Γράφει ο Μανώλης Κουφάκης (*)
Ας πάρουμε σήμερα τον μύθο του χαμένου Παραδείσου.
Ο άνθρωπος, ως το ανώτατο ον της δημιουργίας, διήγε περιχαρής τον βίο του απολαμβάνοντας τα θαυμαστά «πράγματα»-δημιουργήματα του Υψίστου!
Όταν, για τους γνωστούς λόγους, εκδιώχθηκε από τον Παράδεισο και η αμεριμνησία του έλαβε τέλος, από ανάγκη πλέον, άρχισε και αυτός να πράττει και ως ένα μικρός δημιουργός να παράγει «πράγματα». Πράγματα που έφεραν τη σφραγίδα του. Είχαν κάτι από τον δημιουργό τους.
Κάποια από αυτά τα πράγματα ξεχώρισαν επειδή αναγνωρίστηκαν απ’ όλους ως χρήσιμα· ότι, δηλαδή, η χρήση τους διευκολύνει πολύ στην πράξη τη ζωή, και τα ονόμασαν «χρήματα».
Από τα χρήματα πάλι, σε κάποια έδωσαν οι άνθρωποι, μετά από κοινή συμφωνία - δηλαδή νόμο- μια ειδική χρήση, και τα ονόμασαν «νομίσματα». Από χιλιάδες χρόνια πριν, ο Αριστοτέλης προσδιόρισε για τα νομίσματα «ότι ου φύσει, αλλά νόμω κείνται».
Επομένως το νόμισμα είναι -ή θα έπρεπε να είναι- ένα εργαλείο που να υπηρετεί τις μεταξύ των ανθρώπων φυσικές και λογικές σχέσεις.
Είναι όμως έτσι; Ή μήπως το νόμισμα αυτονομείται, δηλαδή λειτουργεί άσχετα από τις σχέσεις και ο πολιτισμός μας που το έχει θεοποιήσει, προτάσσει υπέρ το δέον την χρήση και μειώνει το πεδίο των σχέσεων; Φοβάμαι ότι ακριβώς αυτό συμβαίνει.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των νεοφυών κρυπτονομισμάτων. Πλήρης εκμηδενισμός των σχέσεων. Ουδείς γνωρίζει την προέλευση, τη δομή και τους κανόνες. Μοναδική επιδίωξη η κερδοσκοπία.
Ο πολιτισμός μας -ίσως αναπότρεπτα- έχει καταστήσει το πορτοφόλι ως τον βασικότατο, αν όχι τον μοναδικό, δείκτη αξιολόγησης των ατόμων και εκτίμησης της ζωής. Στις χώρες του Βορρά και την Αμερική αυτό είχε συμβεί από πολύ παλαιότερα, από αιώνες πριν. Βοήθησε πολύ σ’ αυτό το θρησκευτικό-κοινωνικό κήρυγμα ανθρώπων όπως ο Λούθηρος, ο Καλβίνος, ο Τσβίνγκλι, ο Μελάγχθων, ο Έρασμος και άλλοι. Οι άνθρωποι εκεί έμαθαν σιγά σιγά να μη χάνονται στις ποιότητες της ανθρώπινης ύπαρξης και των ανθρώπινων σχέσεων. Αντί γι’ αυτό επέλεξαν το νόμισμα (μεταλλικό ή χάρτινο) ως ισοδύναμό τους. Μετρήσιμο, συγκρίσιμο και εύκολο για το μυαλό στους υπολογισμούς. Από το μυαλό, επόμενο ήταν να περάσει και στην ψυχή και να απαιτήσει και από αυτήν να «δουλεύει» με τον ίδιο τρόπο. Μετά από αυτό δεν θα πρέπει να μας ξενίζει όταν ακούμε τον Αμερικανό τουρίστα που επισκέπτεται την Ακρόπολη να ρωτάει πόσο κάνουν οι κολώνες για να τις αγοράσει!
Στον τόπο μας όμως δεν είμασταν συνηθισμένοι έτσι. Δεν πάνε πολλά χρόνια που στα χωριά οι γονείς μας απέτιναν τιμή σε ό,τι εκπροσωπεί ο δάσκαλος, ο παπάς, ο χωροφύλακας. Αλλά και πέρα από αυτό, εδώ που τα πάντα λούζει ένα καθαρό και πλούσιο φως, που μας κατακλύζουν χρώματα και αρώματα και σφύζει η ζωή, εδώ που λαμβάνουμε μια ισχυρή αίσθηση του χαμένου Παραδείσου, που περιέγραψα στην αρχή, πώς είναι δυνατόν να απαιτήσουμε από την ψυχή μας να δουλεύει σαν λογιστής και να κλείνουμε όλες τις μέρες μας σε νούμερα;
Και όμως συνέβη και σ’ εμάς! Η οικονομική κρίση, η πανδημία, ο πληθωρισμός το έφεραν πιο κοντά και το έκαναν πιο εμφανές. Δεν έχει πλέον διαφορά σ’ αυτό αν είσαι φτωχός ή πλούσιος. Καλείσαι να κλείνεις όλες τις μέρες σου σε νούμερα και προθεσμίες. Αν είσαι φτωχός, να αγωνιάς πώς θα ανταπεξέλθεις στις ποικιλώνυμες υποχρεώσεις (φόροι, λογαριασμοί, τέλη, ΕΝΦΙΑ, ΤΑΠ, ΔΤ κ.ο.κ) και πώς θα επωφεληθείς από τα διάφορα εξευτελιστικά και αποπροσανατολιστικά energy, food …. Pass. Αν πάλι είσαι πλούσιος, να μετράς τα πολλά και να σκέφτεσαι πώς θα τα κάμεις περισσότερα.
Το μέτρημα που μας επιβλήθηκε στη ζωή μας, το μέτρημα της ζωής μας -είτε πλούσιας, είτε φτωχής- μου μοιάζει σαν αναπόδραστη έκτιση ποινής που μας βασανίζει· ίσως … λόγω του προπατορικού μας αμαρτήματος!
(*) Δρ. Μηχανικός
π. Δ/ντής ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.
Ας πάρουμε σήμερα τον μύθο του χαμένου Παραδείσου.
Ο άνθρωπος, ως το ανώτατο ον της δημιουργίας, διήγε περιχαρής τον βίο του απολαμβάνοντας τα θαυμαστά «πράγματα»-δημιουργήματα του Υψίστου!
Όταν, για τους γνωστούς λόγους, εκδιώχθηκε από τον Παράδεισο και η αμεριμνησία του έλαβε τέλος, από ανάγκη πλέον, άρχισε και αυτός να πράττει και ως ένα μικρός δημιουργός να παράγει «πράγματα». Πράγματα που έφεραν τη σφραγίδα του. Είχαν κάτι από τον δημιουργό τους.
Κάποια από αυτά τα πράγματα ξεχώρισαν επειδή αναγνωρίστηκαν απ’ όλους ως χρήσιμα· ότι, δηλαδή, η χρήση τους διευκολύνει πολύ στην πράξη τη ζωή, και τα ονόμασαν «χρήματα».
Από τα χρήματα πάλι, σε κάποια έδωσαν οι άνθρωποι, μετά από κοινή συμφωνία - δηλαδή νόμο- μια ειδική χρήση, και τα ονόμασαν «νομίσματα». Από χιλιάδες χρόνια πριν, ο Αριστοτέλης προσδιόρισε για τα νομίσματα «ότι ου φύσει, αλλά νόμω κείνται».
Επομένως το νόμισμα είναι -ή θα έπρεπε να είναι- ένα εργαλείο που να υπηρετεί τις μεταξύ των ανθρώπων φυσικές και λογικές σχέσεις.
Είναι όμως έτσι; Ή μήπως το νόμισμα αυτονομείται, δηλαδή λειτουργεί άσχετα από τις σχέσεις και ο πολιτισμός μας που το έχει θεοποιήσει, προτάσσει υπέρ το δέον την χρήση και μειώνει το πεδίο των σχέσεων; Φοβάμαι ότι ακριβώς αυτό συμβαίνει.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των νεοφυών κρυπτονομισμάτων. Πλήρης εκμηδενισμός των σχέσεων. Ουδείς γνωρίζει την προέλευση, τη δομή και τους κανόνες. Μοναδική επιδίωξη η κερδοσκοπία.
Ο πολιτισμός μας -ίσως αναπότρεπτα- έχει καταστήσει το πορτοφόλι ως τον βασικότατο, αν όχι τον μοναδικό, δείκτη αξιολόγησης των ατόμων και εκτίμησης της ζωής. Στις χώρες του Βορρά και την Αμερική αυτό είχε συμβεί από πολύ παλαιότερα, από αιώνες πριν. Βοήθησε πολύ σ’ αυτό το θρησκευτικό-κοινωνικό κήρυγμα ανθρώπων όπως ο Λούθηρος, ο Καλβίνος, ο Τσβίνγκλι, ο Μελάγχθων, ο Έρασμος και άλλοι. Οι άνθρωποι εκεί έμαθαν σιγά σιγά να μη χάνονται στις ποιότητες της ανθρώπινης ύπαρξης και των ανθρώπινων σχέσεων. Αντί γι’ αυτό επέλεξαν το νόμισμα (μεταλλικό ή χάρτινο) ως ισοδύναμό τους. Μετρήσιμο, συγκρίσιμο και εύκολο για το μυαλό στους υπολογισμούς. Από το μυαλό, επόμενο ήταν να περάσει και στην ψυχή και να απαιτήσει και από αυτήν να «δουλεύει» με τον ίδιο τρόπο. Μετά από αυτό δεν θα πρέπει να μας ξενίζει όταν ακούμε τον Αμερικανό τουρίστα που επισκέπτεται την Ακρόπολη να ρωτάει πόσο κάνουν οι κολώνες για να τις αγοράσει!
Στον τόπο μας όμως δεν είμασταν συνηθισμένοι έτσι. Δεν πάνε πολλά χρόνια που στα χωριά οι γονείς μας απέτιναν τιμή σε ό,τι εκπροσωπεί ο δάσκαλος, ο παπάς, ο χωροφύλακας. Αλλά και πέρα από αυτό, εδώ που τα πάντα λούζει ένα καθαρό και πλούσιο φως, που μας κατακλύζουν χρώματα και αρώματα και σφύζει η ζωή, εδώ που λαμβάνουμε μια ισχυρή αίσθηση του χαμένου Παραδείσου, που περιέγραψα στην αρχή, πώς είναι δυνατόν να απαιτήσουμε από την ψυχή μας να δουλεύει σαν λογιστής και να κλείνουμε όλες τις μέρες μας σε νούμερα;
Και όμως συνέβη και σ’ εμάς! Η οικονομική κρίση, η πανδημία, ο πληθωρισμός το έφεραν πιο κοντά και το έκαναν πιο εμφανές. Δεν έχει πλέον διαφορά σ’ αυτό αν είσαι φτωχός ή πλούσιος. Καλείσαι να κλείνεις όλες τις μέρες σου σε νούμερα και προθεσμίες. Αν είσαι φτωχός, να αγωνιάς πώς θα ανταπεξέλθεις στις ποικιλώνυμες υποχρεώσεις (φόροι, λογαριασμοί, τέλη, ΕΝΦΙΑ, ΤΑΠ, ΔΤ κ.ο.κ) και πώς θα επωφεληθείς από τα διάφορα εξευτελιστικά και αποπροσανατολιστικά energy, food …. Pass. Αν πάλι είσαι πλούσιος, να μετράς τα πολλά και να σκέφτεσαι πώς θα τα κάμεις περισσότερα.
Το μέτρημα που μας επιβλήθηκε στη ζωή μας, το μέτρημα της ζωής μας -είτε πλούσιας, είτε φτωχής- μου μοιάζει σαν αναπόδραστη έκτιση ποινής που μας βασανίζει· ίσως … λόγω του προπατορικού μας αμαρτήματος!
(*) Δρ. Μηχανικός
π. Δ/ντής ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου