ΟΜΙΛΙΑ ΜΙΧΑΛΗ ΜΟΥΝΤΑΚΗ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΛΑΦΟΝΗΣΙΩΝ 3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2023

 «Γιάντα ‘ναι μαύρα τα βουνά κι οι κάμποι χλομιασμένοι;
Γιάντα δεν τραγουδούν πουλιά στα Εννιά Χωριά, στα δάση;
Είναι που σφάξαν Κρητικούς πάνω στο Λαφονήσι,
Γέρους γυναίκες και παιδιά.
Αυτό το τραγικό γεγονός η σφαγή του Λαφονησιού, έφερε θλίψη και πόνο, όχι μόνο στους ανθρώπους αλλά  και στη φύση ολόκληρη. Τα βουνά, οι κάμποι και τα δάση, όλα μαυροφορέθηκαν όλα σκοτείνιασαν όλα σώπασαν. Αυτό το χαλασμό, έκανε  ο Λαός μας  Θρηνητικό τραγούδι, για να εκφράσει τον αβάσταχτο πόνο του.
Το 1824 ήταν ένας ακόμα δύσκολος χρόνος για την Κρήτη. 
Ο Αιγύπτιος Ιμπραήμ Πασάς, είχες λόγους να καταστείλει πάση θυσία την επανάσταση στην Κρήτη και στην Πελοπόννησο, γιατί η συμφωνία του με τον Σουλτάνο, ήταν πως αν γίνει αυτό, τότε,  και η Κρήτη και η Πελοπόννησος θα ήταν δικές του.
Στις 17 Φεβρουαρίου ο Τομπάζης ύπαρχος του νησιού, μπροστά στον κίνδυνο,  φεύγει για να ζητήσει βοήθεια, από  την υπόλοιπη Κρήτη αλλά και την Ελλάδα, ενώ οι Τούρκοι προβαίνουν σε εκκαθαριστικές επιχειρήσεις σκορπώντας τον όλεθρο και τον θάνατο.  Οι ντόπιοι εγκαταλείπουν τα χωριά και τρέχουν σε κάθε κατεύθυνση για να σωθούν και να γλιτώσουν . 
(600 γυναικόπαιδα, γέροντες μαζί με τον άμαχο πληθυσμό από τα χωριά   Κεραμωτή, Κάμπο, Αμυγδαλοκεφάλι, Σφηνάρι, Κούνενι, Περβόλια, καταφεύγουν τελικά και ταμπουρώνονται στο Λαφονήσι, ελπίζοντας ότι οι Τούρκοι δεν θα έβρισκαν το αβαθές πέρασμα που οδηγεί στο Νησί. Μαζί τους και 40 ένοπλοι Κρητικοί.
Ο φόβος των Τούρκων, ότι οι σκλαβωμένοι Έλληνες πήραν τα όπλα για να ελευθερωθούν, και η υπόσχεση στον Ιμπραήμ ότι η Κρήτη και η Πελοπόννησος  είναι δικές του, αν κινήσει, δεν άφηναν  δυστυχώς κανένα περιθώριό αποτυχίας. Αρκούσε στον Ιμπραήμ, ότι γνώριζε ότι στο Λαφονήσι απάνω είχαν καταφύγει Κρητικοί.  Αυτά όλα αύξησαν τη μανία του για να πνίξει την επανάσταση στο  αίμα και να προχωρήσει στη σφαγή του Λαφονησιού..    
Ήταν 24 Απριλίου, ανήμερα  του Πάσχα. Η μάχη ήταν άνιση  και  σκληρή. Οι άντρες σφαγιάστηκαν. Οι γυναίκες και τα παιδιά (117 άτομα) πουλήθηκαν στα σκλαβοπάζαρα της Αιγύπτου
Σ’ αυτό το μικρό νησάκι ,συντελέστηκε το μεγάλο δράμα, η σφαγή του Λαφονησιού, η μεγάλη θυσία. 
Κι ο λαός, μόλις έμαθε το αβάσταχτο κακό, Θρηνητικό τραγούδι έκαμε τον πόνο του για να τον απαλύνει και να μην πονά.
Από τότε, η τοποθεσία, της σφαγής, ονομάστηκε Τουρκαύλακο. Εκτός από τους άντρες βρέθηκαν και πολλές γυναίκες σκοτωμένες οι οποίες προτίμησαν να θυσιαστούν παρά να πέσουν στα χέρια του εχθρού.
Η παράδοση λέει: «το αίμα έτρεχε αυλάκι που κοκκίνισε τη θάλασσα και πότισε την άμμο».Εκεί αποδίδεται και το κοκκινωπό χρώμα που έχει η άμμος της περιοχής.
Πιο πάνω στον ιερό βράχο της Χρυσοσκαλίτισσας  οι Τουρκοαιγύπτιοι  ετοιμάστηκαν ν’ ανεβούν τα σκαλοπάτια για να βεβηλώσουν το προσκύνημα. Όταν όμως ανέβαιναν στην λαξευτή σκάλα που οδηγούσε στην  εκκλησία, ένα άγριο σμήνος μελισσών που φώλιαζε στο κοίλωμα, εξαγριώθηκε και έτρεψε σε φυγή τους επιδρομείς.
Το νησί καλύφτηκε από τα οστά των σφαγιασθέντων. Ακόμη και σήμερα όταν φυσά μανιασμένος αέρας ξεθάβει κάπου-κάπου  οστά των μαρτύρων. Στην μνήμη τους στέκει μνημείο χτισμένο από μαύρη πέτρα που γράφει:
ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΟΥ ΛΑΦΟΝΗΣΙΟΥ 1824.
ΗΡΩΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ 40 ΠΟΛΕΜΙΣΤΩΝ.
ΘΥΣΙΑ 600 ΓΥΝΑΙΚΟΠΑΙΔΩΝ.
ΑΠΟ ΤΟ ΑΙΜΑ ΣΑΣ
ΤΟΥ ΛΥΤΡΩΜΟΥ Η ΧΑΡΑΥΓΗ ΡΟΔΙΖΕΙ.
Ο επετειακός εορτασμός της σημερινής εκδήλωσης  για τη σφαγή του Λαφονησιού, πρέπει να είναι  ταυτόχρονα και μνημόσυνο θρηνητικό για τις ανθρώπινες υπάρξεις που η θυσία τους υπήρξε το βαρύ τίμημα της ελευθερίας. Και είναι πολύ εκτεταμένος ο χάρτης, ο γεωγραφικός, της μεγάλης αυτής θυσίας και μόνο των αμάχων σε όλα σχεδόν τα σημεία του ελληνικού χώρου: 
Το εμφατικό και διαχρονικό «Όχι» ως απάντηση στις δυνάμεις που απειλούσαν την Ελλάδα, οι θυσίες, οι απώλειες και η αντίσταση ενάντια στις δυνάμεις του εχθρού, αποτελούν μέρος μιας διαρκούς κληρονομιάς που έχει κατακτήσει μια θέση στην καρδιά των Ελλήνων.
Αυτή την μέρα, θαυμάζομε, θρηνούμε και θυμούμαστε όλους εκείνους που πολέμησαν, που Θυσιάστηκαν για την απελευθέρωσή της Κρήτης από τον Τουρκικό ζυγό.
Την σημερινή επέτειο στο Ελαφόνήσι, που τιμούμε. Παλαιότερα, την επιδρομή των Αράβων  Σαρακηνών, των Ενετών και των Φράγκων και τελευταία των Γερμανών. Σε όλους αυτούς τους εισβολείς, η Ελληνική, η κρητική απάντηση ήταν Μολών Λαβέ.

Ο κρητικός μαντιναδολόγος, το τραγούδησε με τα δικά του χαρακτηριστικά λόγια. Και συνέδεσε τη Λευτεριά με τη Θυσία.
«Χωρίς νεκρούς η Λευτεριά, ζάλο ποτέ δεν κάνει.
Γιατί η παντέρμη βρίσκεται στου Τουφεκιού την κάνη».
Τα μεγαλύτερα  και ευγενέστερα ιδανικά, για τα οποία έπεσαν οι ένδοξοι νεκροί στο Λαφονήσι, είναι το μεγαλείο και η τιμή της πατρίδας, που ενέπνευσε διαχρονικά τους πολεμιστές στα πεδία των μαχών.
Η Ελληνική Επανάσταση  του 21, χρειάστηκε τη θυσία του Λαφονησιού, αφού, αυτή, αποτέλεσε το λίπασμα, για το δέντρο της ελευθερίας. 
Αυτές οι θυσίες και αυτοί οι αγώνες  του Λαού μας, συνεχίστηκαν, μέχρι  να έρθει τελικά η  επέμβαση και η νίκη των Μεγάλων δυνάμεων, Αγγλίας, Γαλλίας και  Ρωσίας, που και για τα δικά τους συμφέροντα, συνετέλεσαν στην απελευθέρωση της πατρίδας μας, από τον Τουρκικό ζυγό, το 1832.
Όμως η Κρήτη, χρειάστηκε, να συνεχίσει να πολεμά άλλα 71 χρόνια, μέχρι το 1913, που έγινε επιτέλους η πολυπόθητη Ένωση  με την Ελλάδα, με την ηγεσία, τη διορατικότητα, τις έξυπνες πολιτικές κινήσεις, και τα διεθνή ερείσματα του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Επειδή όμως στην ιστορία, δεν πρέπει να βλέπουμε μόνο το τότε, αλλά κυρίως, το σήμερα και  το αύριο, είναι ανάγκη να ομολογήσουμε και να πούμε ότι σήμερα, 199 χρόνια από την σφαγή του Λαφονησιού, η Τουρκία, απειλεί, και πάλι, την πατρίδα μας. Παρανομεί, δεν σέβεται τους κανόνες  του διεθνούς δικαίου, σχεδιάζει χάρτες κατά το δοκούν στο Αιγαίο, πολλές φορές περιλαμβάνει και περιοχές της δυτικής Κρήτης και του Λαφονησιού, άλλοτε φτάνει και μέχρι τη Γαυδοπούλα.
Το Τελευταίο διάστημα, και λόγο του καταστροφικού σεισμού στην Τουρκία, υπάρχει μια  πρόσκαιρη αλλαγή στη στάση της Τουρκίας στο Αιγαίο. Να ευχηθούμε η διπλωματία, να φέρει καρπούς ειρηνικούς.
Όμως το Λαφονήσι έχει και την άλλη του πλευρά. Δεν είναι μόνο η πολεμική ιστορία του, αφού δυο είναι τα στοιχεία που προσδιορίζουν τη φυσιογνωμία αυτού του τόπου. Η Ιστορία του που είναι βαμμένη με το αίμα, και το ξεχωριστό, μοναδικό θα λέγαμε φυσικό περιβάλλον, γεμάτο μαγεία, ομορφιά ανεπανάληπτη, και γι αυτό το επισκέπτονται καθημερινά χιλιάδες επισκέπτες για να δουν και να θαυμάσουν.     
Την ομορφιά αυτή δεν την ζήλεψαν μόνο οι άνθρωποι διαχρονικά, αλλά και οι θεοί. Εδώ ήταν στην αρχαιότητα οι Μουσαγόρες τα δυο μικρά νησάκια που βλέπομε ανατολικά του Λαφονησιού Πρασονήσι και Πλακουρήθρα, ήταν αφιερωμένα στις  εννέα Μούσες, και στον  αρχηγό τους το Μουσαγέτη Απόλλωνα. Δεν το διάλεξαν λοιπόν τυχαία το μέρος αυτό οι θεοί. Για την ομορφιά και τη μαγεία του το επέλεξαν και κυρίως, για να εξευμενίσουν  τις θεές για τα κύματα που δημιουργούσαν στη θάλασσα και έπνιγαν τα καράβια. Εδώ υπήρχε το Ιερό του Απόλλωνα του Μουσαγέτη, του ηγέτη του αρχηγού των Μουσών, και παρακάτω, υπήρχε το Ιερό της Ινώς  με το αρχαίο Ιναχώριο. Βλέπουμε τη συνέχεια της ιστορίας. Το όνομα Ινώ απαντάται και σήμερα ως βαφτιστικό, σε οικογένειες  στην περιοχή του Ιναχωρίου αφού η Ινώ έγινε και αγία της Χριστιανικής μας Πίστης.
Κυρίες και κύριοι. Εκπρόσωποι των αρχών και των φορέων.
Για τη μοναδική ομορφιά του Λαφονησιού, πρέπει  θα μιλήσουμε, και την ανάγκην προστασίας του.
Διαχρονική είναι η θέση και η  απόφαση του Δήμου Κισάμου, και του Δημάρχου Γιώργου Μυλωνάκη και του Δήμου Καντάνου- Σελίνου, και του Δημάρχου Γιώργου Περράκη,των Συλλόγων και των φορέων για προστασία της περιοχής χωρίς δημιουργία γυψωρυχείων και άλλων έργων που επιβαρύνουν το περιβάλλον.
Όμως όταν μιλούμε για προστασία του Λαφονησιού δεν εννοούμε μόνο τα Γυψωρυχεία  αλλά και την επισκεψιμότητα στη περιοχή. Και είναι άκρως επικίνδυνο: Να ευαισθητοποιείται ο κόσμος για τα γυψωρυχεία και καλώς, και να μένει  ασυγκίνητος  για την περιβαλλοντική καταιγίδα που καθημερινά συνέβαινε, πριν ένα χρόνο, μέσα στα πόδια μας.
Χιλιάδες αυτοκίνητα και επισκέπτες ανεξέλεγκτα, πιέζαν το περιβάλλον στην περιοχή και δημιουργούσαν  μόνιμες και ανεπανόρθωτες βλάβες.
Πριν μερικά χρόνια, που είχα και πάλι την τιμή να είμαι ομιλητής στην ίδια εκδήλωση των Λαφονησίων, είχα τονίσει κατά λέξη.
«Το Κεντρικό κράτος, αδυνατεί να δώσει λύση. Οι δυο δήμοι Κισάμου και Καντάνου Σελίνου, μπορούν να αναλάβουν την πρωτοβουλία. Έχουν τις νομικές δυνατότητες να το πράξουν, ώστε σαν πρώτο βήμα από την επόμενη σεζόν, κανένα αυτοκίνητο να μην κατεβαίνει  κάτω. Και κατόπιν, να εφαρμοστεί σταδιακά και έλεγχος των επισκεπτών. Γνωρίζουμε ότι ο Δήμαρχος Κισάμου κ. Μυλωνάκης, και Καντάνου Σελίνου, κ. Περάκης το έχουν στους  σχεδιασμούς  τους. Μεγάλα και οργανωμένα πάρκινγκ απαιτούνται για τη στάθμευση των χιλιάδων οχημάτων και μικρά πούλμαν για τη μεταφορά στην παραλία. Φίλοι Δήμαρχοι, ξεκινήστε.. Ξεκινήστε από αύριο το πρωί. Ξεκινήστε  από σήμερα. Η Ιστορία θα σας ευγνωμονεί.»
Αυτά λέγαμε τότε . Δεν έγινε τον επόμενο χρόνο το 22. Έγινε όμως τον μεθεπόμενο. Έγινε φέτος. Και πρέπει να είμαστε όλοι χαρούμενοι ότι έγινε το πρώτο βήμα και γλιτώσουμε  από τα 5χιλιάδες αυτοκίνητα που ήταν στοιβαγμένα σε μια τόσο μικτή έκταση. Μπορεί το κλείσιμο του δρόμου να έγινε απροετοίμαστα όμως ήδη οι δυο Δήμοι μελετούν όλα  τα βοηθητικά  μέσα και μέτρα  που πρέπει να γίνουν, ώστε από την επόμενη σεζόν να μπορούν και τα άτομα με ειδικές ανάγκες να μετακινούνται με ασφάλεια και ακόμη όποιος δεν θέλει να περπατήσει, να μεταφέρεται με μικρό Λεωφορείο, και βέβαια, να το γνωρίζουν αυτό, οι επισκέπτες πριν  ξεκινήσουν για το Λαφονήσι. 
Το πρώτο βήμα έγινε. Τα υπόλοιπα είναι ευκολότερα και έρχονται. Πρέπει στο σημείο αυτό να εξάρουμε τις προσπάθειες του Θοδωρή του Σκαλιδάκη, του Αντιδημαρχου, που χωρίς, να υπάρχει η ανάλογη υποδομή, δίνει λύσεις, όπως μπορεί, στη μεταφορά ατόμων με δυσκολίες μετακίνησης.
Κυρίες και κύριοι.
Ανέκαθεν οι Έλληνες ήταν ευαίσθητοι  στο περιβάλλον και  στην προστασία του. Από την αρχαιότητα, οι Έλληνες, είχαν φτιάξει και θεό, προστάτη του Περιβάλλοντος. Αυτός ήταν ο Πάνας, τραγόμορφος Θεός, αυστηρός και τιμωρός. Όποιος έκανε ζημιά στο περιβάλλον δεν γλίτωνε από τα νύχια του. Ο Θεός τον κυνηγούσε, τον καταδίωκε. Η θέση του φταίχτη ήταν πολύ δύσκολη. Από στιγμή σε στιγμή ο Θεός ολοκλήρωνε τον έργο του. 
Όμως, πριν τον συλλάβει ο Πάνας, η τιμωρία του είχε αρχίσει. Ο τρόμος και ο φόβος είχε κυριεύσει ήδη τον φταίχτη. Πάθαινε πανικό, από το φόβο του, και έπεφτε κάτω πριν τον συλλάβειο θεός. Ο Πάνας λοιπόν γέννησε τον πανικό. Παγκόσμιος όρος  της ψυχολογίας και της Ιατρικής σήμερα. Αυτή είναι η Ελλάδα η πατρίδα μας που  με περηφάνεια λέμε ότι έδωσε τα φώτα του Πολιτισμού στον κόσμο. Ένα μόνο παράδειγμα, από τα πολλά που υπάρχουν είναι και το όνομα του Πάνα και του Πανικού, καθαρά ελληνικότατες λέξεις.
Και στην Κρήτη, εδώ όμως στο νησί μας είχαμε Θεό προστάτη, του Περιβάλλοντος. Ο Τάλος ήταν ένα θεϊκό, χάλκινο κατασκεύασμα, ένα ρομπότ που φύλαγε την Κρήτη από τους εχθρούς και βέβαια, προστάτευε και το Περιβάλλον της. Τρεις κύκλους έκανε τη μέρα γύρω από την Κρήτη και την προστάτευε. Χάλκινος θεός ήταν, και κυκλοφορούσε στο σώμα του ένα υγρό σαν αίμα. Η Μήδεια με τους Αργοναύτες, του έβγαλαν την τάπα από τη φλέβα, χύθηκε το υγρό και έτσι πέθανε ο Τάλος.
 Και στα νεότερα χρόνια οι συμπατριώτες μας οι Κρήτες, ύμνησαν το περιβάλλον με το δικό τους τραγούδι. Έβαλαν το Περιβάλλον στα Ριζίτικά τραγούδια. Να θυμηθούμε το Ριζίτικο : 
Για ιδές περβόλι όμορφο (2) για ιδές κατάκρυα βρύση, στο περιβόλι μας.
Κι όσα δεντρά έμπεψεν ο Θιός (2) μέσα είναι φυτεμένα, στο περιβόλι μας..
Κι όσα πουλιά πετούμενα (2) μέσα 'ναι φωλεμένα στο περιβόλι μας.
Μέσα σε κείνο το δεντρί, φώλιασε ένα παγώνι το παγωτάκι μας τ' όμορφο.
 Εδώ , στον τελευταίο στίχο, το τραγούδι γίνεται ερωτικό το παγωνάκι είναι η κοπελιά η νέα,   η νύφη μας, και το τραγουδούμε στις χαροκοπιές και στα γλέντια. 
Κυρίες και κύριοι
Σας ευχαριστούμε που ήρθατε και φέτος, ευλαβείς προσκυνητές  στο βωμό της θυσίας του Λαφονησιού. Σας ευχαριστούμε που σέβεστε το Λαφονήσι, το νοιάζεστε και το προστατεύετε. Ευχαριστούμε το Σύλλογο Εννιαχωριανών Αττικής, Παναγία η Χρυσοσκαλίτισσα, και το Δήμο Κισάμου, που όλα αυτά τα χρόνια κρατούν άσβεστη τη φλόγα  των Λαφονησίων, αφού πλέον   έχουνγίνει θεσμός για την περιοχή και επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο. Να θυμηθούμε αυτή την ώρα και ένα μεγάλο απόντα των Λαφονησίων, αλλά πάντα παρόντα στη σκέψη μας. Τον  Προέδρο, του Συλλόγου Εννιαχωριανών Αττικής, «Παναγία η Χρυσοσκαλιτισσα» Γρηγόρη Βαιδομαρκάκη, που πριν δυο χρόνια ταξίδεψε στον ουρανό.
Αγαπητοί φίλοι. Σε τρεις μήνες αποχαιρετούμε το 2023 και υποδεχόμαστε το 2024. 
200 χρόνια συμπληρώνονται από τη σφαγή του Λαφονησιού. Νομίζω ότι όλη αυτή τη χρονιά, πρέπει να τιμηθεί με τον καλύτερο τρόπο το Λαφονήσι  και Ιστορικά  και Περιβαλλοντικά, με εκδηλώσεις, παραστάσεις, διαγωνισμούς, εκθέσεις βραβεύσεις, κλπ.
Τα σχολεία μας έχουν τον πρώτο λόγο, οι Σύλλογοι, οι φορείς, με προεξάρχοντα το Δήμο Κισάμου. Ο Δήμος μας, θα ετοιμάσει, έγκαιρα το πρόγραμμα αυτών των δράσεων που πρέπει να γίνουν, μέσα από τη συγκρότηση επιτροπής που θα συσταθεί για το σκοπό αυτό.
Κυρίες και κύριοι. Αγαπητοί φίλοι.
Το Λαφονήσι,έχει παρελθόν έχει παρόν. Χρέος μας είναι  να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις και τις αναγκαίες συνθήκες για να έχει, και μέλλον. Αυτό ξεκίνησε φέτος και είμαστε αισιόδοξοι.
Δήμαρχοι: Το μέλλον του Λαφονησιού, είναι στα χέρια σας.
Εσείς, ξεκινήσατε την πορεία για τη σωτηρία του.
Είμαστε αισιόδοξοι για τη συνέχεια.
Σας ευχαριστώ πολύ.. 
Μιχάλης Μ. Μουντάκης
Δάσκαλος