ΤΑ 118 ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΚΙΣΑΜΟΥ ΤΟ 1630

Η ενδιαφέρουσα απογραφή του Βασιλικάτα το 1630 για τα χωριά της Επαρχίας Κισάμου.

Στην έκθεση αυτή που έγινε κατόπιν εντολών όχι του Προβλεπτή της Κρήτης αλλά του αρχηγού του ιππικού των Βενετών στην Κρήτη Natale Donato, αναλύοντας εκτός των άλλων και τα εύκολα σημεία που μπορούσε να γίνει απόβαση απο τους Τούρκους....

Στην αναφορά του λοιπόν έχει όλα τα χωριά της Καστελλαρίας της Κισάμου τα οποία εκείνη την περίοδο ήταν 118. Φυσικά υπάρχουν πολλά άγνωστα λείπουν αρκετά αλλά και κάποια τα ακούμε πρώτη φορά. Παραθέτω το κείμενο στα Λατινικά...και η μετάφραση παρακάτω:

CHISSAMO CASTELLO situato nel piano, vicino al | Mare di Tramonta Discosto dalla sudetta Citta per terra Miglia 25 | uerso Ponente, et ha sotto di se li sottoscritti Casali. |
Messogia. S.(n) Zorzi del Calergi. Lusachies. Scordhigliana. St° Elia di Trachila. Chamarzo. Varsamachia Monasto. Aicco Trachila. Caliuiani. Neochorio. Lardha. Poms Messogia. Vrisses. Monoplatano. Canaua. Capsagiana. Tilifo. Acti. Furnadho. Sfinari, et Maurapila. Mellissurgio.
Aerino. Atnighalochiefali Aico uoradho. Aico Cuneni. Aicopoli Pesuglia. Comuci. Elos. Eimni.

Rogdia. Vlatos. Caridhacbi. Miglia. Chieramari. Calatones. Apano Calatones. Chatarmadho. Ai Pandes. Calatones. Topoglia. Muri fagliero. Nissl Cornaro. Agia Barbara. Vurgharo. Armenochorio. Macrona. Peruolachia. Prodromo.

Polemarchi. Cacopetro. Rumata paglia. Chamarici. Scutellona Capello. Chrithares. Spiglia.      Itacodho. Crilargia chissamo. Gaualomuri. Camara Rodopu. Gaidharea. Marathocliiefala. Malatiro Apano. Malatiro Cato. Membros. Apano Drapanea. Aspregliano. Sfaccopigliadhi. Sassali. Piscopi Sto Elia. Carea Capello. Damuli. Ciccallaria. Paleocasto Apano. Dracodiana. Paleocasto Cato. Nopia. Camara Casteli. Messonissi. Chazzomatado. Rocca. Agio Chirgiani. Placanolla. Agio Pandeleimo. Rauduca. Cato Drapanea. Caciana. Nissi risicari. Calami. Astratigho. Calossa da Millan. Sta Chiriachi. Chiefala. Amigdalo. Paneffimo. Agies pera. Damulochori. Mulete. Peruoglia  Sibragu. Mussurgiana. Agia Ana. Rodhopu. Afrata. Teni. Flichiana. Gribilochori. Chigres. Nochia. Spiglia Calergi. Vuues apano.  Astrico. Scutelona corner. Priniaco. Sebrona. S.(n) Zorzi Muazzo. Vuues cato. Vucoglies Ap°. Vucoglies cato.             

Sono N° 118.

ΚΑΣΤΕΛΙ ΚΙΣΑΜΟΥ. Είναι στην πεδιάδα, κοντά στη θάλασσα τής τραμουντάνας. Απέχει από την παραπάνω πόλη (Χανίων) 25 μίλια δια ξηράς προς τα δυτικά, και έχει στη δικαιοδοσία του τα παρακάτω χωριά.

Μεσόγεια. Άγ. Γεώργιος του Καλέργη. Λουσακιές. Σκορδιλιανά. Αγ. Ήλίας στον Τραχήλα. Καμάρτσος. Βαρσαμάκια. Μοναστήρι. Αίκο Τραχήλα. Καλυβιανή. Νεοχωριό. Λαρδάς. Τίλιφο. Πόρος Μεσόγεια. Ακτή. Βρύσες. Μονοπλάτανος. Καναβάς. Καψαλιανά. Φουρνάδω. Σφινάρι 
Άϊκο Άερινός. Άμυγδαλοκεφάλι. Άϊκό Βοράδω (Κεφάλι). Άϊκό Κούνενη. Άϊκόπολη. Πεζούλια. Κομούκι. Ελος. Λίμνη. Ρογδιά. Βλάτος. Καρυδάκι. Μηλιά. Κεραμάρη. Αγ. Κυργιάννης. Καλάθενες. Απάνω Καλάθενες. Καταρμάδω. Καλάθενες. 3Καλέργω. Παλιόκαστρο Απάνω. Παλιόκαστρο Κάτω. Νοπήγια. Καμάρα Καστέλι. Απάνω Δραπανιάς. Ασπρελιανώ.  Τσικαλαριά. Κάτω Δραπανιας. Μεσονήσι. Τοπόλια. Κατσωματάδω. Μουρί Φαλιέρου. 1Νησί Κορνάρου. 2Αγ. Βαρβάρα. Βουργάρω. Άρμενοχωριο. Μάκρωνας. Περβολάκια. Ρόκκα. Σφακοπηγάδι. Μαλάθηρος Απάνω. Πρόδρομος. Μαλάθηρος Κάτω. Σάσαλος. Άγιοι Πάντες. Δαμουλοχώρι. Μούλετε. Περβόλια. Μαύρα Πηλά. Μελισσουργιό. Πολεμάρχι. Κακόπετρο. Ρούματα Παλιά. Χαμαρίκι. Σκουτελόνας Καπέλο. Κριθαρές. Σπηλιά. Ίτοκόδο. Κιλάργια Κισάμου. Γαβαλομούρι. Καμάρα Ροδωπού. Γαϊδαρέα. Μαραθοκεφάλα. Μέμπρος.  Καθιανά. Πλακάλωνα. Νησί. Ριζικάρι. Πισκοπή Αγ. Ήλία. Αγ. Παντελεήμων. Ραβδούχα. Καλάμι. Άστράτηγος. 'Αγ. Κυριακή. Κεφάλα. Αμύγδαλος. Καρέα Καπέλο. Καλόσα ντά Μιλάν. Πανέφημος. Άγιες Πέρα. Ζυμπραγού. Μουσουργιανά. Τένι. Φλιχιανά. Σπηλιά. Αγία Άννα. Γριμπιλοχώρι. Ροδωπού. Άφρατα. Κίγκρες. Νοχιά. Βούβες. Απάνω. Άστρικος. Σκουτελώνας Κόρνερ. Πρινιακός. Σέμπρωνας. Αγ. Γεώργιος Μουάτσου. Βούβες Κάτω. Βουκολιές Απάνω. Βουκολιές Κάτω.     

Είναι 118 χωριά

Με μια γρήγορη ματιά στην δυτική μεριά λείπει ο Αζογυρές αλλά υπάρχει η Τίλιφος ακόμα τα Σκορδιλιανά-Καψαλιανά, το Μοναστήρι που είναι άγνωστο όπως και ο Αι Ηλίας Τράχηλα (ενδιαφέρον). Ο Μονοπλάτανος και οι Βρύσες που δεν κατοικούνται πλέον

Στα Εννιά χωριά ενδιαφέρον για τα χωριά αν φυσικά είναι εκεί Άϊκόπολη. Πεζούλια. Κομούκι, φυσικά υπάρχουν τα τρία που σήμερα δεν κατοικούνται, Καρυδάκι. Μηλιά. Κεραμάρη.

Τα Νο 1, 2, 3 έχουν ενδιαφέρον το 1.Νησί Κορνάρου μάλλον είναι το Νησί απέναντι απο τα Τοπόλια μετά το Μουρί που αναφέρεται σαν Μουρί Φαλιέρου, (με τους Κορναράκηδες). Το 2 Αγ. Βαρβάρα είναι τα Λατζιανά και 3. Καλέργω τα Καλλεργιανά. Τέλος ο Αγ. Γεώργιος Μουάτσου είναι άγνωστο χωριό αλλά αναφέρεται και αλλού και ήταν φέουδο της Βενετοκρητικής οικογένειας Μουδάτσου που είχαν φέουδο με την ίδια ονομασία και στο Ρέθυμνο.