ΚΟΥΝΕΛΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ

Ο Μιχάλης Κουνέλης γεννήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 1928, στα Καρφιανά Πολυρρήνειας. Πατέρας του ήταν ο μεγάλος μουσικός Κουνελοκωστής, ένας από τους κορυφαίους της
εποχής του. Σχολείο πήγαινε στην Πολυρρήνεια, που το διέκοψε στην τετάρτη Δημοτικού λόγω του Πολέμου το 1940. Το ταλέντο του φάνηκε όταν ήταν μικρός. Επειδή το βιολί του πατέρα του ήταν μεγάλο και δεν μπορούσε να παίξει, του αγόρασε μια λύρα από τον Αλιφιεροστελιανό (Λιμπινιανά Λουσακιών). Στο Δημοτικό Σχολείο με τον ανιψιό του Μανώλη Κατσωνάκη (είχαν σχεδόν την ίδια ηλικία) ήταν το μουσικό δίδυμο. Τις περισσότερες μέρες του σχολείου αντί για βιβλία κρατούσαν τα μουσικά όργανα. Σε ηλικία 9 ετών ο πατέρας του τού αγόρασε καλύτερη λύρα, από τον Ροδουσάκη Κυριάκο, πατέρα του Γιώργου Ροδουσάκη. «Στην ηλικία αυτή» όπως έλεγε «έπαιξε παλικαρίσια». Σε ηλικία 10 χρόνων (1η φώτο) ο πατέρας του τού αγόρασε ένα βιολί από τον Τζανουδάκη Αντώνη από το Πάνω Παλιόκαστρο. Το πρώτο του επίσημο γλέντι έγινε τα Χριστούγεννα του 1942 στο γάμο του Μανώλη Βαρουχάκη, με κουμπάρο τον Γεώργιο Κουτσουρέλη και συνεργάτη τον Μανώλη Καρτσωνάκη. Όμως το πρώτο του γλέντι είχε γίνει την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1939 στο γάμο του Μανώλη Κατσικανδαράκη από την Καμάρα. Καλεσμένος για να παίξει ήταν ο πατέρας του ο Κουνελοκωστής, αλλά, επειδή δεν έβρισκε λαγουτιέρη, πήρε το γιο του και τον συνόδευσε με τη λύρα του. Σε πολλά γλέντια εκείνη την εποχή το δεύτερο όργανο ήταν η λύρα. Ο Μιχάλης Κουνέλης και ο Μανώλης Καρτσωνάκης ήταν και είναι το αξέχαστο δίδυμο της κρητικής μουσικής. Τους είχαν βγάλει «τα Καρφιανάκια» ή «Κουνελάκια».

Σταθμός στη ζωή του, που τον ανέδειξε ως καλλιτέχνη, ήταν η μετάβασή του στην Αθήνα. Πήγε το 1957 και έμεινε μέχρι το 1982. Έπαιξε μαζί με τον αγαπητό του φίλο Παναγιώτη Καστάνη. Ήταν το μοναδικό βιολί που έπαιζε στην Αθήνα και η αγάπη του κόσμου ήταν μεγάλη. Όπως ο ίδιος έλεγε, ήταν ο «χρυσός αιώνας» της κρητικής μουσικής η περίοδος εκείνη. Στην Αθήνα έγραψε και το μοναδικό του δίσκο, με τον Παναγιώτη Καστάνη. Έχει γράψει όμως και αρκετές κασέτες στο Καστέλι στο στούντιο του Ιωάννη Σταματάκη, το οποίο έχει συμβάλει σημαντικά στη διάδοση της κρητικής μουσικής.
Το πρώτο ταξίδι του στην Αμερική έγινε με τον Μιχάλη Πολυχρονάκη στις 20 Νοεμβρίου 1981. Καλεσμένοι από την Παγκρήτια Αδελφότητα της Νέας Υόρκης. Κάθισαν μέχρι και τις 27 Ιανουαρίου 1982. Στη διάρκεια της παραμονής έπαιξαν σε διάφορες πόλεις της Αμερικής. Στην Αμερική έκανε συνολικά 8 ταξίδια, με πολύ μεγάλη επιτυχία. Έχει επίσης γυρίσει όλη την Ελλάδα και διάφορα μέρη της Ευρώπης. Η φήμη του ξεπέρασε τα τοπικά σύνορα και όπου υπάρχει Κρητικός τον γνωρίζει και τον ακούει μέσα από δίσκους και κασέτες. Ωστόσο, το σημαντικότερο, το αξιολογότερο και ανεκτίμητο έργο του είναι το έργο του ως δασκάλου...
Ο Κουνέλης είπε χιλιάδες τραγούδια, όπως, "τα μάτια που θα κλάψουνε", "τη πόρτα σου μην κλείνεις", "ο κόλπος της Κισάμου", "αχι και να' μαστε γειτόνοι". "χάνω τα λογικά μου",
"φουρτούνες φοβερές","η αδικία", " τα μάτια σου", "γιατροί" καί άλλα πολλά.
Αξίζει να τον ακούσετε στο "Πολυρρήνιας Ανακρούσματα" μια ζωντανή ηχογράφηση απο την Φλωρεντία της Ιταλίας το 1997. Ήταν καλεσμένοι σε ένα φεστιβάλ στη Φλωρεντίας, που άφησε εποχή με τον Μιχάλη να παίζει βιολί με το παραδοσιακό του χρώμα και από πίσω Λαϊνάκης και Καρτσώνης να σολάρουν ανελέητα με τα λαούτα τους. Κυκλοφόρησε σε CD και περιέχει πάνω από 20-25 μελωδίες Κισσαμίτικων συρτών, τις 12 μελωδίες από το Πεντοζάλι, καθώς και Ρουμαθιανή σούστα.

1. 9:24 Κισσαμίτικα συρτά(1)

2. 10:56 Ριζίτικο-Αυγερινός θε να γενώ

3. 11:01 Ριζίτικο-Χριστέ να σπούσαν οι φυλακές

4. 2:45 Πεντοζάλι του Κιόρου Α.

5. 7:34 Κοντυλιές παραδοσιακές

6. 8:46 Κισσαμίτικα συρτά(2)

7. 3:20 Ρουμαθιανή σούστα

8. 14:17 Συρτά

Στην παρακάτω διεύθυνση μπορείτε να κατεβάσετε τα 8 παραπάνω κομμάτια απο την συναυλία στην Φλωρεντία, η σελίδα είναι στα αγγλικά.

http://folk-mp3-40-100.lyricstemple.com/600ff008.html
Ο Μιχάλης Κουνέλης έφυγε από τη ζωή στις 8 Σεπτέμβρη του 1999.

ΜΑΡΙΑΝΟΣ ή ΜΑΡΙΑΝΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Ο μεγάλος αυτός δεξιοτέχνης του βιολιού γεννήθηκε στον Δραπανιά Κισσάμου το 1891. Ήταν γιος του παλιού πρωτομάστορα βιολιστή Ανδρέα Μαριανάκη. Η αγάπη του για την μουσική δεν τον άφησε να μάθει γράμματα. Το βιολί ήταν μέσα στην ψυχή του.
Από μικρός ήταν προικισμένος με το ταλέντο του μουσικού και σε ηλικία 16 ετών ήταν πλέον ένας περιζήτητος καλλιτέχνης. Με αυτή την ασχολία του έζησε την οικογένεια του. Τον συνόδεψαν στα αναρίθμητα γλέντια του οι λαγουτιέρηδες της περιοχής του, Γιάννης Κουρής, Σταύρος Μαυροδημήτρης, Παντελής Φαραντάκης και ο μεγάλος Γιώργης Κουτσουρέλης, όπου μαζί έγραψαν και δίσκους. Στο σπίτι του στο Δραπανιά έφταναν άτομα από όλο τον νομό Χανίων αλλά και από το Ρέθυμνο.
Καλλιτέχνες μεγάλοι και φτασμένοι όπως ο Χαρίλαος Πιπεράκης, ο Αλέκος Καραβίτης από τον Γιώργη Μαριάνο διδάχθηκαν τα συρτά. Ο Γιώργης Μαριάνος πραγματικά εκείνη την εποχή, μαζί με τον μεγάλο Νικολή Χάρχαλη είχαν να δούνε το σπίτι τους πολλές μέρες λόγω των πολυήμερων γλεντιών. Ήταν πραγματικά ένας μύθος εκείνη την εποχή. Κίσσαμος, Σέλινο, Κυδωνία, Αποκόρωνας, Σφακιά, μες στην πόλη των Χανίων, αλλά και στην Αθήνα, ο Γιώργης Μαριάνος διασκέδασε χιλιάδες κόσμο.

Στην εμφάνιση ήταν πολύ επιβλητικός, πάντα με βράκα, στιβάνια κόκκινα ή μαύρα, μεϊτανογέλεκο, σαρίκι και καπότο, ήταν ένας αυθεντικός τύπος κρητικού, που ποτέ μα ποτέ δεν αποχωρίστηκε αυτή την φορεσιά.
Μεγάλη επίσης και η προσφορά του στην μάχη της Κρήτης, αφού πολέμησε και σκότωσε Γερμανούς στα Φελελιανά Κισσάμου. Το 1961 υπέστη βαρύ καρδιακό επεισόδιο καθώς βρισκόταν στην Αθήνα με αποτέλεσμα να μην ξαναπαίξει το αγαπημένο του βιολί. Η καρδιά του έπαψε να χτυπά το 1972. Φεύγοντας άφησε πίσω του την λεβέντικη παρουσία του στα μουσικά δρώμενα, την γνησιότητα του παιξίματος του και σφράγισε έντονα μια εποχή που ίσως σήμερα να φαντάζει πολύ μακρινή...
*************
Δοξάζω το Θεό πού ’μαι ’παέ και μπορώ να μιλήσω και να τιμήσω, όσο είναι δυνατόν, ένα μεγάλο δάσκαλο (δάσκαλο και πολλών Ρεθεμνιωτών), ένα μουσικό που σήκωσε το τιμημένο κρητικό βιολί στα σύννεφα τση μουσικής, εκεί που ενώνει την κρητική παράδοση και κάθε παράδοση κάθε λαού στην οικουμένη. Το Γιώργη το Μαριάνο…

Δεν ήρθα ’παέ να μιλήσω, μόνο ν’ ακούσω. Όχι να διδάξω, μόνο να διδαχτώ (και πράγματι διδάσκομαι), ν’ ανοίξω τ’ αφτιά μου σαν του τσικαλιού τ’ αφτιά και να ρουφήξω, σαν τη μέλισσα, μουσική και λόγο, για να γενώ άθρωπος, πάνω απ’ όλα, και μετά Κρητικός. Εμείς εγεννηθήκαμεν οψές, και πρεπό μας είναι να γροικούμε, όχι να μιλούμε.

Αυτά και άλλα πολλά είπε προς τιμή του ο Ρεθεμνιώτης Ρηγινιώτης Θεόδωρος σε εκδήλωση το 2005 στον Δραπανιά.

Πηγές: Αθανάσιου Π. Δεικτάκη, "Χανιώτες Λαϊκοί Μουσικοί που δεν υπάρχουν πια", Kρητική μούσα. Εκδήλωση για τον Μαριάνο στο Δραπανιά 2005.

ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ ΚΑΡΑΓΚΙΟΥΛΕΣ

Μεγάλος Τουρκοκρητικός μουσικός από τα Χανιά, που το έργο του έμεινε ανεξίτηλο στην κρητική μουσική παράδοση, ήταν ο Μουσταφάς Καραγκιουλές (1845-1930;) από τα Καλλεργιανά Κισάμου, δημιουργός του πασίγνωστου συρτού του Καραγκιουλέ, ενός από τα περισσότερο δισκογραφημένα κρητικά μουσικά κομμάτια. Για τον Καραγκιουλέ διαβάζουμε στο βιβλίο του Αθανασίου Π. Δεικτάκη Χανιώτες Λαϊκοί Μουσικοί που δεν υπάρχουν πια, Καστέλι Κισάμου 1999, σελ. 56-58: Οθωμανός ήταν πάππου προς πάππου. Ο ανώτερος πολιτισμός των υποδούλων τον κατέκτησε. Έμαθε τη μουσική μας και την υπηρέτησε σωστά. Τρεις τέσσερις τούρκικες οικογένειες συναποτελούσαν τα Μαντονιανά. Ξέχωρα από τη χριστιανική γειτονιά'
Πλούσιος, είχε σαράντα μαζώχτρες στη βεδέμα και πολλούς μετοχάρηδες στα σπαρτά του και τ' ανοιχτά χωράφια του, αφανάτιστος. Παραχώρησε κομμάτι από το χωράφι του για να επεκταθεί ο περίβολος της εκκλησίας του χωριού. Ήταν κοντά το αλώνι του, λυχνίζοντας τ' άχυρα οι «κουμούρες» έμπαιναν στο χριστιανικό ναό. Μετέφερε αλλού το αλώνι και χάρισε στον Άγιο το χωράφι του, λέγεται πως ο Άι Γιώργης ένα βράδυ τον έδειρε και συμμορφώθηκε. Μερακλής. Έπαιζε το βιολί του και τραγουδούσε γλυκά σε κάθε χαροκοπιά. Δεν έκανε διάκριση σε χριστιανούς και Τούρκους Σκορπούσε τη γλυκάδα του δοξαριού του σε οντάδες και κατώγια και των δυο αντίπαλων φυλών. Έσβηναν τα μίση, σιγούσαν τα πάθη. Σε κάποιες περιπτώσεις συνδιασκέδαζαν χριστιανοί και Τούρκοι Ήταν όμορφος σωματικά, επιβλητικός, λεβαντάνθρωπος, με ωραίο μουστάκι. Ο μουσαφίρ-οντάς του Καραγκιουλέ σώζεται και σήμερα στα Καλλεργιανά. Με τις τελευταίες κρητικές επαναστάσεις οι Τούρκοι της υπαίθρου κρύφτηκαν στα κάστρα. Έφυγε και ο Καραγκιουλές, πήγε πρώτα στο Καστέλι κι ύστερα στα Χανιά... Ακολούθησε η ανταλλαγή των πληθυσμών. Ο Καραγκιουλές πήγε στη Σμύρνη άνοιξε ένα καφενείο και πέθανε το 30΄.

Γνωστοί σκοποί του είναι:

1ος συρτός Καραγκιουλές το 1882.

2ος συρτός Καραγκιουλές το 1886.

Γιουσούφης συρτός το 1888.

Καλεργιανός συρτός το 1890

.

Υ.Σ Άλλοι μεγάλοι Χανιώτες, τουρκοκρητικοί, μουσικοί ήταν ο Χασάν Αγάς ο Χανιώτης, ο Μεχμέτ Μπέης Σταφιδάκης, αλλά και ο Σελινιώτης Χουσεΐν Τζίνης .

Βιβλιογραφία: Νικολάου Π. Ανδριώτη Κρυπτοχριστιανικά Κείμενα, Εθνική Βιβλιοθήκη, δημοσιεύματα της Εταιρίας Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1974.
Γιάννη Δ. Τσίβη Χανιά 1252-1940, εκδ. Γνώση, Αθήνα 1993.

Αθανασίου Π. Δεικτάκη Χανιώτες Λαϊκοί Μουσικοί που δεν υπάρχουν πια, Κίσαμος 1999

http://clubs.pathfinder.gr/kissamoslive/1030173