ΜΟΝΗ ΓΩΝΙΑΣ 1903

Γράφει ο Μιχάλης Ανδριανάκης 
Μονή Οδηγητρίας Γωνιάς, στο Κολυμπάρι Κισάμου. Στην πρώτη φωτογραφία η μονή από το ύψος του παλιού καθολικού (δυτικά). Διακρίνονται τα εξωτερικά κτίσματα της δυτικής πλευράς. Στη δεύτερη απεικονίζεται η Μονή από τη βόρεια πλευρά (περίπου από την "Ορθόδοξη Ακαδημία"). Η φωτογραφίες είναι του ιταλού αρχαιολόγου G.Gerola.
Η μικρή αρχικά Μονή Γωνιάς ήταν κτισμένη στο ύψωμα δυτικά της σημερινής από το πρώτο μισό του 14ου αιώνα, εποχή κατά την οποία χρονολογείται το πρώτο στρώμα του τοιχογραφικού διακόσμου, που αποκαλύψαμε προ ετών. Στις αρχές του 17ου αιώνα ο λόγιος μοναχός Βλάσιος ο Κύπριος και ο Βενετοκρητικός Βενέδικτος Τζαγκαρόλος, φρόντισαν για την ανέγερση του νέου, εντυπωσιακού συγκροτήματος ανατολικά, δίπλα στην παραλία. Η μεταφορά συνδέθηκε με την εύρεση εικόνας της Παναγίας, η οποία επέμενε να επανέρχεται στη θέση που βρέθηκε.

Το επικλινές έδαφος "ισοπεδώθηκε" με τη βοήθεια υπόγειων θολωτών, βοηθητικών χώρων (ελαιοτριβείο,αποθήκες και κοιμητήριο κάτω από το ναό), που δημιουργούν τη μεγάλη, ισόπεδη αυλή. Το τρίκογχο με τρούλο καθολικό στο μέσο και ανατολικά της αυλής περιβάλλεται από τα φροντισμένα κτίσματα της μανιεριστικής τράπεζας και του ηγουμενείου και συμπληρώθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα με δυο παρεκκλήσια, νάρθηκα και υψηλό κωδωνοστάσιο. Η Μονή αποκαθίσταται τα τελευταία χρόνια με σωστό τρόπο, χάρη στη στενή συνεργασία της αδελφότητας με την αρμόδια 28η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Οι φωτογραφίες βρίσκονται στο αρχείο του Βενετικού Ινστιτούτου Επιστημών, Γραμμάτων και Τεχνών