ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΤΣΑΡΣΙΟΥ

Δεκαετία του 60 ένα από τα δύο τρία μαγέρικα του τσαρσιού του Καστελιού, ήταν και του παππού μου, του συνονόματου, αν και οι περισσότεροι τον φώναζαν Γιάγκο...
Ήσυχος, πράος, συνετός, έξυπνος και προπαντών λιγομίλητος, καλή καρδιά για τους περισσότερους, τάιζε καμιά ντουζίνα κοπέλια, μαθητούδια φτωχά από τα χωριά, τσάμπα, και το τεφτέρι που το άφησε σαν κληρονομιά γεμάτο με βερεσέδια.
Τα φαγητά του πεντανόστιμα και με αγνά υλικά κατά προτίμηση της επαρχίας. Δεν ήταν λίγοι αυτοί που έφταναν στο Καστέλι και πήγαιναν με την πραμάτεια τους να την παζαρέψουν στου Παπαδάκη, αρνιά, χόρτα, αγκινάρες, φασολάκια χοχλιούς κρασί ...ήξεραν ότι θα πάρουν κάτι ντις παραπάνω από ότι θα τους τα αγόραζε ο μανάβης ...
Χιλιάδες ιστορίες στα 60 χρόνια που είχε το μαγαζάκι του στην σημερνή Σκαλίδη, μια τρύπα που τον περισσότερο καιρό για να βρεις τραπέζι έπρεπε να είχες και μέσον. 

12 τραπεζάκια που ποτέ δεν καθόταν κάνεις μοναχός του... Τους έπειθε και κάθιζαν ακόμα και άγνωστοι μαζί .....
Μια από τις πολλές ιστορίες που κάποτε θα πρέπει να τις γράψω όλες σε χαρτί την έμαθα πριν κάμποσες μέρες από ένα παλιό γνώριμο του μαγαζιού και την μοιράζομαι μαζί σας...

Μια πρωινή κατέβηκε ο Θοδωρής με το ορεινό λεωφορείο στο Καστέλι και βιαστικά έτρεξε στου Γιάγκου για να του πουλήσει την πραμάτεια του.
Σαν μπήκε στο μαγαζί, τον έπιασαν και οι μυρωδιές από τις κατσαρόλες, είπε στον παπού μου.
- Γιάγκο άνοιξα το προπέρσινο βαρέλι και το κρασί είναι σαν νέκταρ. Τέτοιο μαρουβά δεν έχεις βάλει στο μαγαζί σου ... Να έφερα 20 κιλά για το μαγαζί, τι λες θα τα πάρεις ;
Ο παππούς μου λιγομίλητος δεν έφερε και αντίρρηση, το δοκίμασε βέβαια, και του είπε εντάξει.
- Να στο πληρώσω, είπε, πόσο κάνει;
- Μετά, του λέει ο Θοδωρής πρώτα βάλε μου λιγο φρεκασέ γιατί κοντεύει να σπάσει η μύτη μου, και μετά θα τα βρούμε.
- Κάτσε του λέει ο Γιάγκος.
Του έβαλε μια ξετρουλιασμένη μερίδα φαι και του ΄κοψε και δύο φέτες ψωμί, από μια άσπρη κουλούρα ζέστη από του Κοντόπυρου το φούρνο.
- Βάλε του και μια κούπα κρασί είπε ο παππούς μου στο γκαρσόνι. 
- Καλιά έχω να πιω μια μπύρα είπε αυτός, στο γκαρσόνι.
Έκατσε λοιπός και με βιασύνη όχι μόνο έφαγε ότι του 'βαλε ο παππούς μου, αλλά έγλειψε το πιάτο, μάλιστα ήπιε και δεύτερη μπύρα.
Σαν τελείωσε λοιπόν φωνάζει τον παππού μου και του λέει
- Γιάγκο κάνε μου λογαριασμό και αφαίρεσε από την αξία του κρασιού που σου 'φερα, το φαι μου και τις δύο μπύρες που ήπια.
Ο παππούς μου σοβαρός όπως πάντα του είπε.... 
- Μου χρωστάς 4 δρχ... 
- Μα αφαίρεσες το κρασί;
- Θοδωρή δεν θα το πάρω το κρασί σου ... αφού εσύ δεν το πίνεις, πως θα το πιούν οι πελάτες μου;
Ακόμα τρέχει ο Θοδωρής.....

Η ΕΛΕΝΗ ΜΕ ΤΑ ΜΟΥΣΙΑ

 Γράφει ο Γιώργος Τσιμπογιάννης

Στο παλιό Καστέλι, εμφανίζονταν κατά διαστήματα διάφορα άτομα και περιφέρονταν, κάποια απ´ αυτά πουλώντας την πραμάτεια τους (καραμπάσι, θραψιανά πήλινα, πατάτες κτλ) και άλλα ζητιανεύοντας. Μια χαρακτηριστική φιγούρα που μας επισκέπτονταν μια-δυο φορές το χρόνο και περιδιάβαινε τους δρόμους ζητιανεύοντας, ήταν η Ελένη με τα μούσια. Μια φιγούρα γυναίκας σε μέση ηλικία, ντυμένη στα μαύρα, με τσεμπέρι και με γνωστά αλλά και φανερά ψυχολογικά προβλήματα που μπορώ να πω ότι φόβιζαν τους μεγαλύτερους και τρόμαζαν εμάς τους μικρότερους.
Ήταν άνοιξη του 1968, εγώ στην τελευταία τάξη του δημοτικού και η Ελένη είχε επισκεφτεί το Καστέλι. Έτυχε να περνά έξω από το σπίτι μας και πίσω της σε απόσταση ασφαλείας την ακολουθούσαν τρεις συμμαθητές μου (σε μια τάξη μικρότεροι αλλά συμμαθητές λόγω συνδιδασκαλίας) ο Κωστής, ο Μιχάλης και ο Γιώργης, φωνάζοντάς της «Μάρκο Ποτόλια». Αυτό, χωρίς να γνωρίζω τί σημαίνει, την εξόργιζε φοβερά, την έφερνε εκτός εαυτού και τους κυνηγούσε πετώντας τους πέτρες. Μόλις με είδαν, που εκείνη την ώρα πήγαινα να αγοράσω ψωμί, με κάλεσαν να λάβω μέρος στο ιδιαίτερο αυτό παιχνίδι τους, κι εγώ για να μη φανώ ότι σε κάτι υστερούσα απέναντί τους, πήρα για λίγο μέρος. Σε λίγο μπήκαν στο χώρο της Οικοκυρικής σχολής και των Ιδρυμάτων της Μητρόπολης, κι εγώ αποχώρησα για το φούρνο.

Φανταστείτε ποια ήταν η έκπληξη και ο φόβος μου, όταν επιστρέφοντας από το φούρνο και μπαίνοντας στο σπίτι μας με το ψωμί στο χέρι, είδα την Ελένη καθισμένη στο τραπέζι της κουζίνας μας, με ένα πιάτο φαγητό μπροστά της. Λέω μέσα μου, τώρα θα πληρώσω τα σπασμένα και για τους άλλους. Η Ελένη με το που με είδε, πήγε να σηκωθεί, πρέπει να με αναγνώρισε, αλλά η μητέρα μου την καθησύχασε και απευθυνόμενος σε μένα μου λέει:

-Γιατί άργησες και σε περιμέναμε να φάμε. Δώσε μου το ψωμί και πήγαινε μέσα. Τρομαγμένος εγώ πήγα στο δωμάτιό μου και κλειδώθηκα καλού κακού. 

Μετά από κάποια ώρα ήρθε η μητέρα μου και της άνοιξα αφού βεβαιώθηκα ότι αποχώρησε η καλεσμένη της. Συζητήσαμε για πολλή ώρα το περιστατικό απο την αρχή μέχρι το τέλος και αφού μου εξήγησε ότι αυτοί οι άνθρωποι έχουν ανάγκη την αγάπη και τη συμπαράστασή μας, μου ζήτησε να μην αναφέρω το γεγονός σε κανένα. 

Ήταν ένα σοκ και μάθημα ζωής που με έκανε να δω με διαφορετικό μάτι πράγματα και καταστάσεις στο μέλλον.

ΜΙΑ ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

......που δείχνει την αξία των Κρητικών στο 2ο παγκόσμιο πόλεμο.

Γεννήθηκε στις 28 Αυγούστου 1921 στο Littlehampton της Αγγλίας εκπαιδεύτηκε στην αγγλική Πολεμική Αεροπορία (R.A.F.). Τιμήθηκε με το βραβείο της αγγλικής Πολεμικής Αεροπορίας για τη μεγάλη και γενναία προσπάθεια του να ξεφύγει από τις παγίδες των Γερμανών.

 Στις 2 Νοεμβρίου του 1941, στις 3.15 μ.μ. του απογεύματος της Κυριακής ένα βομβαρδιστικό αεροπλάνο Νi091 Beaufort της 39ης μονάδος συνετρίβη στη νοτιοδυτική άκρη του νομού Χανίων στην περιοχή Στόμιο Κισάμου κοντά στο μοναστήρι Χρυσοσκαλίτισσας. Τα τέσσερα - ελαφρά τραυματισμένα - μέλη του πληρώματος πήραν το μονοπάτι ανατολικά και έφθασαν στο χωριό Τζιτζιφιές. Εκεί συνάντησαν, τον Αντώνη Καλιτσουνάκη (το όνομα είναι ελαφρώς δυσδιάκριτο) που τους φιλοξένησε στο σπίτι του. Μετά προχώρησαν πιο ανατολικά στα χωριά Περβόλια, Έλος, Στρόβλες. Στα Περβόλια φιλοξενήθηκαν από τον Κώστα Γεωργιλάκη, στο Έλος απο την οικογένεια Μιχάλη και Θεοδώρας Σκαλίδη και στις Στρόβλες από τον Βασίλειο Βακάκη.
Στις 25 Δεκεμβρίου του 1941 ξεκινούν για την ανατολική Κρήτη ψάχνοντας μέρος για να δραπετεύσουν από το νησί. Μετά από την πολυήμερη διαδρομή ο Ed (Ανδρέας) Cerely, μαζί και με άλλους Άγγλους, προσπάθησαν να ξεφύγουν με βάρκα από παραλία κοντά στο Μπαλί Ρεθύμνου. Όμως, ήταν άτυχοι γιατί παρουσιάστηκε πρόβλημα στη μηχανή και αναγκάστηκαν να επιστρέφουν πίσω. Στην ακτή βρήκαν ορισμένους στρατιώτες που περίμεναν να επιβιβαστούν σε υποβρύχιο. Οι Γερμανοί εύκολα μπορούσαν να τους ανακαλύψουν, γι’ αυτό ο Ed Cerely αποφάσισε να κατευθυνθεί προς το χωριό Κεφαλά Χανίων μαζί με έναν στρατιώτη, εκεί έμειναν κρυμμένοι για μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι κάτοικοι του χωριού τους πρόσφεραν όχι μόνο φαγητό, αλλά και ρούχα.
Τον Μάρτιο του 1942 ήταν έτοιμοι για να κατευθυνθούν προς την Τουρκία. Για άλλη μια φορά, όμως στάθηκαν άτυχοι αφού καταρρακτώδης βροχή τους ανάγκασε να μην προχωρήσουν και έτσι δεν πραγματοποίησαν το σχέδιό τους. Οι Γερμανοί τους αντιλήφθηκαν, τους αιχμαλώτισαν και τους ανάγκασαν να διασχίσουν τα βουνά προς το Ηράκλειο. Το πρώτο βράδυ ο Ed Cerely προσποιούμενος ότι είχε πρόβλημα με τα παπούτσια του έμεινε πίσω και κατάφερε να ξεφύγει.
Άρχιζε να διασχίζει τα βουνά, όμως ένα απότομο χτύπημα στο γόνατο του προκάλεσε κάταγμα. Τον βρίσκει ένας νέος Κρητικός (βοσκός) και τον μετέφερε σε μία μάντρα στα βουνά του Φόδελε Ηρακλείου. Παρέμεινε εκεί για αρκετές ημέρες υπό την φροντίδα των βοσκών. Όταν ανάρρωσε ξεκίνησε ξανά πεζοπορία προς τη δυτική Κρήτη. Από τρομερή σύμπτωση, στην πορεία του στα βουνά, συνάντησε τον πιλότο Reggie μαζί με μία ομάδα Άγγλων δραπετών.
Στα τέλη του Μάη του 1942 από την παραλία “Τρεις Εκκλησίες" του Ηρακλείου, έφυγαν με υποβρύχιο για τη Λιβύη και από εκεί επέστρεψαν στην Αγγλία και με το τέλος του πολέμου, επέστρεψε στην πολιτική ζωή.
Ο Ed Cerely έλεγε: “Πολλοί λίγοι από αυτούς που ανήκουν στην αεροπορία διέφυγαν από την Κρήτη. Αλλά αυτοί που διέφυγαν τα κατάφεραν χάρις στην σταθερότητα και το κουράγιο των κατοίκων του νησιού".
Το 1943 παντρεύτηκε την Ivy Morall και απέκτησαν δύο παιδιά, τον Alvin και την Alethea -η λέξη “αλήθεια” ήταν για τον Ed Cerely η καθαρότερη ελληνική λέξη.
Η Κρήτη σημάδεψε τον Ed και ο Ed σημάδεψε την Κρήτη. Οι δύσκολες μέρες του πολέμου τον έκαναν να αγαπήσει την Κρήτη όσο και την πατρίδα του. Ποτέ δεν ξέχασε τους Κρητικούς για την φιλοξενία που του πρόσφεραν στις δύσκολες μέρες του πολέμου. Μετά το τέλος του πολέμου επισκέφθηκε 28 φορές την Κρήτη.
Το καλοκαίρι του 1969 διοργάνωσε εκδήλωση στα Περβόλια Κισάμου για τη βοήθεια που του παρείχαν οι κάτοικοί του στις μέρες του πολέμου.
Το 1977 με πρωτοβουλία του έγινε το φιλοτεχνικό γράμμα με ονομασία “Επιστροφή στην Κρήτη". Τον Μάιο του 1978 η Πολεμική Αεροπορία της Αγγλίας με πρωτοβουλία του Ed Cerely αποφάσισε να φιλοξενήσει στη γηραιά Αλβιώνα Ελληνες που βοήθησαν τις συμμαχικές δυνάμεις στον πόλεμο. Τον Οκτώβριο του 1986 με πρωτοβουλία του τοποθετήθηκε αναμνηστική πλάκα από την RAF στην πλατεία του χωριού Κεφαλά.
Το καλοκαίρι του 1987 περπάτησε ξανά στα ίδια μονοπάτια που πέρασε μαζί με τους φίλους του το χειμώνα του 1941-42, ξεκινώντας από Έλος, Στροβλές, Σπίνα, Ομαλός, Ψηλορείτης, Τυμπάκι, Τρεις Εκκλησίες, αυτή τη φορά όμως ελεύθερος.
Από το Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο του 1990 σε ηλικία 69 ετών ξεκίνησε μαζί με τον ανιψιό του μια μεγάλη πεζοπορία από την Αγγλία μέχρι την πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα. Ήθελε να έρθει περπατώντας μέχρι την Ακρόπολη, την καρδιά της Ελλάδος. Ξεκίνησαν από τις Επτά Βελανιδιές (τοποθεσία της Αγγλίας) περνώντας στη Γαλλία, Κεντρική Ευρώπη, Άλπεις, Ιταλία (Μπάρι-Πάτρα ατμοπλοϊκώς) και ξανά πεζοπορία μέχρι την πλατεία Συντάγματος στην Αθήνα. Περπάτησαν 2.675 χλμ. και συγκέντρωσαν ένα σοβαρό ποσό που διέθεσαν σε φτωχά παιδιά όλου του κόσμου.
Το περασμένο καλοκαίρι (1997) στις 24 Ιουνίου ήρθε για τελευταία φορά στην Κρήτη. Κάθισε 2,5 μήνες, στις Στροβλές, το χωριό που λάτρεψε. Πολλές φορές έλεγε: "εάν δεν βρίσκομαι στην Αγγλία τότε θα είμαι στις Στροβλές". Ήταν χαρούμενος, αισιόδοξος, δυνατός, ευτυχισμένος, πίστευε ότι όλα θα πάνε καλά με την υγεία του.
Πήγε σε πολλά μέρη για τελευταία φορά στο Έλος, στα Περβόλια, στα Κεφαλά, για να συναντήσει παλιούς τους φίλους και στο Ηράκλειο συνάντησε το Μανώλη Δρετάκη. Στις 18 Σεπτέμβρη έφυγε για την Αγγλία. Δώσαμε ραντεβού για την άνοιξη του 1998 όπως πάντα στις Στροβλές, όμως το ραντεβού αυτό δεν θα γίνει ποτέ. Ο Ed μπορεί να πέθανε αλλά το πνεύμα του θα βρίσκεται πάντα στην Κρήτη, γιατί την αγάπησε με μεγάλο πάθος. Για μας θα μείνει πάντα ζωντανός στη μνήμη
μας.
 Αντίο μεγάλε φιλέλληνα.

 Οικογένεια Βασιλείου Βακάκη 1999

ΠΗΓΗ Χρονικά Κισάμου και Σελίνου

Η ΓΑΙΔΟΥΡΑ

Ο Γιαννάκης φόρτωσε στο γάιδαρο δυο ασκάκια λάδι και πήγε στο Καστέλλι και το πούλησε. Ίσαμε να κάμει τα ψούνια του πήγε κι έδεσε τον γάιδαρο σ΄ένα ανοικτό χωράφι που είδε να' χουν κι άλλοι δεμένα τα γαϊδούρια και τα μουλάρια τους Σαν τελείωσε τα ψούνια του πήγε να πάρει το γάιδαρο απο το χωράφι, να φορτώσει τα ψούνια του και να φύγει για τα Εννιά Χωριά.

Φόρτωσε καβαλίκεψε κι έφυγε. Είχε περάσει τα μεσόστρατα και σαν έβγαινε ένα δύσκολο αναβόλεμα στα Σταυρακάκια, πέζεψε για να περάσει την κακοτοπιά.Μια στιγμή στάθηκε το κουρασμένο ζώο να κάμει το ψιλό του και τότε ο Γιαννάκης πρόσεξε τη φυλετική διαφορά κι άρχισε να μονολογεί:

-Λώμπης μ αλλάξανε το γάιδαρο!! Κιανείς κλέφτης κιανείς άτιμος μου την κατάφερε τούτη να.
Μα για να βεβαιωθεί πιο πολύ κοίταξε το σωμάρι και τα σκοινιά. Τα ολόιδια. Ο κλέφτης δεν τα πήρε, ως φαίνεται το δικό του δηλαδή της γαϊδάρας του ήταν καλύτερα. Έτσι άρχισε μέσα του να γεννάται μια αμφιβολία, μήπως το ζώο που του δώσε ο ξάδελφος του δεν ήταν γάιδαρος αλλά γαϊδούρα. Σκέφτηκε πάλι το ελάττωμά του και μονολόγησε: 

- Ποιος είναι 
- Εγώ Ξάδελφε, πόρισε ξάδελφε να με φτύσεις, να με σφακελώσεις να με.... γάιδαρο μουδωσες, γαϊδούρα σου σου φέρνω.
- Ήντα πες ξάδελφε;

Τρεις μέρες γυρεύανε στο Καστέλλι και στα γύρω χωριά το γάιδαρο, σέρνοντας μαζί τους την γαϊδάρα, μα του κάκου. Άνθρωπος δε βρέθηκε να τους δώσει καμιά χρήσιμη πληροφορία. Στο Δραπανιά μάλιστα τους πήραν και στο ψιλό, πειράχτηκε ο Γιαννάκης και παρ ολίγο να γενεί καβγάς. Καβάλα στην γαϊδάρα γύρισαν στο χωριό. 

Πέρασαν δυο μήνες ακόμη. Το φούσκωμα της κοιλιάς μεγάλωσε Καλέστηκε ο ειδικός του χωριού κι εβεβαίωσε την εγκυμοσύνη. Η γαϊδάρα τώρα ανάπαψη και περιποίηση, έπρεπε να καλογεννήσει. Ο Γιωργάκης ακούστηκε να λέει.
- Σαν το τυχερό κι άλλο δεν είναι. Μόνο να καλογεννήσει.

Δεκέμβριος 1949

ΦΩΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥΔΑΚΗΣ ΤΕΡΖΗΣ ΚΑΙ ΜΑΚΕΔΟΝΟΜΑΧΟΣ

Σοβαρός, ψηλός, αγέρωχος αρχοντάνθρωπος.
Το 1906 πρωτομπήκε στην τέχνη του τερζή, ράφτη της κρητικής φορεσιάς, Στην αρχή πήγε στο Τζεπαπαδάκη στο Κολυμβάρι, και μετά στα Χανιά του Μπαλαντίνου. Δουλειά λεπτή και δύσκολη, ένα κουστούμι σαλιβαρομίτανα έπαιρνε στον τεχνίτη είκοσι ως και τριάντα μέρες...
Το 1911 άνοιξε μαγαζί στο Καστέλι, έβγαζε η δουλειά καλό ψωμί, αλλά την επόμενη χρονιά τ άφησε και κατατάκτηκε σε αντάρτικα σώματα που ετοιμαζόταν για την Ήπειρο και την Μακεδονία.. Με την κήρυξη του πολέμου διοργανώθηκε η φάλαγγα Κισάμου με καπετάνιους τους Μπαλαντίνο και Μαλαντρή. Το Σεπτέμβριο του 1912 καμιά δεκαπενταριά Δραπανιανοί και Καστελλιανοί έφυγαν με ένα πλοίο το "Στέφανο Δραγούμη" και πήγαν Αθήνα όπου παρέλαβαν τον οπλισμό τους. Έφυγαν κατευθείαν με εντολή να καταλάβουν το Μέτσοβο με διαταγές του καπετάνιου Κόρακα. Το Μέτσοβο έπεσε. Οι Τούρκοι αντιστάθηκαν μια μόνο μέρα. Μετά απο αυτό ήρθε διαταγή να διαλυθούνε τα σώματα και ο Φώτης Αντωνιουδάκης κατατάχτηκε στο κρητικό σύνταγμα.
Όταν απολύθηκε απο το στρατό, ο κόσμος δεν έβαζε πια βράκες και διέλυσε το μαγαζί. Πολλοί τερζήδες το γύρισαν στα φράγκικα γινήκανε φραγκοράφτες. Όχι όμως ο μάστρο-Φώτης που έλεγε: Το τερζηλίκι είναι τέχνη, θέλει μεράκι μια καλή φορεσιά έκανε τον άνθρωπο ζωγραφιά. Τα φράγκικα ήταν σα να μας βάζανε να κόβουμε σωλήνες.

Αποσπάσματα από το βιβλίο του Κίμωνα Φαραντάκη "Πεζοπορία στην αύρα του Μύρτιλου"

ΣΤΕΦΑΝΗΣ ΔΑΜΙΑΝΑΚΗΣ Ο ΝΤΕΡΜΙΤΖΗΣ ΚΑΙ ΠΕΤΑΛΑΣ ΤΟΥ ΔΡΑΠΑΝΙΑ

-Ένας Τούρκος, Ουστά Κεφαλάς τ' όνομα στο Βαρούσι ήταν ο πρώτος ντερμιτζής που πήγα τσιράκι το 14. Τον πρώτο μήνα του' κλεψα ένα ριάλι και μ έδιωξε απ΄την δουλειά. Την άλλη μέρα μ΄ έδειρε ο πατέρες μου ο μακαρίτης και με γύρισε πίσω.
Δυο χρόνια ολόκληρα δούλεψα τσάμπα και τον τρίτο με πλήρωνε 50 λεπτά την βδομάδα. Τότες με 50 λεπτά αγόραζες δυο φρατζόλες ψωμί, τον τέταρτο χρόνο το μεροκάματο μου έγινε 60 λεπτά.
Στα 23 άνοιξα δικό μου μαγαζί αλλά το πούλησα γιατί με καλέσανε φαντάρο. Για λίγο καιρό συνεταιρίστηκα με τον Γιώργη τον Καμήλο στην Δρακώνα, μετά πήγα Κολυμπάρι στον Καντανολέοντα.
..Το 35 κατέβηκα στο Δραπανιά κι άνοιξα πάλι μαγαζί πήγα καλά παντρεύτηκα κάναμε παιδιά βασανίστηκα αλλά τα καταφέραμε. Σαρανταοκτώ χρόνια δούλεψα στ' αμόνι. Με σήκωναν οι ζευγάδες απ την αυγή να φτιάξω εργαλεία γυνιά, σκαπέτια, πρίχου διαφέξει για να βρεθούνε στο χωράφι.
Στην κατοχή το μαγαζί είχε αγγαρευτεί απο τους Γερμανούς. Τότε ασχολήθηκα περισσότερο με το πετάλωμα, έμαθα απο δυο Ιταλούς πολλά πράματα. Τα εργαλεία δεν ήταν σοικά τα φυσερά χειροκίνητα ήταν κόπος ιδιαίτερα άμα δεν είχες παραγιό. Σαραοκτώ χρόνια στο αμόνι κουράστηκα.
Τώρα με συντηρούνε τα παιδιά μου
Από το βιβλίο του Κίμωνα Φαραντάκη "Πεζοπορία στην αύρα του Μύρτιλου".

Υ.Σ η φώτο είναι από το αρχείο μου ...και ενδεχομένως να κάνω λάθος το πρόσωπο.

ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΜΠΕΡΜΠΑΤΗΣ -Ο ΠΡΩΤΟΣ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΙΣΤΗΣ ΤΟΥ ΔΡΑΠΑΝΙΑ

   Το πρώτο αυτοκίνητο στην περιοχή μας το φέρανε οι Πατερομιχελήδες με άλλους πεντέξι Καστελλιανούς. Ήταν ένα Φορντ με ατέρμονες, δυο ταχύτητες και χωρίς μίζα. Έπαιρνε μπροστά με μαναβέλα και πολύ δύσκολα. Πρέπει να ήταν αρχές του 1923.
  Εγώ είχα μάθει οδηγός στο στρατό και με καλέσανε να τ οδηγήσω. Τ' ανάλαβα γιατί μ' άρεσε πολύ η οδήγηση, μ' ούλα τα βάσανα που 'χε εκείνα τα χρόνια. Οι δρόμοι ήταν σκέτη συμφορά, λάκκοι, πέτρες, νεροπάρματα. Ένα ταξίδι ως τα Χανιά ήτανε μεγάλη περιπέτεια.
  Τα πρώτα λάστιχα ήτανε συμπαγή, χωρίς σαμπρέλες κι απο το καταχτύπι λυούσαν οι αρμοί τ΄αυτοκινήτου. Αργότερα ήρθαν λάστιχα με σαμπρέλες, αλλά τα υλικά ήταν παθητικά και σπούσανε συνέχεια. Πολλές φορές για να φτάσουμε στον προορισμό μας αναγκαζόμαστε να αντικαταστήσουμε τη σπασμένη σαμπρέλα με χόρτα, αθανατόφυλλα και παλιοτσούβαλα, ότι μπορούσαμε, για να γεμίσει το λάστιχο και να φτάσουμε στο τέρμα: Μαρτύριο, σου λέω. Για να κάνουμε σαράντα χιλιόμετρα ως τα Χανιά σερνόμαστε στους δρόμους 3 και 4 ώρες. Σπάνιο να κάνεις το δρομολόγιο και να μ σε βρει μικρή ή μεγάλη ζημιά. Ήτανε και οι ανθρώποι θεριά και βοηθούσανε πρόθυμα. Σηκώνανε τ' αυτοκίνητο σπρώχνανε στο ξεκίνημα φορτοξεφορτώνανε, οτι χρειαζότανε....
  Η μεγαλύτερη λαχτάρα, πρώτη κι απο τα λεφτά ήτανε να δόσουμε βοήθεια στον κόσμο που σέρνουνταν τυραννισμένος στσι δρόμους. Ένα πράμα μπορώ να καυχηθώ, πως δεν άφησα ποτές μου άνθρωπο στο δρόμο, γιατί δεν είχε λεφτά. Εδά θωρώ μερικούς νεόπλουτους, όνομα και μη χωριό, που κορδώνονται γιατί πιάσανε παράδες στο επάγγελμα αλλά στην ανθρωπιά δεν ζυγίζουνε δράμι. Το 'χει ο άνθρωπος, το λέει και η μαντινάδα. "Ποτέ του χοίρου το μαλλί δεν γίνεται μετάξι.."
 Από το βιβλίο του Κίμωνα Φαραντάκη "Πεζοπορία στην αύρα του Μύρτιλου"

ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ ΚΑΙ ΚΙΣΑΜΟΣ μέρος ΙΙ

Της μοίρας τα καμώματα....
Από την Βικιπαίδεια 
Τα Ξενοδοχεία "Ξενία"(Xenia Hotels) ήταν μέρος ενός Κρατικού προγράμματος το οποίο στόχευε την ανάδειξη του φυσικού κάλλους της Ελλάδας σε παγκόσμιο επίπεδο, υπό την εποπτεία του Ε.Ο.Τ. Το πρόγραμμα είχε τεθεί σε λειτουργία από το 1953 έως το 1967( αμέσως πριν την άνοδο της Χούντας, το οποίο με βάση την εφαρμογή του σχεδίου Μάρσαλ, στην Ελλάδα ο τουρισμός αποτελεί μια από τις κινητήριες δυνάμεις για την ανάκαμψη της οικονομίας). Το πρόγραμμα των κρατικών ξενοδοχείων ''ΞΕΝΙΑ'' προαναγγέλλει μια σειρά ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων ( Ξενοδοχεία, Μοτέλ, Τουριστικά Περίπτερα και οργανωμένες Πλάζ), κατά μήκος των Εθνικών Οδών, Αρχαιολογικών Χώρων ή σημείων εξαίρετου φυσικού κάλλους. Έπειτα από την εφαρμογή αυτού του σχεδίου η εικόνα της Ελλάδας μεταφέρεται σε όλη την Υφήλιο. Η Ελλάδα καθίσταται διεθνής τουριστικός προορισμός και το διεθνές στυλ σε κοινό δρόμο με την τοπική παράδοση θα ορίσουν νέες συνέχειες και ασυνέχειες στο μεταπολεμικό αστικό και φυσικό τοπίο της Ελλάδος.

Κάπως έτσι είχαν τα πράγματα το 1960 και μετά όταν η Κίσαμος βρισκόταν έτη φωτός μπροστά από τα υπόλοιπα σημερινά τουριστικά θέρετρα του νομού.. Πλατανιά -Μάλεμε- Κολυμβάρι θέλησε και αυτή να κάνει το δικό της Ξενιά. Ο Δήμαρχος Φουρναράκης είχε στην δύναμη του αρκετούς καλούς συμβούλους εκείνα τα χρόνια, τον Δεσποτάκη Ευθύμη, τον Παπαδάκη Αλέξανδρο κλπ ανθρώπους που ήξεραν τον Καραμανλή και δεν θα ήταν δύσκολο να του ζητούσαν μια χάρη.. ένα μικρό κρατικό ξενοδοχείο στην Κίσαμο. Πήγε λοιπόν η αντιπροσωπεία αρχές του 1961 στην Αθήνα για το θέμα αυτό... όμως για κακή τους τύχη έπεσαν πάνω στο υιό Παπαστεργίου υπεύθυνο του ΕΟΤ τότε και των Ξενία...όταν άκουσε Καστέλι Κισάμου ο γραμματέας έβγαλε σπυράκια και έδειξε την πόρτα στην αντιπροσωπία λέγοντας ...
-Κύριοι περάστε έξω με λένε Παπαστεργίου και ξέρετε πολύ καλά τι κάνατε στον πατέρα μου...στο Καστέλι.
Αυτή ήταν η πρώτη αποτυχία για να αναπτυχθεί η Κίσαμος τουριστικά και τσάμπα... ακολούθησε άλλη μια αποτυχία μετά λίγα χρόνια με το Μάλεμε beach..αυτήν την ξέρετε.
Αυτά και άλλα πολλά μας έχουν φέρει στην σημερινή ανάπτυξη .....

Ο ΜΑΚΡΥΦΥΛΛΟΣ ΚΑΛΟΣΕΙΡΟΣ ΚΡΙΓΙΟΣ ΚΑΙ Ο ΚΑΚΟΣΕΙΡΟΣ ΖΟΦΟΣ

Εθύμισεν η προβατίνα του Λίμα κι είπε ν-του ο νους του να τηνε πάει στου Σκουμπελιανού την αυλή, απού ’χενε ένα μακρύφυλλο καλόσειρο κριγιό να πηδηχτεί, για να του βγάλει μεγάλα αρνιά.
Ως έφταξενε στην αυλή του Σκουμπελιανού, φωνιάζει δυο τρεις φορές:

 -Στέλιο, Στέλιο… και σα δε ν-του απάντανε, ανοίγει με τρόπο τη μ-πόρτα, για να μη μ-πορίσουνε όξω τα ζωντανά, βάνει με΄έσα τη μ-προβατίνα, και γυρίζει να ’σφαλίζει πάλι τη μεγάλη ξεχαρβαλωμένη αυλόπορτα. Κι ως εγυρίσενε από την άλλη μπάντα, θωρεί ένα γ-κακοτερένιο ζοφό κριγιό, να πηδά τη μ-προβατίνα, πρίχου προλάβει να τηνε πάει να ζευγαρώσει με το γ-καλό κριγιό.

– Ω διάλε τσ’ αποθαμένους σου για μιαρό … άρχιξενε να διαμαρτύρεται ο Λίμας και του θέτει μιαν αμπωστέ και τόνε πετά κάτω από τη μ-προβατίνα, αλλά η δουλειά ειχενε γενεί μπλιο.
Επήρενε τη μ-προβατίνα κι έφυγενε στενοχωρεμένος, δίχως να πει ανθρώπου κουβέντα, γιατί φοβούντανε και το κοροϊδιλίκι.
Μιχάλης Επαμ. Πριναράκης
Φώτο Παπαδάκης Γιάννης

Ο ΝΤΑΓΚΟΥΝΟΓΙΑΝΝΗΣ 2

Μια πρωία πάει ο Νταγκουνόγιαννης στο αστυνομικό τμήμα του Καστελλιού -βρισκόταν τότε στον παράλληλο της Σκαλίδη του Αγιου Σπυρίδωνα - και ζητά από τον γραμματέα της χωροφυλακής να γράψει μια μήνυση εναντίον του γιατρού Μαργαρίτη, που ζει στα Χανιά.
Ο γραμματέας ντόπιος και γνωστός του Νταγκουνόγιαννη, τον ρωτάει!
-Μπάρμπα του γιατρού θα κάνεις μήνυση, που είναι και φίλος σου;
-Ναι και γράψε ότι μου έκλεψε όλο τον ασβέστη από το σπίτι!
- Μα είσαι σίγουρος, αυτός ήταν; του λέει ξανά ο γραμματέας!
- Ναι σιγουρότατος!
Γράφει την μήνυση ο γραμματέας και την κοινοποιεί και του γιατρού!
Όταν έγινε το δικαστήριο λοιπόν ο πρόεδρος ερώτησε τον Νταγκουνόγιαννη αν είναι αλήθεια όλα αυτά που γράφει η μήνυση. Τότε αφοπλιστικά ο Νταγκουνόγιαννης του λέει:
- Κύριε πρόεδρε δεν μου έκλεψε τίποτα κανείς; Ψέματα είναι!
- Και γιατί κάνεις μήνυση στον γιατρό; 
Κύριε πρόεδρε με τον γιατρό είμαστε φίλοι, αλλά από τότε΄σας που άνοιξε την κλινική στα Χανιά δεν τονε θωρώ καθόλου, οπότε τον μήνυσα για να υποχρεωθεί να 'ρθει στο δικαστήριο, κι ετσα να τον δω.
Παπαλα ο πρόεδρος.....

Ο ΝΤΑΓΚΟΥΝΟΓΙΑΝΝΗΣ

Ο Nταγκουνόγιαννης, ήταν ίσως ο ποιο παραδοσιακός Λοιυσακιανοκαστελιανός του περασμένου αιώνα, τον θυμάμαι πιτσιρίκι να μας κυνηγάει που του κόβαμε τα ρόδια από το σπίτι που έμενε. Παραδοσιακός κρητικός σαν τον προπάππου μου τον Παπαδοκωστή, ποτέ δεν αποχωρίστηκε τις βράκες του και τ' άσπρα του στιβάνια!!
Στα νιάτα του ήταν ένας γεροδεμένος εργάτης που όλοι τον ήθελαν στην δούλεψη τους. Φοβερός τύπος, με τρομερή δύναμη και απίθανες ιστορίες.

- Κάποτε έσκαβε το αμπέλι ενός Καστελλιανού, του Καμηλοχαραλάμπη, κατά το μεσημεράκι ο ιδιοκτήτης του αμπελιού του πήγε φαγητό και λίγο κρασί για να φάει! Εκείνη όμως την στιγμή περνούσε από εκεί ο Μανολιός Κ. που είχε διαφορές με τον ιδιοκτήτη και με το που αντάμωσαν άρχισαν να λογοφέρουν σαν τα κοκόρια .... η μια κουβέντα έφερε την άλλη, ώσπου στο τέλος πιάστηκαν στα χέρια!
Ο Νταγκουνόγιαννης που καιροφυλακτούσε παραπέρα, με μια κίνηση βουτά τον Μανολιό και τον κάνει μαύρο στο ξύλο. Τρεις μέρες ήταν κατάκοιτος από το ξύλο που του έδωσε ο Νταγκουνόγιαννης. Όταν συνήλθε βέβαια ο Μ. πήγε στην αστυνομία και έκανε μήνυση στον Νταγκουνόγιαννη. Δεν πέρασε πολύς καιρός και έγινε η δίκη στο ντόπιο ειρηνοδικείο, εκεί ο πρόεδρος αφού διάβασε την μήνυση είπε στον Νταγκουνόγιαννη:
- Είναι αλήθεια όλα αυτά;
Και ο Νταγκουνόγιαννης με πάσα ειλικρίνεια απάντησε:
- Κύριε πρόεδρε εγώ απάνω στο μεροκάματο μου είτε δέρνω, είτε σκάβω το ίδιο μου κάνει!
Και ο πρόεδρος
- Αθώος ο κατηγορούμενος....

ΕΙΡΗΝΑΙΟΣ ΚΑΙ ΔΕΗΣΗ ΓΙΑ ΒΡΟΧΗ

Στην Ρόδο κάνανε δέηση για να βρέξει και το κατακρίναμε, άλλοι πάλι αστειεύτηκαν μιας και μετά την δέηση έβρεξε πάρα πολύ στην Αθήνα και είπαν οτι ο παπάς έπεσε κάμποσα χιλιόμετρα έξω  .... όμως δείτε τι ιστορία μου είπε ο Μιχάλης Ανδριανάκης και συνάμα μπορούμε να την καταγράψουμε μιας και περιλαμβάνει πρόσωπα αγαπητά.
...Μια φορά έγινε δέηση περί βροχής από τον Ειρηναίο, που έκανε και λιτανεία του Αγίου Νικολάου στο Δραπανιά και την άλλη μέρα άνοιξαν οι ουρανοί στην Παλιόχωρα.
Τον πήρα τηλέφωνο να του κάνω πλάκα και ο Ειρηναίος πάντα ετοιμόλογος μου είπε:
- Αχ παιδί μου Μιχάλη, εγώ εκείνη την ώρα είχα στο νου μου το παντέρμο το Σέλινο. 
Να του πεις τι μετά από αυτό;

ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΕΥΔΟΚΙΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΠΑ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΠΛΟΚΑΜΑΚΗΣ

Πήρα χθες ένα σχόλιο σχετικά με τον παπά Γρηγόρη τον Πλοκαμάκη ηγούμενο στην Χρυσοσκαλίτισσα την εποχή που είχε έλθει ο Καζαντζάκης και έμεινε εκεί.
Ο Μανώλης Τ. του διηγήθηκε ο πατέρας του ότι ...είχε πάει στο Μοναστήρι της Χρυσοσκαλίτισσας κάποτε ο Επίσκοπος Κισάμου και Σελίνου Ευδόκιμος, ο οποίος ως γνωστόν φημιζόταν για την αθυροστομία του. Ο ηγούμενος Γρηγόριος, ο οποίος στα τελευταία χρόνια του είχε χάσει το φως του, πήρε τον Επίσκοπο για να του δείξει και τον τάφο που είχε φτιάξει για τον εαυτό του. Όταν τον είδε ο Ευδόκιμος,

και την επιγραφή που είχε σκαλίσει "'Ε θάνατε δεν σε φοβάμαι" σύμφωνα με τα λεγόμενα του πατέρα μου, του είπε. "Δεν έπρεπε μωρέ να γράψεις τούτονά. Έπρεπε να γράψεις. Ενταύθα κείται ένας παλαβός που έφτιαξε τον τάφο του ζωντανός".
Αν αληθεύει δεν γνωρίζω, αλλά σίγουρα κάποια δόση αλήθειας θα έχει ..!!

Τέτοιες ιστορίες είναι γεμάτες η περιοχή μας και είναι μιας πρώτης τάξης ευκαιρία να μαζευτούν και να δημοσιευθούν. Ο Επίσκοπος Κισάμου & Σελίνου Ευδόκιμος ήταν στον επισκοπικό θρόνο από το 1937 έως το 1956 όπου τον διαδέχτηκε ο Ειρηναίος