ΜΗΠΩΣ ΤΕΛΙΚΑ Η ΘΑΤΣΕΡ ΕΙΧΕ ΔΙΚΙΟ;

Γράφει ο Νίκος Μουντάκης
Αυτές τις ημέρες συμπληρώνονται 21 χρόνια από τότε που η Μάργκαρετ Θάτσερ εκφώνησε το διάσημο λόγο περί Ευρώπης στη Βουλή των Κοινοτήτων, όπου είχε πει το περίφημο «No, no, no». Εκείνες τις ημέρες η Ευρώπη ήταν «μεθυσμένη» από το όραμα του Ζακ Ντελόρ για ένα κοινό νόμισμα που θα καθιστούσε τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών ακόμα πιο στενή και θα οδηγούσε το ευρωπαϊκό εγχείρημα ένα βήμα πιο κοντά προς την ολοκλήρωση.
H Θάτσερ μπορεί να φάνταζε τότε μόνη, ωστόσο εκπροσωπούσε συνολικά τον βρετανικό σκεπτικισμό έναντι της Ευρώπης. Δεν είναι ψέμα άλλωστε, πως τη Μεγάλη Βρετανία τη χωρίζει από την ηπειρωτική Ευρώπη κάτι πολύ πιο βαθύ από το Στενό της Μάγχης. Οι Βρετανοί ως νησιωτικός, εμπορικός λαός ανέπτυξαν μια διακριτή παράδοση σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, η οποία φυσικά τους συνοδεύει και στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν την ευρωπαϊκή ενοποίηση.
Και όμως, η «Σιδηρά Κυρία», μπόρεσε να διακρίνει με την εξαιρετική της διαύγεια πως το ευρώ δεν θα μακροημερεύσει όχι για πολιτικούς μα κυρίως για οικονομικούς λόγους. Η αυτοβιογραφία της η οποία πρωτοκυκλοφόρησε το 1993, έρχεται σήμερα σαν αυτοεκπληρούμενη .....
.......προφητεία καθώς εκεί αναφέρει πως στο κοινό νόμισμα δεν θα μπορούσαν να συνυπάρξουν τα μεγάλα βιομηχανικά κράτη όπως η Γερμανία, μαζί με τις αναιμικές οικονομίες των μικρών κρατών.
Η Θάτσερ ήταν πεπεισμένη πως η Γερμανία θα έχει εμμονές με τον πληθωρισμό και πως το ευρώ θα αποδεικνυόταν θανάσιμο για τις οικονομικά ασθενέστερες χώρες. Παρόλα αυτά με την απομάκρυνσή της από την Nτάουνινγκ Στριτ, φωνές σαν τη δική της σιώπησαν στη Βρετανία για πολλά χρόνια, κι όσο και αν σε εμάς φαίνεται περίεργο, από την εποχή του Τόνι Μπλερ και μετά είχε δημιουργηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο ένα άτυπο consensus μεταξύ κομμάτων, συνδικάτων και ΜΜΕ, το οποίο ήταν υπέρ της υιοθέτησης του κοινού νομίσματος.
Φυσικά αυτό το consensus ήταν αυτονόητο στις άλλες χώρες μέλη, κυρίως δε στην Ελλάδα. Όποιος εξέφραζε μια διαφορετική άποψη έναντι του «ευρωπαϊκού μέλλοντος», έμπαινε στο στόχαστρο, ήταν εθνικιστής, ξενοφοβικός και αναχρονιστής. Οι υποστηρικτές του ευρώ και της ενοποίησης, τα «παιδιά του Διαφωτισμού» είχαν (και έχουν εν πολλοίς) μια ενδιαφέρουσα μεταφυσική εμπιστοσύνη στην Ευρώπη, όμοια με την πίστη στο Θεό την οποία συνήθως κοροϊδεύουν. Δε βασίζεται σε κανένα λογικό δεδομένο.
Σήμερα είκοσι ένα χρόνια μετά η Θάτσερ φαίνεται να επιβεβαιώνεται. Τα προβλήματα χρέους απειλούν να τινάξουν το κοινό νόμισμα στον αέρα, ο ευρωσκεπτικισμός ενισχύεται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της ηπείρου και παλιοί εθνικισμοί κάνουν την εμφάνισή τους λόγω της Γερμανικής ηγεμονίας. Μην ξεχνάμε ότι η δημιουργία του ευρώ ήταν και είναι πρωτίστως ένα πολιτικό εγχείρημα και ως εκ τούτου πρέπει να αντιμετωπιστεί ως τέτοιο. Οι Ευρωπαίοι συνολικά καλούνται να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Ή να προχωρήσουν σε οικονομική και πολιτική ενοποίηση ή να επιστρέψουν στα εθνικά τους νομίσματα.
Και το ερώτημα παραμένει: Μήπως τελικά η Θάτσερ είχε δίκιο;