Από τον Παπαδημητράκη Ιωάννη του Γεωργίου. Ομιλία στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου Μηλιάς, κατά την εορτή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.
Αγαπητοί συγχωριανοί, συγγενείς και φίλοι.
Μαζευτήκαμε σήμερα 8 του Μάη στον μαγευτικό χώρο της Μηλιάς και στο ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου για να τιμήσουμε, την εορτή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου.
Μήπως πέραν της Πιστής αυτής υπάρχει έμφυτη βαθειά μέσα μας, η ανάγκη να ψηλαφήσουμε το παρελθόν και την ιστορία μας, να μνημονεύσουμε τους προγόνους και προκάτοχους μας
αλλά και να προσθέσουμε με την παρουσία μας αυτή έναν ακόμα συνδετικό κρίκο στην μακραίωνη ιστορία του τόπου;
Ξεκινάμε λοιπόν από την πρώτη Βυζαντινή περίοδο, που η Κρήτη και η Κίσσαμος πέφτουν στα χέρια των Αράβων από το 824 ως το 961 μ.χ .
Σφαγές και λοιμοί αποδεκατίζουν τον όποιο ντόπιο πληθυσμό και αναγκάζουν τον Βυζαντινό Αυτοκράτορα Νικηφόρο Φωκά, αρχές του
.... 10ου αιώνα , με την βοήθεια εξεχόντων Βυζαντινών οικογενειών από την Κωνσταντινούπολη -τα γνωστά 12 αρχοντόπουλα - αλλά και την βοήθεια άλλων σλάβικών φυλλών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας να εξολοθρεύσουν τους κατακτητές και να αποικήσουν και να ανασυντάξουν την Κρήτη και την Κίσσαμο.
Τα 12 Αρχοντόπουλα, με τα γνωστά ονόματα Σκορδύλης, Γαβαλάς, Αρχολέος, Χορτάτζης, Μουσούρος, Φωκάς (όνομα το οποίο θα αλλάξει σε Καλλέργη, κατά την εποχή της Ενετοκρατίας), κ.α κατέλαβαν μεγάλες εκτάσεις στην Κρήτη, για εκμετάλλευση της γης και καλλιέργεια της.
Δεν είναι τυχαίο ότι διπλανά χωρία μας όπως Βούλγαρο -Τοπόλια αποτελούν σλάβικα τοπωνύμια που διατηρούνται μέχρι σήμερα, από την εποχή εκείνη, και μαρτυρούν την εγκαθίδρυση σε αυτά του Βυζαντινού σλαβικού πληθυσμού ενώ αλλά επίσης χωριά όπως Καλλεργιανά φέρουν το όνομα του κτήτορα Αρχοντόπουλου Καλέργη όπως προείπαμε.
Στο διπλανό χωριό Κεφάλι του Δήμου μας, στον Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος είναι χαραγμένο το οικόσημο της οικογένειας Καλλέργη. Επίσης δεν είναι τυχαίο ότι σε όλην την ευρύτερη επικράτεια της δυτικής Κισσάμου είναι διάσπαρτα ξωκλήσια του Αγίου Γεωργίου που εθεωρείτο προστάτης Αγιος της Οικογένειας Καλλεργών. Όπως Αγ. Γεώργιος στο Κούνενι, στον Λαγγό Βλάτους, στην Μηλία , στα Βαρσαμάκια που χρονολογούνται κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας (1211-1669) ενώ ο Άγιος λατρεύονταν και από τα δύο δόγματα-Χριστιανικό και Λατινικό.
Κατά την πρώτη περίοδο της Ενετοκρατίας παραχωρούνται κάποια προνόμια και άλλα δικαιώματα τους απογόνους των ανωτέρω Αρχοντόπουλων για την καλλίτερη διοίκηση και οικονομική διαχείριση των περιοχών αυτών.
Όμως όταν οι Ενετοί εγκαθιστούν τους δικούς τους τοπάρχες –άρχοντες σε κάθε περιοχή, ο ντόπιος πληθυσμός στενάζει, και περιορίζεται σε καταναγκαστικά έργα και λειτουργεί ως φαμεγιος στα κτήματα και τα κοπάδια των φεουδαρχών αρχόντων.
Ενδεικτικά, της εκτεταμένης κτηνοτροφίας εκείνης της περιόδου είναι και τα γύρω τοπωνύμια, Βασιλικό πέρασμα, Βουκολιά, Πόρος, Βουκοπεράσματα, Ξεχύματα.
Ξεχύματα των οζών από τα Ρογδιανά περάσματα προς την Κουτσουνάρα Βλάτους για να ξεδιψάσουν, Ξεροπεράσματα και Βασιλικό πέρασαμα των οζών από την περιοχή Μπίκερη Στροβλών και Συκιάς Βλάτους και τέλος πέρασμα των ζώων από τον Πόρο δηλ, τα Μιχελιανά προς Καρυδάκι και Μηλιά.
Κατά πάσα πιθανότητα τότε ξεκίνησε ο συστηματικός οικισμός περιοχών όπως η Μηλιά και το Καρυδάκι και η συστηματική καλλιέργεια της τσουνάτης Ελιάς ενώ από τότε σώζονται οι αξιοπρόσεκτες λιθοδομές-ξερολιθιες στις πεζούλες με τα ελαιόδεντρα αυτά.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι εγκατάσταση της οικογένειας Μιννότο στην περιοχή γύρω στα 1400 θέτοντας την ευρύτερη περιοχή Βλάτους υπό την διοίκηση του Michelle Minotto και την ευρύτερη περιοχή Κεφαλίου υπό τον Nichollό Minoto (σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές της οικογ Κουκουράκη).
Από τα ληξιαρχικά βιβλία των Ενετών Ευγενών έχομε την μαρτυρία 2 βαπτίσεων της οικογένειας Minotto που έγιναν από τον ιερομόναχο Μινότο στον Αγιο Γεώργιο στα Βαρσαμακια και ακόμα ότι η μητέρα των παιδιών λεγόταν Βιτζαμάνα Μινότο και ότι είχε Κρητική ευγένεια.
Επίσης στις Ενετικές απογραφές της εποχής πρωτοεμφανίζεται και το χωριό Μηλιά στο οποίο όπως αναφέρεται, βρίσκονταν σπίτια και χαλάσματα και κατοικούνταν από 15-20 οικογένειες.
Πιο συγκεκριμένα στην απογραφή του Φραντζέσκο Βασιλικάτα το 1577 αναφέρεται λεπτομερώς η Μηλιά όπως και τα διπλανά χωριά Καρυδάκι και Κεραμάρι ενώ στην Απογραφή του Τριβιάν το 1645 αναφέρονται τα χωριά Βλάτος, Βουκοπερασματα, Καρυδάκι, Μηλιές κλπ
Σύμφωνα με τα γραπτά του προβλεπτή Λουκά Μικιέλη κατά το 1575, οι Κρητικοί Ευγενείς ζούν σύμφωνα με το δόγμα της Ρωμαικής εκκλησίας ενώ ο απλός λαός και οι αστοί ζουν σύμφωνα με το ορθόδοξο δόγμα όπου και δοξάζουν την πίστη τους, στα κατά τόπους ξωκλήσια κοντά στις αγγαρείες που έχουν επιφορτιστεί, να επιτελούν από τον ενετό Άρχοντα.
Το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου της Μηλιάς φαίνεται ότι είχε πλήρως περάσει από την αρχή, στην δικαιοδοσία ορθόδοξων ιερέων και αν διατηρεί ένα έκδηλο ενετικό χαρακτήρα.
Ανατολικά διαθέτει ορθογώνιο αλτάριο ενώ πάνω από τη θύρα εισόδου διατηρείται τετράγωνη ανακουφιστική παραθύρα.
Οι παραστάδες, στην κυρία θύρα εισόδου, είναι από πέτρες λαξευμένες με ακανόνιστα μοτίβα, καθαρά λαϊκά, της αναγεννησιακής περιόδου της εποχής εκείνης κατά μία έννοια ή κατά μια άλλη, από πέτρες κάποιου κτίσματος αραβικού χαρακτήρα της περιόδου όταν η Κρήτη ήταν υπό Αραβική κατοχή από το 824 ως το 961 όπως προείπαμε.
Ο Θόλος της εκκλησίας εσωτερικά στηρίζεται από οξυκόρυφο πέτρινο τόξο στα 2 σκέλη του οποίου είναι ανάγλυφα λαξευμένοι χριστιανικοί Σταυροί Βενετσιάνικης τεχνοτροπίας, βαμμένοι με ανεξίτηλο πορφυρό χρώμα της εποχής, ως συνηθίζετω.
Ο απλός μα και σχετικά παραπεμπτικός ρυθμός της εκκλησίας παράλληλα με την ύπαρξη ταφικών ευρημάτων πέριξ του ναού μας, σε συνδυασμό με τα όσα προείπαμε για τις Ενετικές αγγαρείες της εποχής εκείνης, μας οδηγεί να δεχθούμε ότι χτίσθηκε κατά την περίοδο προγενεστέρα του 1577 περίοδο της πρώτης απογραφής.
Της ίδιας εποχής είναι και τα ξωκλήσια που βρίσκονται στην γύρω περιοχή που τα διατήρησε μέχρι σήμερα η χριστιανική ευσέβεια όλων, των προγενεστέρων και μεταγενεστέρων κατοίκων των γύρω χωριών.
Αν αναλογιστούμε ιδιαίτερα, ότι από γενναιές 25 περίπου, προγόνων μας, έφτασαν αναλλοίωτα έως σήμερα τα ξωκλήσια αυτά, μας υποχρεώνει να σεβαστούμε τον χώρο και να είμαστε πολύ προσεκτικοί σε όποιου είδους επεμβάσεις ή καλοπισμούς παραδίδοντάς τα, αλώβητα, στις επόμενες γενεές, στον επόμενο κρίκο της αλυσίδας, της ζωής!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου