Ο ΞΗΡΟΥΧΑΣ Νο 3 τελευταίο

Του Δημήτρη Καρτάκη

Μεγάλη η περηφάνια του Ξήρουχα για τον γιο του τον Αντρέα τον Ληστοφάγο. 
- Ο Αντρέας δεν θα 'φήσει ούτε ένα ληστή στην Παλιά Ελλάδα, έλεγε του ξαδέλφου του. Ούλους θα τους ξεκάνει και καλά θα τονε κάνει των κερατάδων. Τρεις έχει μέχρι δα σκοτωμένους και δεν κατέω πόσα γαλόνια του έχουνε δώσει. Ετσα που λαλεί φοβούμαι πως στο τέλος θα γενεί στρατηγός.
-Δύσκολο να γενεί στρατηγός γιατί δεν έχει τις απαιτούμενες γνώσεις, του λέγε ο ξάδελφος του και συνέχιζε, αν είχε μυαλό να πήγαινε στο σκολείο όταν τον έπεμπε ο Γούμενος δε θα' χε δα ανάγκη.
- Γιάντα ωρέ ξάδελφε πρέπει να κατέει γράμματα για να γενεί στρατηγός; Ντα εγώ κατέω γράμματα και είμαι στρατάρχης; Ή είναι κανείς ανώτερος μου και δεν το κατέω;
-Ανομις σου κουζουλέ, αν δεν έχεις αλληλοίσει, του απαντούσε ο ξάδελφος του ο Δημητράκης. 
Μια φορά ο ληστοφάγος ο Αντρέας του έστειλε τον γιό του στο χωριό. Άλλος άνθρωπος ο Ξήρουχας τις μέρες πιυ είχε κοντά του τον εγγονό. Και η φωνή του είχε μαλακώσει και το μουστάκι του και η γενιάδα του φαινόταν περιποιημένη και η περπατησιά του δεν γινόταν με σάλτους παρά με κανονικά βήματα...φαινόταν μερεμένος άνθρωπος. Όταν πλησίαζε η μέρα να φύγει ο εγγονός του, το θεριό ο Ξηρουχας, έπεσε του κάτω κόσμου. Τα μάτια του ήτανε κόκκινα, οι μιλιές του λίγες και δεν σήκωνε κουβέντα από κανένα. Μια στιγμή που μείνανε οι δυο τους του 'λεγε "Γιάντα μου το κάνεις τουτονά Λευτεράκι μου; Γιάντα φεύγεις αντράκι μου; Κάτσε επαε, μην πας στου αφέντη σου και γω θα σε κάμω άρχοντα, τον καλύτερο σ' ολάκερη την επαρχία. Κάτσε και φεύγεις αντράκι μου.
Αυτός ήταν ο Ξήρουχας πρωτόγονος αλλά με πλούσια αισθήματα που τα χάριζε με μεγάλη απλοχεριά. 

Ο ΞΗΡΟΥΧΑΣ Νο 2

του Δημήτρη Καρτάκη
Ο Ξήρουχας ήταν θεριό δεν ξέρω ακριβώς το ύψος του αλλά εμένα μου φαινόταν να ξεπερνά τα 2 μέτρα. ...φορούσε πάντα την κλασική κρητική φορεσιά, με τη βράκα , το γιλέκο την πετσέτα στην κεφαλή, και την μακριά πλατιά ζωνάρα. Η κατσούνα του με τις πολλές κάγκλες- μάγκλες δεν έλειπε από την χέρα του, όπως και το μαυρομάνικο μαχαίρι από την μέση του. Αυτός ήταν ο Ξήρουχας στην θωριά, μα αν δεν τον άκουγες να μιλεί, ποτέ δεν θα σχημάτιζες σωστή εντύπωση γι αυτόν. Μόλις άνοιγε το στόμα του και βγαίνανε οι πρώτες λέξεις ανατρίχιαζες.... η φωνή του δυνατή και απότομη σαν τις βροντές του Δία, δεν άφηνε περιθώρια για αμφισβητήσεις ή για διάλογο.
Πολύ νέος παντρεύτηκε την Στελιανή. Κάπου νταμώσανε, του άρεσε, την πήρε. Δεν ξέρω αν θέλανε οι δικοί της να τον κάμουνε γαμπρό, μα αφού του άρεσε ....έτσι κι αλλιώς θα την έπαιρνε. Τότε παρακατιανοί κλέφτανε γυναίκες, ο Ξήρουχας δεν θα έπαιρνε αυτή που του άρεσε;
Είπαμε οτι την λέγανε Στελιανή, ο Ξήρουχας όμως ποτέ δεν την φώναξε με αυτό το όνομα. Από την ημέρα που την στεφανώθηκε μέχρι την ώρα που παράδωσε την ψυχή του στον Κύριο την έλεγε Φασκομηλιά. Για τον Ξήρουχα, η Στελιανή ήτανε όμορφη σαν την φασκομηλιά και εμύριζε πάντοτε ωραία σαν το βλαστάρι της φασκομηλιάς. 
Συχνά την μάλωνε και καμιά φορά στα νεύρα του την έβριζε, όμως πάντα δίπλα στην βρισιά κολλούσε και την φασκομηλιά. Και η Φασκομηλιά ποτέ δεν έχανε την ψυχραιμία της. Τον άκουγε ατάραχη, χωρίς να σβήνει το χαμόγελο από τα χείλη της. Καμιά φορά μόνον του απαντούσε με χωρατό για να του μαλακώσει την μάνιτα και του λεγε:
-Ξηρούχη, μη διαολίζεσαι μπρε, γιατί θα πάθει κακό η φτώνη σου και είντα θα γενούμε ύστερα.
-Ανάθεμα σε κουζουλή, της απαντούσε αυτός και μονομιάς σταματούσε ο καυγάς...

Ο ΞΗΡΟΥΧΑΣ 1ο

του Δημήτρη Καρτάκη

...Μέγας ζωοκλέφτης ο Ξήρουχας. Ο πρώτος σε ολάκερη την επαρχία. Ποτέ όμως δεν πείραζε τους ανθρώπους της περιοχής του και ποτέ δεν εμαγάριζε τα χέρια του για μερικές ψοφοπροβατίνες. Ήταν ζωοκλέφτης περιωπής και "δούλευε" μόνο σε επίπεδο επαρχιών. 
Μια φορά λοιπόν στείλανε οι Κισαμίτες τον Ξήρουχα να πάρει "το αίμα πίσω" από τους Σφακιανούς που είχανε κλέψει μια μεγάλη κομματέ ωζά από την επαρχία μας 
Του άρεσε του μπάρμπα Ξήρουχα να την διηγείται αυτή την ιστορία και μάλιστα την έβρισκε διασκεδαστική.
- Μαζωχτήκαμε λοιπόν 2-3, βάλαμε καινούργια μπροκαδούρα στα στιβάνια μας, κρεμάσαμε τα τουφεκάκια στον ώμο μας και πήγαμε στα Σφακιά. Κάτεχα απατός μου ποιοι είχανε πάρει τα ωζά και πήγαμε κατευθείαν στον τόπο τους. Ένα μερόνυχτο μείναμε σε μια κορφή, τρυπωμένοι, για να κυαλάρουμε καλά την περιοχή και να ντουσουντήσουμε το σχέδιο μας. Και την ημέρα που είμαστε έτοιμοι να αρπάξουμε το κουράδι και να φύγουμε, είδαμε εκειά κοντά στο χωριό να γίνεται μάζωξη και μεγάλη τραβάγια. Ούλοι τους ήτανε αρματωμένοι και παίζανε και μπαλωτές στον αέρα. Είπα για μια στιγμή. 
Θεόψυχα και μάθανε το οι Σφακιανοί πως ήρθαμε και μαζωχτήκανε για να μας φοβερίσουν. Μα όταν εγινήκανε κοντά χίλιοι είπα πάλι
Ξήρουχα δεν είναι για τον απατό σου πάρα πράμα γίνεται. Τότεσας πήρα κι τσ' άλλους και κατσιά-κατσιά σιμώσαμε. Σαν φτάναμε ρώτησα ένα. Είντα γίνεται μωρέ εκέ. 
Επανάσταση, μου λέει.
Επανάσταση; Ξεκρεμάσαμε τα τουφέκια από τον ώμο, ξετινάξαμε τσι βράκες μας που ήταν γεμάτες κατσοπρινόφυλλα από εκειά που καθόμαστε και αρχίσαμε να φωνάζουμε "Ζήτω η επανάσταση".
Πήγα κατευθείαν στον καπετάνιο και του λέω: 
Επαέ είμαστε και μεις.....κι έγραψε τα ονόματα μας σε ένα τεφτέρι.
Εκειά αντάμωσα πολλούς γνωστούς που είχαμε νυχτοπερπατήσει κι ούλοι με ρωτούσανε πως βρέθηκα εκειά από τόσονά κόσμο. Για την επανάσταση ήρθα μωρέ, τους έλεγα και το πιστεύανε. Μα η επανάσταση δεν έγινε και διαλυθήκαμε χωρίς να γενεί πράμα. 
Εγώ μια φορά έκαμα την δουλεια μου κανονικά. Όταν εφύγαμε από τα Σφακιά με την πατούλια μου πήραμε μαζί μας και  μια μεγάλη κομματέ ωζά. Οΐ θα τσ' άφηνα τους Σφακιανούς να θαρρούνε πως η Κίσαμος είναι ξέφραγο αμπέλι.