την Εφορεία, ύστερα από αίτημα των ιδιοκτητών για καλλιέργεια, με σκοπό να διερευνηθεί το μέγεθος και ο χαρακτήρας του κτιρίου, επιβεβαίωσαν την αρχική εικόνα. Η ως τώρα έρευνα έχει παρακολουθήσει την πορεία του σε έκταση περίπου τριών στρεμμάτων, ενώ η συνολική του έκταση φαίνεται να είναι μεγαλύτερη, καθώς επεκτείνεται και στις διπλανές ιδιοκτησίες. Επιφανειακές ενδείξεις δείχνουν κατοίκηση σε όλο το λόφο, ενώ οι νεκροπόλεις εντοπίστηκαν στη δυτική παρειά του. Ύστερα από καλλιεργητικές δραστηριότητες ανασκάφηκαν ταφικοί περίβολοι με ταφές σε μικρές ελλειψοειδείς λάρνακες και σε πίθους. Τα ευρήματα από τις ταφές σηματοδοτούν την κατοίκηση στον χώρο από τα ΜΜ χρόνια, ενώ τα ως τώρα στοιχεία από το κεντρικό κτίριο τοποθετούν την καταστροφή του στους ΥΜΙΒ χρόνους. Η καταστροφή του οφείλεται σε φωτιά. Τα ίχνη ισχυρής φωτιάς είναι παντού ορατά (σε πολλά σημεία έχουν ασβεστοποιήσει τους λίθους). Η χρονική στιγμή της καταστροφής του εντοπίζεται μετά τη συγκομιδή των σιτηρών, αφού οι αντίστοιχες αποθήκες βρίσκονται με αμφορείς γεμάτους με απανθρακωμένα σιτηρά, και λίγο πριν τη συγκομιδή των προϊόντων ελιάς και αμπέλου, αφού στις αντίστοιχες αποθήκες τα πιθάρια που προορίζονταν να δεχθούν το λάδι και το κρασί βρίσκονται πλυμένα και ανάποδα τοποθετημένα με τάξη στις μακριές πλευρές των αποθηκών, έτοιμα να δεχθούν τη νέα συγκομιδή.
Ο χώρος μετά την καταστροφή του φαίνεται ότι δεν ξανακατοικήθηκε, καθώς η ως τώρα τουλάχιστον έρευνα δεν έχει εντοπίσει μεταγενέστερα κατάλοιπα.
11 ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΡΗΤΟΛΟΓΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
