ΑΡΘΡΟ

Ανάγκη ενεργοποίησης προοδευτικών δυνάμεων
Του Παναγιώτη Σημανδηράκη*
«Όταν το παλιό αρνείται να πεθάνει, το νέο δεν μπορεί να γεννηθεί, τότε ζούμε την εποχή των τεράτων» αυτά έλεγε ο μεγάλος Ιταλός διανοητής της αριστεράς Αντόνιο Γκράμσι. Ζούμε πράγματι την εποχή των τεράτων; Φοβάμαι πως ναι. 
Μετά από δύο και πλέον «μνημονιακά» χρόνια η ελληνική κοινωνία μέσα σε σύγχυση πασχίζει να παρακολουθήσει την νέα πραγματικότητα. Η βίαιη μείωση του βιοτικού επιπέδου που ακολούθησε, πρωτόγνωρη για περίοδο ειρήνης στον δυτικό κόσμο, αναπόφευκτα προκάλεσε την ενεργοποίηση συντηρητικών αντανακλαστικών στην ελληνική κοινωνία και την δημιουργία ενός νέου ετερόκλητου αντιφατικού, εν πολλοίς απολίτικου, αλλά σε κάθε περίπτωση δυναμικού νέου πολιτικού σκηνικού.
Οι εξελίξεις αυτές επιφέρουν δομικές αλλαγές στα θεμέλια του μεταπολιτευτικού εποικοδομήματος. Μετά από τριάντα σχεδόν χρόνια (1981) -τα καλύτερα που έχει βιώσει το σύγχρονο ελληνικό κράτος- οι πολίτες καλούνται να επανατοποθετηθούν απέναντι στην πολιτική. Η εδραιωμένη «οπαδική» συμπεριφορά του εκλογικού σώματος που με κληρονομική λογική επέλεγε, άπαξ, κόμμα προτίμησης (όπως επέλεγε και ομάδα), έχει εγκαταλειφθεί οριστικά. Αλλά εδώ προκύπτει το ερώτημα, με ποια κριτήρια και με ποια πολιτική κουλτούρα θα τοποθετηθούμε ξανά μετά από σχεδόν 30 χρόνια;
 Η μακρά αυτή περίοδος πολιτικής ομαλότητας και συνεχούς αύξησης του βιοτικού επίπεδου, όπου όλα έδειχναν ότι πηγαίνουν καλά, κατέστησε την κοινωνία μας μαλθακή πολιτικά δίχως πολιτική κουλτούρα και αντανακλαστικά. Έτσι λοιπόν, υπό το βάρος της κρίσης το εκλογικό σώμα επανεξετάζει την στάση του, όχι με κριτήρια ορθολογισμού, ιδεολογίας και θετικής επιλογής αλλά με κριτήρια θυμικού και διαμαρτυρίας. Η αλλοπρόσαλλη -στις περισσότερες περιπτώσεις- μετακίνηση των ψηφοφόρων που προερχόταν από τα πρώην μεγάλα κόμματα, προς την Χρυσή Αυγή στο ΣΥΡΙΖΑ και τους Ανεξάρτητους Έλληνες, αποδεικνύει τα παραπάνω.
Η ισοπεδωτική αποδοκιμασία του κοινοβουλίου όχι μόνο στην βάση των προσώπων αλλά στην βάση της λειτουργίας του τείνει να γίνει επικίνδυνη για την δημοκρατική ομαλότητα και να αμφισβητήσει θεμελιώδη κεκτημένα. Προβληματίζομαι για την αργή αλλά σταθερή, εξοικείωση με την απλουστευτική παρουσίαση των προβλημάτων και κυρίως η υπεραπλουστευτικη παρουσίαση λύσεων, τον αφορισμό και λοιδορία συλλήβδην του πολιτικού κόσμου από νοσταλγούς του παρελθόντος που υψώνουν ακόμα πιο ψηλά τον τόνο της φωνής τους προτείνοντας λαϊκά δικαστήρια και αφηρημένες επαναστατικές γραφικότητες. Επιπρόσθετα, οι πομπώδεις συνθηματολογίες της συντηρητικής δεξιάς που νομιμοποίησαν πολιτικά τον εθνικισμό και οι ανεδαφικές κορόνες της αριστεράς που ενθάρρυναν την πολυεπίπεδη αυθαιρεσία της λογικής «δεν πληρώνω», δημιουργούν ασθενείς Βαϊμαρικές συνθήκες, άκρως επικίνδυνες για το μέλλον.
Διαμορφώνεται έτσι ένα περιβάλλον όπου η πρόοδος και η συντήρηση, οι δυο αντίρροπες κοινωνικές αντιλήψεις εντείνουν την σύγκρουση τους. Ανησυχώ για το γεγονός ότι οι δυνάμεις του εκσυγχρονισμού και ορθολογισμού, όταν εμφανίζονται, αντιμετωπίζονται ως συνιστώσες των δυνάμεων που μας ώθησαν εδώ. Φοβάμαι ότι το πεδίο της σύγκρουσης δεν βρίσκεται δυστυχώς, και ως θα όφειλε, μέσα στο προεκλογικό σκηνικό που διαμορφώνεται. Δυστυχώς, όπως διαφαίνεται, οι υγιείς προοδευτικές δυνάμεις της κοινωνίας θα προσπεράσουν σιωπηλά την προεκλογική αυτή περίοδο στοχεύοντας ως σημείο νέας εκκίνησης την 18 Ιουνίου. Και αυτό, καθώς κινδυνεύουν από ασφυξία, τόσο, από την «επέλαση του λαϊκισμού», όσο, και από την δυσοσμία των κατεστημένων κομματικών μηχανισμών, οι οποίοι, προτιμούν να καταρρεύσει η χώρα, παρά να αλλάξουν και να ανανεωθούν. 
Μέχρι τις 17 Ιουνίου όλες αυτές οι απογοητευμένες σχολάζουσες προοδευτικές δυνάμεις οφείλουν να ενεργοποιηθούν για να κρατήσουν τον προοδευτικό χώρο όρθιο. Την 18η Ιουνίου θα είναι πλέον αναγκασμένες, να αξιώσουν την ριζική αναμόρφωση της κεντροαριστεράς με ξεκάθαρο σοσιαλδημοκρατικό πυρήνα. Αν δεν το πράξουν, θα υπομένουμε παθητικά την επανάληψη της ιστορίας που έχει δείξει ότι η Ελλάδα στις κρίσιμες και οριακές στιγμές αυτοκτονεί και τα «τέρατα» επιβιώνουν.

 *Οικονομολόγος 
Περιφερειακός Σύμβουλος Κρήτης