ΑΡΧΑΙΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΣΤΟ Ν. ΧΑΝΙΩΝ

Ύρτακος (ή Υρτάκινος ή Υρτακίνα). Τεμένια Σελίνου

Υρτακίνα, ή (Σκύλαξ 47) Πόλη της Δυτικής Κρήτης, γνωστή και ως Αρτακίνα (Πτολεμαίος ΙΙΙ, 17, 10) και Υρτακός (Στ. Βυζ.). Βρισκόταν στα δυτικά της Ελύρου και της Λισσού, κόντα στο σημερινό χωριό Παπαδιανά, στα νότια του σημερινού χωριού Τεμένια, πάνω στο απότομο και απρόσιτο ύψωμα που ακούεται σήμερα Καστρί, όπου σώζόνται αρχαία ερείπια. Ο Thenon πιστεύει πως ήταν η πρωτεύουσα των Αχαιών στη δυτική Κρήτη και καταστράφηκε από τους Δωριείς. Η περιοχή της ήταν η κοιλάδα του Βλιθιά μέχρι τη θάλασσα. Την περιέβαλλαν δυο σειρές ισχυρότατα τείχη κυκλώπεια, που τα λείψανά τους σώζονται. Ήταν μια πόλη φρούριο όπου οι στρατιώτες ζούσαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους. Σαν αυτόνομη πόλη είχε δικά της νομίσματα όπου εικονίζονταν το κρητικό αγρίμι από το ένα μέρος και από το άλλο μέλισσα, όμοια με της Τάρρας. Άλλα είχαν από το ένα μέρος δελφίνι και από το άλλο αστέρα με 8 ακτίνες, που δείχνει ότι παρ’όλο που ήταν μεσόγεια δεν της ήταν άγνωστη η ναυσιπλοϊα. Η Έλυρος, η Λισός, η Τάρρα και η Υρτακίνα είχαν συνάψει νομισματική ένωση και είχαν τα ίδια νομίσματα, όπως ήταν μέλη στο κοινό των Κρηταιέων, μέσα 3ου π.Χ. αιώνα. Αναφέρεται στις κρητικές πόλεις που υπόγραψαν τη συνθήκη με τον Ευμένη Β’ της Περγάμου το 174 π.Χ. Στην ακρόπολη της βρέθηκε μαρμάρινο ακέφαλο άγαλμα του Πανός με σκέλη τράγου και πόδια δίχηλα, με ιμάτιο, ρωμαϊκών χρόνων. Το 1939 ο Θεοφανίδης ανάσκαωε το Ιερό του Πανός.
Υρτακός ή Υρτακίνος. Πόλις της Κρήτης. Ο πολίτης Υρτακίνος. Πολύβιος δε το θηλυκόν Υρτακίνη από του Υρτακίνος εθνικού. Από Υρτάκου δε Υρτάκος. (Στ.Βυζ.).
Αντώνης Βασιλάκης