Η επίσκεψη στην Κίσαμο είναι μοναδική εμπειρία. Η γνωριμία με την επαρχία δεν έχει να κάνει μονάχα με το ζεστό και φωτεινό ήλιο, την κρυστάλλινη θάλασσα, τα φαράγγια, την παρθένα γη, την μεγάλη χρονική διάρκεια διακοπών σας στην περιοχή. Η γνωριμία με την επαρχία Κισάμου είναι ταυτόχρονα κι ένα ταξίδι στην μακραίωνη ιστορία της, τον πολιτισμό, την παράδοση, τα ήθη και έθιμα, την φιλόξενη ψυχή των ανθρώπων της....Όσοι δεν μπορείτε να το ζήσετε... απλά κάντε μια βόλτα στο ιστολόγιο αυτό και αφήστε την φαντασία σας να σας πάει εκεί που πρέπει...μην φοβάστε έχετε οδηγό.... τις ανεπανάληπτες φωτογραφίες του καταπληκτικού Ανυφαντή.
Εάν σε ενοχλούσα να μου το έγραφες και όχι να μου (το) έβαφες.
Έγραψε ο ιδιοκτήτης του μπογιατισμένου Ι.Χ και το έβαλε στο παρμπριζ.
1971 γιορτή κρασιού στην Κίσαμο, η εκδήλωση που έγινε Αύγουστο μήνα είχε άρματα, πύργους, μια βάρκα την "κρασοπούλα" και πολλούς Βάκχους και Μαινάδες. Μετά την βόλτα που ξεκινούσε από το γυμνάσιο κατέληγαν στην πλατεία Τζανακάκη όπου ήταν και η κεντρική εκδήλωση. Στην δε Σκαλίδη που ήταν στολισμένη, τοποθετήθηκαν κρασοβάρελα και μοιραζόταν δωρεάν το Κισαμίτικο κρασί σε όλους.
Στην απόλυτη ερημιά της Χερσονήσου Σπάθας, όπου τα μικρά μοναστήρια του Αγίου Ιωάννη στο Γκιώνα, του Αγίου Παύλου και του Αγίου Γεωργίου στις Μένιες, προκαλεί εντύπωση η καλή ποιότητα της ζωγραφικής, που δείχνει και το υψηλό μορφωτικό επίπεδο των μοναχών. Και το πρώτο στρώμα του 14ου αιώνα στον αρχικό ναό και το δεύτερο του 15ου αιώνα στην επέκτασή του, είναι έργα ικανών ζωγράφων σε ένα επίπεδο ανώτερο από το μέσο της περιοχής των Χανίων.
Τα έργα αυτά ωστόσο, που έγιναν με τόσες δυσκολίες και ασφαλώς δαπάνες, δεν τα σεβάστηκαν οι διάφοροι, που κατά καιρούς έφταναν στον έρημο αυτό τόπο και φαίνεται πως το θεωρούσαν σαν μεγάλο κατόρθωμα, άξιο να το απαθανατίσουν πάνω στις τοιχογραφίες. Εξηνταέξι χαράγματα από τους τοίχους του μικρού ναού, αντιγράφει ο καθηγητής Δημήτρης Τσουγκαράκης, που μαζί με την Ελένη Αγγελομάτη-Τσουγκαράκη μας έδωσαν πέρυσι από τις εκδόσεις της Ακαδημίας Αθηνών το "Σύνταγμα (Corpus) Χαραγμάτων εκκλησιών και μονών της Κρήτης. Τα περισσότερα από οπουδήποτε αλλού. Γραμμένα στα Ελληνικά και κυρίως στα Λατινικά από διάφορους, αναφέρονται στην παρουσία τους εκεί είτε ως προσκυνητές, είτε ως λειτουργοί, είτε ως ναυαγοί, ή σφουγγαράδες. Πολλές οι πληροφορίες σε ονόματα, επαγγέλματα και περιστατικά ανάμεσα στο 1514 και το 1608 κάνουν το ναό ακόμη πιο σημαντικό, αλλά και μας καθησυχάζουν ότι δεν είμαστε μόνοι μας και ότι βανδαλισμοί γινόταν σε όλες τις εποχές.
Μεταγράφω δυο χαρακτηριστικά χαράγματα, που περιέχονται στην πρώτη φωτογραφία, όπως ακριβώς είναι γραμμένα: " "Hic fuit antonio Gavalla de miser Zuane a di 17 Febrario 1591" (Εδώ βρέθηκε ο Αντώνιος Γαβαλάς γιός του κυρίου Ιωάννη στις 17 Φεβρουαρίου 1591) και "1553 εβρησκόμην/στον ναόν τον αγίων απο/στόλων Πέτρου και/ Παύλου ηθέλησα/εγώ Μανουήλ σκου/ταριότης δια να γρά/ψω".
Μιχάλης Ανδριανάκης
Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
Φώτο Γιάννης Παπαδάκης
Σαν βγεις από την Αγαμέμνονος και περπατήσεις τον Εθνικό δρόμο, ανάμεσα στην ταβέρνα «Στημαδώρης» και στο ψαρολίμανο, υπήρχε μια πανέμορφη τοποθεσία, ένας κολπίσκος που πάντα θυμάμαι να ονομάζεται «Λίμνη». Θα τον περιγράψω, όπως τα παιδικά και εφηβικά μου μάτια τον ονειρεύονται μαζί με τις δραστηριότητες του. Την τοποθεσία συνέθετε ένας ήσυχος κολπίσκος του μεγάλου κόλπου της Κισάμου στα δυτικά και πριν να φτάσομε στο λιμάνι του Καβονησιού όπου ένας υποτυπώδης λιμενοβραχίονας βοηθούσε ώστε να αράζουν τις βάρκες τους οι ταπεινοί ψαράδες της εποχής του '50 και '60, οι πιο πολλές με κουπιά και λιγότερες με μηχανή. Κατερίνη, Άγιος Σώστης, Νικήτας, Μαίρη.
Ανατολικότερα η θάλασσα ήταν ρηχή με διάσπαρτα βραχάκια. Η παραλία δεν ήταν αμμουδιά άλλα μια χοντρή άμμος που έβρισκες ανάμεσα διάφορα κοχύλια και αλαφρόπετρες. Με αυτή την παραλία συνδεόταν μια μικρή πεδιάδα καταπράσινη το χειμώνα και την άνοιξη που έφτανε ως τον κεντρικό δρόμο που σε έφερνε από το Καστέλι και στην οποία σε κατέβαζαν από το δρόμο μονοπάτια. Η μικρή πεδιάδα στα νότια σχημάτιζε ένα μικρό λοφίσκο διάσπαρτο επίσης με βραχάκια που μπορούσες να καθίσεις και να ρεμβάσεις.
Σπίτια υπήρχαν ελάχιστα, επίσης ψαράδων που πάντα τους έβλεπες να μπαλώνουν τα δίχτυα τους.
Εδώ λοιπόν στη γραφική Λίμνη ερχόταν την Καθαρά Δευτέρα οι παλιοί Καστελλιανοί για να ανοίξουν τη Σαρακοστή. Με την οικογένεια τους ή την παρέα τους, κρατώντας τη τσάντα τους με τον ταραμά, τις ελιές τους, τα κουκάκια τους βρεγμένα, τους λιμπίνους τους, το χαλβά και τη λαγάνα τους, που είχαν προμηθευτεί το πρωί από την αγορά. Κάποιοι μάζευαν σταμναγκάθι, που ήταν άφθονο στη γύρω περιοχή, άλλοι μάζευαν από τα βραχάκια κοχυλοπετάλιδα, υπήρχαν πολλά τότε (ένα εξαίσιο φαγητό που σου φέρνει στο τραπέζι θάλασσα, σαν τα ψήσεις με πατάτες και ντομάτα γιαχνί) και κάποιοι άλλοι έβγαζαν αχινούς. Αρκετοί ήταν και εκείνοι που απολάμβαναν μια μικρή βαρκάδα. Όλα λοιπόν, έτσι λιτά και απέριττα με τον πλούτο και τα θαυμαστά της φύσης.
Για μας τους μαθητές η Λίμνη ήταν ο τόπος των σχολικών περιπάτων, μέχρι που φτιάχτηκε το γήπεδο.
Σε νεότερη εποχή λειτούργησε μια όμορφη ψαροταβέρνα «το Χταπόδι» από το Μ. Λουβιτάκη που είχε χαρίσει όμορφες ώρες στους Καστελλιανούς, βραδάκια κάτω από τις αλμυρίδες.
Σήμερα στη γωνιά του ψαρολίμανου απόγονοι του παλιού ψαρά, εμβληματικού Τσέγκα, εραστή της θάλασσας και της μουσικής της Κισάμου συνεχίζουν μέσα από την εστίαση που παρέχουν την παράδοση.
Όσο για την μικρή πεδιάδα έχει μεταβληθεί σε ένα εργοτάξιο πάσης φύσεως υλικών. Ένα τόσο όμορφο κομμάτι του τόπου μας !
Και αυτοί ήταν υπέροχοι....
Χιλιάδες κόσμου απόλαυσε το 11ο Κισσαμίτικο Καρναβάλι στην Σκαλίδη, που φάνηκε μικρή αλλά η αλήθεια είναι οτι η ατμόσφαιρα ήταν πιο ζεστή, και μικροί μεγάλοι το ευχαριστήθηκαν.
Και του χρόνου.
