ΣΤΕΛΙΟΣ Σ. ΛΑΪΝΑΚΗΣ

  Η προσφορά του Στέλιου Σ. Λαϊνάκη στην Κρητική Μουσική Παράδοση
Του Αγησίλαου Κ. Αλιγιζάκη
Ένας μεγάλος καλλιτέχνης, γνωστός για την δεξιοτεχνία στο λαούτο και το μπουλγαρί, αλλά και σημαντικός ερευνητής της παράδοσης για  περισσότερα από σαράντα χρόνια, ο Στέλιος Λαϊνάκης είναι σίγουρα μια εξέχουσα μορφή στη μουσική της Κρήτης σήμερα.

Η επαρχία Κισάμου στο νομό Χανίων είναι γνωστή για την ιδιαίτερη μουσικοχορευτική παράδοση που την κάνει να ξεχωρίζει από την  υπόλοιπη Κρήτη. Είναι η γενέτειρα του συρτού και του αντίστοιχου χορού, του Κισαμίτικου, που στη συνέχεια διαδόθηκε στα Χανιά, γι’ αυτό και η ονομασία «Χανιώτης». Μεγάλοι καλλιτέχνες του βιολιού και του λαούτου άκμασαν στην Κίσαμο. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε τους βιολάτορες Νικόλαο Χάρχαλη, Γεώργιο Μαριάνο, Ευθύμη Λυραντωνάκη ή Λυραντώνη (ο Μαύρος έλεγε για τον Λυραντώνη ότι «αν ζούσε δεν θα είχε κανείς δουλειά στο βιολί»), Νικόλαο Μαύρο, Κώστα Παπαδάκη (Ναύτη), Μιχάλη Κουνέλη, Γρηγόρη Μαθουδάκη, .....
. Αντώνη Αναγνωστάκη, Δημήτρη Χριστοφοράκη, Βασίλη Καρτσωνάκη, Μιχάλη Ανδρουλάκη, Μανώλη Γιακουμάκη, Χρήστο Κορωνιωτάκη και πολλούς άλλους. Από λαουτιέρηδες ξεχώριζαν οι Γεώργιος Κουτσουρέλης, Νικόλαος Μαυροδημητράκης, Μανώλης Καρτσωνάκης, Μιχάλης και Βαγγέλης Πολυχρονάκης, Γιάννης Λεφάκης ή Λεφογιάννης, Γιώργος Γεραιουδάκης ή Μαρουβάς, Αντώνης Γεραιουδάκης (αδελφός του Μαρουβά), Μανώλης και Στέφανος Καρεφυλλάκης (πατέρας και γιος), Μιχάλης Ανδρουλάκης και άλλοι. Κοντά σε αυτούς τους μεγάλους καλλιτέχνες ένας εξίσου γνωστός για τη δεξιοτεχνία του και το παραδοσιακό του παίξιμο είναι ο λαουτιέρης Στέλιος Λαϊνάκης.
Γεννημένος στις Καλάθενες Κισάμου, την πηγή της Κισαμίτικης μουσικής παράδοσης, μεγαλώνει με τα ακούσματα όλων των παλαιοτέρων μουσικών της περιοχής, όπως του Μιχάλη Κουνέλη, του Βασίλη Καρτσώνη και άλλων, αλλά εκτός από αυτούς θεωρεί δασκάλους του όλους τους παλαιότερους όπως τον Γεώργιο Κουτσουρέλη στο λαούτο, το Στέλιο Φουσταλιέρη στο μπουλγαρί, τον Κώστα Παπαδάκη (Ναύτη) στο βιολί και τον Γιώργο Τζιμάκη στη λύρα και το τραγούδι. Ο πατέρας του ήταν γνωστός γλεντζές, μεγάλος μερακλής, εξαιρετικός τραγουδιστής και χορευτής, γνωστός με το παρανόμι «Στέλιος ο Αμερικάνος» καθώς είχε κάνει σαράντα χρόνια στην Αμερική.
Το 1968 πηγαίνει στη Νέα Υόρκη στις ΗΠΑ και παίζει για δύο χρόνια με τον λυράρη Καλογρίδη. Το 1970 πήγε στην Ιταλία και σπούδασε αρχιτεκτονική στο Μιλάνο ενώ το 1980 πήρε το πτυχίο και επέστρεψε στην Κρήτη. Η σαραντάχρονη μουσική του διαδρομή χαρακτηρίζεται από εντυπωσιακές συνεργασίες κοντά στα μεγαλύτερα ονόματα της Κισαμίτικης και Χανιώτικης μουσικής όπως ο Κώστας Παπαδάκης (Ναύτης, στο βιολί), ο Στρατής Γαλαθιανός (βιολί), ο Γρηγόρης Μαθιουδάκης (βιολί), ο Μανώλης Καρτσωνάκης (λαούτο), ο Γιώργος Τζιμάκης (λύρα), ο Γιώργος Κουτσουρέλης (λαούτο), ο Στέλιος Φουσταλιέρης (μπουλγαρί), ο Μιχάλης Κουνέλης (βιολί), ο Νικόλαος Σαριδάκης (βιολί), ο Φώτης Κατράκης (βιολί), ο Πέτρος Καρμπαδάκης (λαούτο), ο Μανώλης Μανιουδάκης (βιολί), ο Μιχάλης Πολυχρονάκης (λαούτο), ο Γιώργος Καντηλιεράκης (βιολί), ο Στέφανος Καρεφυλάκης (λαούτο) και άλλοι. Ειδικά το Ναύτη, τον θεωρεί το μεγαλύτερό του δάσκαλο και συνεργάτη. Ο Ναύτης είχε πολλές γνώσεις ιστορικές και μουσικές από παλαιότερες μαρτυρίες και συνεργασίες. Η τριαντάχρονη μουσική - ερευνητική συνεργασία τους και η συμμετοχή του Στέλιου Λαϊνάκη στο 70% της δισκογραφικής δουλειάς του μεγάλου Κισαμίτη βιολάτορα δείχνει τη σχέση τους. Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε ότι ο Στέλιος Λαϊνάκης έπαιζε πάντα αφιλοκερδώς.Πέρα από το μπερντελίδικο παίξιμο στο λαούτο (μπερντελίδικο ονομάζεται το παίξιμο του λαούτου όταν λειτουργεί σολιστικά και όχι σαν όργανο συνοδείας του βιολιού ή της λύρας, δηλαδή «βούρτσα») είναι δεξιοτέχνης και στο μπουλγαρί, αποδίδοντας εξαιρετικά μελωδίες ταμπαχανιώτικων...