Γράφει ο Γ. Πευκιανάκης
Στις εθνικές εορτές, συνήθως μιλάμε για ηρωισμό και σημαντικά κατορθώματα, η φρίκη δεν κουβεντιάζεται κι ας είναι και από τους γύρω πολέμους ζωντανή.
Οι ανώνυμοι ήρωες του πολέμου έφευγαν μ’ ανοικτές πληγές οι περισσότεροι πριν πάνε σε κάποιο νοσοκομείο. Οι ήρωες δεν γεννιούνται ,γίνονται από την ανάγκη και προχωρούν πολλές φορές στα σκοτεινά όπου ερίζει η διαταγή, το καθήκον.
‘Έσβησε πιά η γενιά εκείνη των μεγάλων αγώνων, πώς επιβιώνουν στην σκέψη μας και τη συλλογική μνήμη;
Ποια ήταν η Κρήτη πριν πέντε γενεές;.
Ο τελευταίος ξεσηκωμός και η μεγάλη σφαγή στο Ηράκλειο της 25ης Αυγούστου 1898 και η γενίκευση σε όλη την Κρήτη, οδήγησε και με την επέμβαση των Δυνάμεων στην αρχή της ανεξαρτησίας, την αυτόνομη Κρητική πολιτεία.
Ήταν νέος ο παππούς τότε ,διηγούταν πώς συμμετείχε κι αυτός κατά των Τούρκων. Ποιών Τούρκων; Στα χωριά μας, τα ημιορεινά της Σητείας, λιγοστές ήταν οι τουρκικές οικογένειες, πλην το χωριό μου - Ρουκάκα- Χρυσοπηγή – μικρό λεκανοπέδιο είχε πλειοψηφία τους τούρκους . Με την ενθάρρυνση από την εξέλιξη των γεγονότων – επέμβαση των Δυνάμεων- ήλθαν αι από τα άλλα χωριά εναντίον των τούρκων. Όσο και να συζούσαν ,αντίθεση και μίσος υπήρχε μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων. Τα πράγματα θα είχαν σκληρότερη κατάληξη αλλά με την επέμβαση του μητροπολίτη της Ιεραπέτρας Αμβρόσιου, αποφεύχθηκαν, όσα δεν έπρεπε να συμβούν -σφαγή μίσους- και μάλιστα σε πληθυσμό με γυναικόπαιδα. Θα μου πείτε αδιάκριτη σφαγή προηγήθηκε στο Ηράκλειο , απερίγραπτα φοβερά, όπως διαβάζομε στο βιβλίο «καπετάν Μιχάλη» του Ν. Καζαντζάκη.
Κι όμως συνέζησαν και ειρηνικά και επί μακρόν Χριστιανοί και μουσουλμάνοι εξαίρεση οι τουρκοκρητικοί που με την ευκαιρία της τελευταίας εξέγερσης, πρώτοι αυτοί μαζί με τους την τουρκική διοίκηση διώχτηκαν από το νησί μας.
Φαμέγιος -υπηρέτης – σε τούρκικο σπίτι ήταν χρόνια ο παππούς, μ' εκείνες τις οικονομίες αγόρασε χέρσο βοσκότοπο και με σκληρή εργασία έγινε με κάποια «περιουσία» γεωργός και έφτιαξε οικογένειά, επτά θυγατέρες και ένα γιό τον πατέρα μου
Αυτά τα χρόνια της κρητικής πολιτείας και μετά την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα 1913, χριστιανοί και μουσουλμάνοι συζούν. Τώρα όμως έχοντας κτίσει μεγαλοπρεπείς εκκλησίες οι χριστιανοί, κτυπούν τις καμπάνες στις γιορτές σε πανηγύρια, σε λύπες και χαρές και νοιώθουν ευτυχείς σε μια αυτάρκεια που με πολύ μόχθο και αλληλεγγύη κατορθώνουν. Δύσκολα χρόνια : Κρήτες εθελοντές στον Μακεδονικό αγώνα 1904-8 . Βαλκανικοί πόλεμοι και 1ος παγκόσμιος 1912-18 και καπάκι η γρίπη που ονομάστηκε Ισπανική ,όπου στα χωριά μεγάλος αριθμός ανθρώπων άσχετα από ηλικία απέθαναν.
Όσοι από το χωριό μου, γύρισαν από τον β΄ Βαλακανικό πόλεμο, ένας δεν γύρισε και ένας ανάπηρος- διηγόνταν ως τα βαθιά γεράματα ανδραγαθίες, φορούσαν κάποια παράσημα και καμάρωναν με υπερηφάνεια την προσφορά τους στην πατρίδα! Εμείς παιδιά ακούγαμε με θαυμασμό, άλλωστε και ως τα μέσα του 1950 άλλη επικοινωνία δε υπήρχε παρά μια εφημερίδα, αν έφθανε κάποτε με τον ταχυδρόμο και ο χάρτης στο καφενείο με την Ελλάδα και τον Βενιζέλο φωτογραφία.
Ο άλλος παππούς- ήταν από άλλο χωριό- δεν ξέρω που πολέμησε, έλλειπε πέντε τόσα χρόνια, γύρισε λίγο πριν λίγο μετά, τη μικρασιατική καταστροφή. Δεν έλεγε πολλά- τι να πεί, ήμουν πολύ μικρός- ανάθεμα τον πόλεμο έλεγε και τους αίτιους…πιάστηκε έλεγε αιχμάλωτος και τους είχαν καιρό σε συρματοπλέγματα.- Ένας «τούρκος» κρυπτοχριστιανός που δουλεύανε μαζί σε τάγματα εργασίας, τούδωσε ένα χοντρό ψαλίδι, το έκρυψε στο άρβυλό του και κατάφερε να κόψει το σύρμα και να δραπετεύσει και με μεγάλη περιπέτεια κάποτε επέστρεψε. Ενθυμούμαι , είχε κρεμάσει στο εικονοστάσι το ψαλίδι της σωτηρίας του.
Απέκτησε κι εκείνος 9 παιδιά. Στο χωριό του - Ορεινό - γεωργός, δασοφύλακας και αγροφύλακας, είχε με πολλούς άλλους πατριωτική δράση και υποστήριξη στις δυνάμεις αντίστασης- Κρητικών και Άγγλων- στα βουνά τη Θριπτής και του Λασιθίου
Αυτή την Κρήτη που με αυτάρκεια στο ψωμί, εξαγωγική στο λάδι τη σταφίδα, το χαρούπι, με τα στημένα εργαστήρια για όλα τα της ενδύσεως και του σπιτιού, αυτοί οι ξωμάχοι αυτοσυντηρήθηκαν την μεγάλη πείνα της κατοχής ,βοήθησαν έκρυψαν περιέθαλψαν Άγγλους και Ιταλούς και υπέστησαν βέβαια την μεγαλύτερη καταστροφή και φρίκη από την Γερμανική θηριωδία
Αυτή την Κρήτη όμως αναπόσπαστο μέρος της Ελλάδος, ένοιωθαν ιερή πατρίδα οι πρόγονοί μας και η φτώχεια, η μιζέρια και αυτός ο θάνατος δεν τους έσκιαζε. Αυτή την κοινή συνείδηση καταγωγής συνέδεαν με την μακρόχρονη ιστορία και δίδασκαν πατριωτισμό στα σχολεία οι δάσκαλοι. Τα σχολεία με την σύμπραξη των δήμων- δημοτικά- και τα Γυμνάσια σε πόλεις και κωμοπόλεις που κτίζονταν– με συνεισφορά των κατοίκων-θεωρούνταν φάροι φωτισμού και πολιτισμού ως και η εκκλησία των πιστών. Σύσσωμος ήταν ο ξεσηκωμός κατά της φασιστικής Ιταλίας εκείνο τον Οκτώβριο του 1940.
Ο πατέρας μου 25 ετών «προστάτης» επτά ανύπαντρων αδελφών, αυτός και οι άλλοι νέοι του χωριού καλούνται στο μέτωπο. Δεν ξέρω αν βοήθησαν και τα μουλάρια που επιστρατεύθηκαν και αυτά, να μεταβούν σε πλησιέστερο αυτοκινητόδρομο που απείχε ,πέντε ώρες δρόμο-
Η επίσημη ιστορία έχει καταγράψει τα της 5ης μεραρχίας των Κρητών, τα των μαχών στα χιονισμένα βουνά της Αλβανίας. Μεγάλες ήταν οι απώλειες!
Η ιστορία είναι καταγεγραμμένη- πόσο γνωστή είναι άλλο θέμα- και βέβαια δίπλα στη μεγάλη ιστορία καθένας έχει την δική του την «μικρή»
Στις εθνικές εορτές περισσεύουν τα ζήτω, ξεχασμένοι πια οι χιλιάδες νεκροί και οι πολλαπλάσιοι ανάπηροι..
Από τους χωριανούς μου δυο σκοτώθηκαν και πέντε ανάπηροι – ο ένας παραφρόνησε- όταν δίπλα του έπεσε βόμβα, ο ίδιος μυστηριωδώς σώθηκε και είδε δεκάδες κομματιασμένους. Ο πατέρας μου τραυματίας με αχρηστευμένο και ατροφικό το δεξιό χέρι, γύρισε κάποτε μετά από μεγάλη περιπέτεια, από κάπου από την Πελοπόννησο και μέσω Κισάμου έφθασε κάποτε στη Σητεία- μετά την μάχη της Κρήτης 1941.
Δεν διαμαρτυρήθηκαν, ούτε για την τύχη τους! Έκαναν το καθήκον τους στη πατρίδα. Ένας ο πιο ανάπηρος – με κομμένα πόδια- πολύ αργότερα του έδωσε η πρόνοια ένα αμαξίδιο, μετακόμισε στην πόλη και κυκλοφορούσε στους 2-3 δρόμους με άσφαλτο, έκαναν οικογένεια και έζησαν όπως έζησαν, δοξάζοντες τον Θεό.
Εμείς η γενιά μου, η μετά τον εμφύλιο 1949, στη ιστορία της Ελλάδας είμαστε η πιο τυχερή γενιά. Ακόμη και τη δεκαετία του -50 που οι μισοί ήταν ξυπόλυτοι, είχαμε λίγα αλλά δεν μας έλειπαν τα αναγκαία.
Το δράμα του εμφυλίου δεν έφθασε με την ίδια ένταση στην Κρήτη. Ιστορικά εορτάζομε το 1821 και το 1940 και όμως η ντροπή των Ελλήνων είναι ο εμφύλιος, η μόνη χώρα που αντί να κτίζει τα ερείπια το 1945 συνέχισε τον αδελφοκτόνο πόλεμο, που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνεχίστηκε και μετά το 1950. Και με την μεγάλη τραυματική εμπειρία, του εμφύλιου που δυστυχώς με άλλη μορφή συνεχίστηκε, η χώρα ανορθώθηκε, από τα συντρίμμια άλλαξε βαθμιαία η ζωή και στα χωριά.
Στη συνείδηση της γενιάς της δικής μας διαφοροποιήθηκε- αμφισβητήθηκε- η αντίληψη περί πατρίδας και όταν κληθήκαμε «τάχατες» να πολεμήσομε τους Τούρκους, η τραγωδία συμπαρέσυρε και το καθεστώς της δικτατορίας .1974.
Την είπαν μεταπολίτευση 1974, τι είχε αλλάξει; Επανήλθαν οι ίδιοι πολιτικοί και συνεχίζουν υπό μορφή διαδοχής 50 χρόνια μετά! Για την διατήρηση και αναπαραγωγή της εξουσίας καλλιέργησαν στον λαό – εμάς και τα παιδιά μας τον άκρατο δικαιωματισμό και επέτρεψαν στους ίδιους τον επαίσχυντο πλουτισμό. Η γενιά των παιδιών μας και εμείς , θα έλεγε κάποιος που συμβάλλαμε στο κτίσιμο της μεταπολεμικής Ελλάδας, με την χρεοκοπία του 2010 κληθήκαμε να ζήσομε σε συνθήκες που δεν περιμέναμε; Ανεύθυνοι ή συμμέτοχοι όμως στη διαφθορά ενός πολιτικού συστήματος που χειροκροτούσαμε. Δεν είμαστε και οι μόνοι, ζούμε σε ένα άλλο κόσμο και μια Ευρώπη που παραπαίει, μια παγκοσμιοποίηση , όπου η βιομηχανία των όπλων με την ακρίβεια υπολογιστών προοιωνίζει ολοκληρωτική καταστροφή.
Εκείνο το πρωί της 28ης Οκτωβρίου 1940 ο Ιταλός πρέσβης Γκράτσι επισκέφθηκε 3η πρωϊνή τον πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά για να ζητήσει «διέλευση» των ιταλικών στρατευμάτων από λιμάνια και αεροδρόμια για την αντιμετώπιση των Άγγλω.
Σήμερα τα λιμάνια τα έχουν οι Κινέζοι και Αμερικανοί, τ’ αεροδρόμια οι Γερμανοί, τα τρένα οι Ιταλοί και τους εθνικούς δρόμους εκμεταλλεύονται οι πολυεθνικές (όταν τα είχαμε εμείς δανειζόμαστε για να πληρώνομε τους μισθούς των ρουσφετολογικά διορισμένων και όχι μόνο)
Ευτυχώς ακόμη, όσο και να αμφισβητείται το πολιτικό μας σύστημα – πάντα συνέβαινε- λειτουργούν στους θεσμούς κάποιες ζωτικές δυνάμεις και ο πατριωτισμός είναι στο d.n.a μας.
Όσο και αν άλλαξαν τα πράγματα , δάσκαλοι- πνευματικοί άνθρωποι- και γονείς – σχολείο και οικογένεια – θα είναι πάντα εστία διδασκαλίας αξιών και φιλοπατρίας στα πλαίσια άλλων καιρών και συνθηκών. Η νέα γενιά, τα εγγόνια μας τα καμαρώνομε στις παρελάσεις, τα σχολεία και τα πανεπιστήμια θα αναλάβουν ευθύνη για μια καλύτερη πατρίδα;
Παρά την οικονομική δυσπραγία, οι ένοπλες δυνάμεις μας και εξοπλισμό και ηθικό διαθέτουν
Οι σχεδιαστές των πολέμων εκτός από τους οικονομικούς και γεωστρατηγικούς λόγους ψάχνουν πάντα και ένα χρήσιμο ηλίθιο όπως ο Ζελένσκι με τους κάθε μορφής εθνικισμούς . Δυστυχώς η Ευρώπη, ποια Ευρώπη; - Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί δεν έχουν αποβάλλει το σύνδρομο της αποικιοκρατίας και των εμπόρων των εθνών.
.jpg)
.jpg)
