Η ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΑ ΤΟΥ 1ου ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΚΙΣΑΜΟΥ

Ο όρος παιδεία με την ευρύτερη έννοια ορίζεται ως η γενικότερη καλλιέργεια του ανθρώπου. Οι Έλληνες με όποια κατάσταση στη μακρά μας ιστορική πορεία, είχαμε την αγωνία, πώς δια της παιδείας παράλληλα με την καλλιέργεια της λογικής, την κατάρτιση από απόψεως γνώσεων, θα διατηρούσαμε όχι μόνο την γλώσσα μας-θεμέλιο της ταυτότητας μας, αλλά και με την κριτική του νου, στον προβληματισμό της ανεξαρτησίας που θα οδηγούσε στο ποθούμενο πάντοτε την ελευθερία.
   Με την συμπλήρωση 100 ετών το Γυμνάσιο Κισάμου (σήμερα 1ο Γυμνάσιο) σε μια ξεχωριστή βραδιά βρεθήκαμε όλοι προσκεκλημένοι σ’ ένα εορταστικό πρόγραμμα μια μεγάλη γιορτή, ένα αφιέρωμα στο παρελθόν, το παρόν, και το μέλλον του σχολείου και της παιδείας γενικότερα. Η έμπειρη και άξια  Δ/ντρια του σχολείου σήμερα, η κ. Αντωνία- Τόνια- Μαζοκοπάκη μας επεφύλαξε γιγαντιαία θα λέγαμε αναφορά ωσάν να έπρεπε να είναι ανάλογη μιας εκατόχρονης πορείας του σχολείου αλλά και της Ελληνικής εκπαιδευτικής πολιτικής.. Πρίν λίγο καιρό, είχε προηγηθεί μια σωστική ιστορική έκδοση του τέως Δ/ντού  Ψαράκη Γεωργίου «Τα ιστορικά στοιχεία του 1ου Γυμνασίου Κισάμου» για την επέτειο των 100 χρόνων του κτηρίου. Το βιβλίο παρουσιάστηκε στα Χανιά και εκκρεμεί η παρουσίασή του στην Κίσαμο.
Στην Κίσσαμο λοιπόν- το Καστέλλι -πρωτεύουσα της επαρχίας - ήδη από το 1903, η εκπαίδευση μετά το Δημοτικό συνεχίζονταν στο λεγόμενο Ελληνικό σχολείο. Μετά την ένωση με την Ελλάδα 1913, για τη δημιουργία Γυμνασίου, η εκκίνηση γίνεται.. .με βασιλικό διάταγμα του 1917. Και γρήγορα η φοίτηση των πρώτων δεκάδων μαθητών αυξάνεται.

    Η ανάγκη ιδρύσεως κτηρίου Γυμνασίου γίνεται επιτακτική για την στέγαση των μαθητών και την πνευματική προκοπή του τόπου. Δεν περίμεναν από το κράτος- Είναι γνωστή 1920-24 -η τότε πολιτική – στρατιωτική κατάσταση, ο διχασμός και η Μικρασιατική τραγωδία.
Ο  τότε Μητροπολίτης Κισσάμου και Σελίνου Άνθιμος Λελεδάκης ορίζεται πρόεδρος της επιτροπής ανεγέρσεως εξαταξίου Γυμνασίου. Είναι τόσος ο ζήλος των κατοίκων και η πρόθυμος συνεισφορά, ώστε σε χρόνο ρεκόρ 1924 ανεγέρθηκε, ένα κτήριο μεγαλοπρεπές, ένα πραγματικό κόσμημα για την πόλη.
  Προσωπικότητές και ονόματα αναφέρθηκαν πολλά, για συντομία ώς ο επί μακρόν επίσκοπος Άνθιμος Λελεδάκης, ο Γυμνασιάρχης Χαρίλαος  Σπυριδάκης και από τα μέσα του περασμένου αιώνα ο π. Επίσκοπος μας Ειρηναίος Γαλανάκης. Η διαρκής συνεισφορά και υποστήριξη  των κατοίκων, σφράγισαν την εκπαιδευτική και πνευματική πορεία του ιδρύματος. Τα πρώτα 30 χρόνια – επι παραδείγματι- 1925-1955  Η μόρφωση ως κορυφαίο αγαθό επιδιώκεται μέσα από οικονομικές δυσκολίες, πολέμους και ξεριζωμούς. Τα δεύτερα τριάντα χρόνια 1955-1985 μια άλλη γενιά, πάλι θα συνδράμει και θα πλαισιώσει το Γυμνάσιο ενώ  προστίθενται οικοτροφεία, τεχνικές σχολές, οικοκυρική σχολή  και άλλα Γυμνάσια- Λύκεια και οικοτροφεία στην Κίσαμο και Σέλινο. Εκεί στα 60 χρόνια της εκατονταετηρίδας -1985-Στην Κίσαμο πρώην Καστέλλι λειτουργούν 2 Γυμνάσια 2 Λύκεια και φωνές (αποδοκιμασίας) ακούσθηκαν όταν στη εξιστόρηση η κ. Μαζοκοπάκη πρόβαλλε τα υπερσύγχρονα Λύκεια του 1985, σήμερα ωραία ερείπια.

  Τα ύστερα χρόνια από το 1985 και εξής, στα πλαίσια των εκσυγχρονιστικών μεταβολών, στην εποχή των ανέσεων και της ευμάρειας, πολλά άλλαξαν και κυρίως έπαψε το σχολείο να είναι αξιακός χώρος, όπου πρυτανεύει η παιδεία και επιδιώκεται η μόρφωση, βέβαια γενικότερα και όχι μόνο στην Κίσαμο. (δεν αναφερόμαστε στην από δεκαετίες, κατάντια των πανεπιστημίων)
Κατά την άκρως ενδιαφέρουσα παρουσίαση, πίνακες και φωτογραφίες βιντεοσυντεύξεις κλπ η κ. Μαζοκοπάκη κράτησε το ενδιαφέρον μας και ανέδειξε κατά την γνώμη μου, ότι αξίζει να υπερηφανευόμαστε και  εξαιτίας αρχέγονης μακράς  παράδοσης και σαν κοινωνία αλλά και σαν σχολεία- αφού πια δάσκαλοι και καθηγητές στην πλειοψηφία τους είναι συνεχιστές  της πρότερης παιδείας, και στο ότι με πολύ κόπο διατηρήσαμε το ήθος της παιδείας σε μια εποχή που τα πάντα είχαν ξευτελισθεί.
Ακόμη ο Ειρηναίος μέχρι το 2005, η πρώτη του έγνοια ήταν το σχολείο. 

Το σχολείο ως η εκκλησία.
 Υπάρχουν τον κόσμο απροσδιόριστες δυνάμεις και εκεί που φαίνεται να επιβραβεύεται, να επικρατεί το κακό στο τέλος έρχεται η και θριαμβεύει το καλό. Τα τελευταία χρόνια φαίνεται μια ανάταξη των πραγμάτων. Ικανοί και με ζήλο εκπαιδευτικοί με πιο σύνθετα προγράμματα, με προσοχή στις ιδιαιτερότητες των μαθητών, ένα περισσότερο ενδιαφέρον από τον Δήμο και την πολιτεία μια τόλμη για  κανονιστική λειτουργία- πειθαρχία- και αξιολόγηση, μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε, ότι η νέα εποχή «εκατονταετηρίδα» δεν μπορεί παρά να έχει ιστορική συνέχεια Υστερεί και καθυστερεί η πολιτεία. Χωρίς αναβάθμιση του κύρους του δασκάλου, χωρίς έμφαση στην γενικότερη καλλιέργεια του ανθρώπου, υποβαθμισμένο θα είναι το μορφωτικό αποτέλεσμα. Η κοινωνία πρέπει ν' αναβαθμίσει και στη συνείδησή της την έννοια της παιδείας αλλά  οι εκπαιδευτικοί να ξέρουν, πως κυρίως διδάσκουν με το παράδειγμα των.
Ο πολύς κόσμος που παραβρέθηκε στην περίλαμπρη αυτή εορτή του σχολείου και των γραμμάτων  είχαν κάτι σημαντικό από τη ζωή τους να θυμηθούν – απερίγραπτα τα βιώματα των μαθητικών χρόνων. Υπενθυμίζομε σχολείο είναι σχέση διδασκόντων και διδασκομένων, κοινωνίας και πολιτείας σε μια ευρύτερη κοινωνικοποίηση και συμπόρευση και  ήταν βιωματική η συγκίνηση  σε όλους μας που η τόσο πλούσια η βραδιά προκάλεσε,
Επί τη ευκαιρία είμαστε ευγνώμονες στην ευχαριστιακή σχέση μας που βιώνομε σαν κοινωνία όπου πια η πλειοψηφία υπήρξαν μαθητές μας και μέσω των διαφόρων επαγγελματικών τους δραστηριοτήτων συναντιόμαστε στην αέναη σχέση γηράσκοντες, διδάσκοντες και διδασκόμενοι.
Ευχαριστούμε την Γυμνασιάρχη ως θα προσφωνούσε την κ. Αντωνία- Τόνια- Μαζοκοπάκη- ο αοίδιμος Ειρηναίος, η οποία  ανέδειξε την ζωή του σχολείου διαχρονικά, που ύψωσε την παιδεία ως αξία και προϋπόθεση αρετής που μορφώνει και υψώνει τον άνθρωπο.
 Ιδιαίτερα ευχαριστούμε για την πλούσια μουσική, που απολαυστικά  πλαισίωσε την εορτή, το γνωστό επαγγελματικό συγκρότημα (Χορευτάκη) με εξαιρετικά επιλεγμένο ρεπερτόριο και τραγουδιστές. Έχομε μουσική παράδοση και αξιοζήλευτους ερμηνευτές που καταχειροκροτήθηκαν.
Εμείς – οι εκδρομείς του -60- από τη δεύτερη τριακονταετία ζήσαμε στα πρώτα θρανία την εποχή της πλάκας και του κονδυλιού, την πέννα και το μελάνι… το Bic και τον πολύγραφο. Ύστερα την ηλεκτρική επανάσταση με πρωτόγονες κινηματογραφικές μηχανές, την ηλεκτρονική, με προτζέκτορες, FAX, τα videoκαι τα c. d, τoύς υπολογιστές με τους εκτυπωτές, αλλά ο πίνακας, μαυροπίνακας και η κιμωλία!
Τώρα εδώ και 10-15 χρόνια μιλάνε για ψηφιοποίηση- τηλεδιδακαλία και τηλεφροντιστήρια και διαδραστικούς πίνακες  και τέλος μας πρόλαβε η τεχνητή νοημοσύνη…. Τι σχόλια να κάνομε; Το παρόν 2000 κ.ε είναι ο κόσμος του μέλλοντος
Προσεχώς όχι από τη θέση του δασκάλου, αλλά ως μαθητής 2ης γενιάς της εκατονταετηρίδας- πρέπει να περιγράψω πως βίωσα και εγώ, λίγο έτσι λίγο διαφορετικά πολλά από τον φετινό εορτασμό. 

Μακάρι σε καλύτερες συνθήκες μάθησης και σ’ ένα ευτυχέστερο κόσμο!
Γ. Πευκιανάκης Κίσαμος Ιούνιος 2025