Στην όπως πάντα εμπνευσμένη, αλλά ταυτόχρονα εμπερίστατη και αγωνιώδη δημόσια έκκληση Του και από αυτό το βήμα, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης κ.κ. Αμφιλόχιος το Σάββατο 20 Αυγούστου, αναφέρθηκε στο σχολικό πρόβλημα της Γαύδου, όπως είχε γράψει και για το αντίστοιχο της επικείμενης σχολικής συρρίκνωσης του Δραπανιά, σε προηγούμενο σχετικό σημείωμά Του. Εν τω μεταξύ για το ίδιο σχολικό θέμα της ακριτικής Γαύδου έγραψε ο χανιώτικος και ο αθηναϊκός τύπος. Ο Σεβασμιότατος αναλύει σε μεγάλη έκταση το συγκεκριμένο πρόβλημα της οικογένειας που θα υποχρεωθεί να μετοικήσει, παρά τη θέλησή της σε άλλο μέρος με τρία παιδιά, για τις σχολικές τους ανάγκες επειδή οι εκπαιδευτικές αρχές αδυνατούν να οργανώσουν κατ' εξαίρεση γυμνασιακή τάξη στη Γαύδο. Με την αναχώρησή τους, οι υπόλοιποι πιστοί κάτοικοι θα στερηθούν μια οικογένεια από το κοινό αγαπημένο τους νησί, για το οποίο θα έπρεπε να ισχύουν ειδικά κίνητρα μόνιμης παραμονής και όχι ουσιαστικής προτροπής για αποχώρηση. Αν σταδιακά αποχωρήσουν όλοι, ποιος θα κατοικήσει τελικά στην Γαύδο διερωτάται ο σεβάσμιος Ιεράρχης. Η Γαύδος δεν είναι η όποια *παραμεθόριος περιοχή*, καταλήγει ο Σεβασμιότατος κ.κ. Αμφιλόχιος, αλλά εξαιρετικά ειδική περίπτωση, στο σχολικό αίτημα της οποίας θα πρέπει να βρεθεί λύση με κάθε τρόπο, *πέραν από τα πρωτόκολλα και τούς κανονισμούς* για λόγους *συμβολικούς* *ευνόητους* και *οφθαλμοφανείς.*που επιβάλλουν την ειδική αντιμετώπιση της σχολικής εκπαίδευσης των παιδιών τής απώτατης αυτής ελληνικής και ευρωπαϊκής εσχατιάς, στο μέσον ακριβώς τής τρικυμιώδους σημερινής Ανατολικής Μεσογείου. Οι λόγοι αυτοί, μπορεί να προστεθεί, είναι περισσότερο προφανείς και επείγοντες, σήμερα, ύστερα από τις γνωστές μεσογειακές εξελίξεις των τελευταίων χρόνων. Η Γαύδος αποτελεί και εκείνη, στόχο των τουρκικών προπαγανδιστικών αμφισβητήσεων. Βρίσκεται επίσης στο σταυροδρόμι των ολοένα καί εντεινόμενων επιχειρησιακών και ενεργειακών ανταγωνισμών της Ανατολικής Μεσογείου. Η Γαύδος αποτελεί δε, σύμφωνα με τη θέση της Ελλάδας και καίριο κομβικό, αφετηριακό γεωγραφικό σημείο, στις μετρήσεις για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης, κατά τις εκάστοτε σχετικές ελληνολιβυκές διαπραγματεύσεις (κυρίως μετά το 2004 με αποκορύφωμα τις άκαρπες σχετικές διμερείς συζητήσεις στη Λιβυκή Πρωτεύουσα (Τρίπολη) το 2008 και τις τελευταίες του 2010, για τις οποίες θα μιλήσουμε παρακάτω.
ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΑΠΟΓΡΑΦΗΣ (2021)
Η αρνητική εικόνα των αποτελεσμάτων της τελευταίας απογραφής *ομιλεί αφεαυτής*. Συρρίκνωση του συνολικού πληθυσμού τής Χώρας κατά 3,5%( από ( 10.816.286 κατοίκους (2011) σε 10.432.481 (2021) με 383.805 μείον πανελλήνια.) Μείωση πληθυσμού Κρήτης κατά -0,9% (Από 623,065 (2011) σέ 617.360 (2021 κατά 5.705 ολιγότερους παγκρήτια). Από τους 7 Δήμους της Περιφερειακής Ενότητας (πρώην Νομού) Χανίων οι 4 (Κισάμου, Πλατανιά, Αποκορώνου και Γαύδου) παρουσίασαν μείωση, 2 Δήμοι (Καντάνου- Σελίνου και Σφακίων) παρουσίασαν μικρή αύξηση, ενώ ο Δήμος Χανίων είχε τη μεγαλύτερη άνοδο κατά 2004 δημότες (από 108.642 (2011) σε 110.646 (2021)). Από τους 5 Δήμους Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνης, όλοι μειώθηκαν εκτός από σχετική αύξηση στο Δήμο Ρεθύμνης κατά 111 δημότες ( 55.525 δημότες (2011) έναντι 55.636 (2021)). Από τούς 8 Δήμους του Νομού Ηρακλείου οι 5 παρουσίασαν μείωση και 3 αύξηση (Δήμος Μαλεβιζίου κατά 886 δημότες, Δήμος Χερσονήσου κατά 512 ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση ασφαλώς παρουσίασε ο Δήμος Ηρακλείου κατά 3.071 δημότες (από 173.993 (2011) σε 177.064 (2021)) Από τούς 4 Δήμους τής Περιφερειακής Ενότητας Λασιθίου οι 2 (Αγίου Νικολάου και Οροπεδίου) εμφανίζουν μείωση, ενώ μικρή αύξηση είχαν οι Δήμοι Σητείας και Ιεράπετρας. κατά 548 και 210 δημότες αντίστοιχα. Από 19.720 δημότες η Σητεία (2011) σε 20.268 (2021) και από 26.200 η Ιεράπετρα (2011) σέ 26.410(2021))
Η γενική κρητική πληθυσμιακή εικόνα συνεπώς, εκτός από μείωση γεννήσεων και εξωτερική μετανάστευση, μαρτυρεί και μετακίνηση προς μεγαλύτερα κρητικά αστικά κέντρα (κυρίως στις πρωτεύουσες των Νομών περισσότερο δε προς την έδρα της Περιφέρειας, Ηράκλειο). Στο νομό Ηρακλείου παρατηρείται μείωση αγροτικού πληθυσμού της Πεδιάδας προς όφελος των παραλιακών αστικών Δήμων. Στο νομό Χανίων αξιοσημείωτη είναι η μείωση παραγωγικών και ταυτόχρονα τουριστικών Δήμων όπως της Κισάμου τού Αποκόρωνα και του Πλατανιά, τις διαρροές των οποίων απορροφά ο Δήμος Χανίων. Με το χρόνο, είναι φανερό ότι αναπτύσσονται τάσεις υδροκεφαλισμού εις βάρος της υπαίθρου, δηλαδή δημιουργούνται νέες *Αθήνες* πλέον εντός της Περιφέρειας Κρήτης, με κυριότερα παρόμοια υδροκεφαλικά κέντρα το Ηράκλειο και τα Χανιά. Προς τη κατεύθυνση αυτή έχει συνδράμει και το ίδιο το Κράτος. Αν παρατηρήσουμε την τακτική της Πολιτείας, όχι μόνο κατά τη προηγούμενη δεκαετία, αλλά και κατά τις προγενέστερες περιόδους, μπορούμε να συμπεράνουμε ασφαλώς, ότι το ίδιο το Κράτος είτε, συνειδητά και προγραμματισμένα, είτε ασυναίσθητα, με τη συστηματική διαδοχική και εσπευσμένη τις περισσότερες φορές, κατάργηση σχολείων και άλλων υπηρεσιών από κωμοπόλεις, κεφαλοχώρια και κεντρικές κοινότητες της Κρητικής Υπαίθρου, έδωσε πρώτο το έναυσμα της φυγής των κατοίκων από την περιφέρεια της Περιφέρειας Κρήτης προς τα βασικά αστικά κρητικά κέντρα και την έδρα της Περιφέρειας. Πρώτα έφευγαν οι υπηρεσίες δίνοντας το σύνθημα της φυγής και μετά ερήμωναν η αποδεκατίζονταν τα χωριά που τις φιλοξενούσαν, αντί να συμβαίνει το αντίστροφο.
ΚΡΑΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΟ ΠΡΟΣ ΑΣΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ
Υπήρχε π.χ. οργανωμένη αγροφυλακή, η οποία καταργήθηκε. Ο παλιός αγροφύλακας, ο *βλεπές* όπως τον έλεγαν οι παλαιότεροι, με το μουζικάκι του αποτελούσε μια καθημερινή εγγύηση για την ασφάλεια τής περιουσίας και των ζωντανών του χωριού, αλλά ταυτόχρονα συνιστούσε και μια γνώριμη φιλική παρουσία στην επίπονη αγροτική καθημερινότητα. Σήμερα απελπισμένοι από τις αγροζημίες οι κάτοικοι, διαδηλώνουν έξω από το Δημαρχείο, μέχρι να αφήσουν οριστικά το χωριό τους για την ασφάλεια των πόλεων. Υπήρχε και γεωπονικό γραφείο του Υπουργείου Γεωργίας στο Καστέλλι, με χρησιμότατες υπηρεσίες και συμβουλές σε μια κατ' εξοχήν γεωργική περιοχή, με τόσες πρώιμες καλλιέργειες, εποχιακές και διαρκείς. Και όμως καταργήθηκε, δίνοντας το πλέον αποκαρδιωτικό δείγμα τού *ενδιαφέροντος* του αρμόδιου Υπουργείου για μια παραγωγική περιοχή, που παρά ταύτα επιμένει να καλλιεργεί και να παράγει. Υπήρχαν επίσης σταθμοί Χωροφυλακής σε κεφαλοχώρια της Κισάμου π.χ. στο Δραπανιά, στα Τοπόλια, στο Έλος, στη Βάθη, (πού είχε και Γραφείο Ταχυδρομικής Υπηρεσίας), στην Γραμβούσα που θα αποδεικνύονταν πολύτιμοι αν λειτουργούσαν σήμερα, με τις τόσες ανάγκες, ύστερα από τούς χιλιάδες Ελληνες και ξένους επισκέπτες στις κορυφαίες κισαμίτικες τουριστικές περιοχές. Τα γραφεία της Εφορίας εξάλλου και της κρατικής ΔΕΗ μεταφέρθηκαν στα Χανιά από το Καστέλλι, για να ταλαιπωρούν τόσους κατοίκους με το πήγαινε-έλα στα Χανιά. Το Κέντρο Υγείας Καστελλίου, από την άλλη πλευρά έμεινε με ένα χαλασμένο ασθενοφόρο που δεινοπάθησε, αλλά άντεξε ηρωικά το φετινό καλοκαίρι, ενώ για τη κατάσταση τού Νοσοκομείου Χανίων συνεδρίασαν εκτάκτως εκπέμποντας SOS όλοι οι Δήμαρχοι του Νομού. Στον τομέα αυτό, αναφέρεται χαρακτηριστική γνωστή μας περίπτωση πρόωρου τοκετού στα Χανιά, πριν από τέσσερα χρόνια, στο Νοσοκομείο Χανίων. Λόγω τού ότι το Νοσοκομείο δεν διέθετε θερμοκοιτίδα, η εγκυμονούσα νεαρή μέλλουσα μητέρα μεταφέρθηκε εσπευσμένα μεταμεσονύκτια, με ασθενοφόρο και συνοδεία γιατρού από τα Χανιά στο Ηράκλειο για ασφαλή γέννηση. Δεν είναι γνωστό αν εν τω μεταξύ το Νοσοκομείο Χανίων απόκτησε θερμοκοιτίδα, για να αποφεύγονται οι έκτακτες διακομιδές στο Ηράκλειο .Σέ ό,τι αφορά το σοβαρότατο θέμα των σχολείων, πού προσδιορίζει και το προγραμματισμό των νοικοκυριών για μόνιμη οικογενειακή εγκατάσταση σε ένα συγκεκριμένο τόπο, το αρμόδιο Υπουργείο σπεύδει να ξηλώνει με την πρώτη διαπίστωση πτωτικής τάσης τίς εκπαιδευτικές θέσεις με καθαρά ψυχρή λογιστική αντίληψη και με εμφανή το στόχο συγκέντρωσης των σχολικών μονάδων στα μεγαλύτερα αστικά ή ημιαστικά κέντρα. Όταν π.χ. έκλεισε πριν από 4-5 χρόνια το σχολείο στο Σφακοπηγάδι, οι εναπομείναντες μαθητές τού Σφακοπηγαδίου δεν οδηγήθηκαν στο πλησιέστερο σχολείο τού Δραπανιά, αλλά σέ εκείνο τού Καστελλίου. Σήμερα έρχεται η σειρά της προγραμματισμένης από πριν,όπως αποδεικνύεται, αποψίλωσης του σχολείου Δραπανιά. Με τη τακτική αυτή τα αρμόδια Υπουργεία, εκτός του ότι δείχνουν πώς στοχεύουν σε σχολικές μονάδες και δημόσιες υπηρεσίες συσσωρευμένες στα αστικά κέντρα, δίνουν επίσης, την εντύπωση, ότι *κλείνουν το μάτι* και στους (αρκετούς, όπως φαίνεται), εποχούμενους υπαλλήλους που προτιμούν να υπηρετούν σε πόλεις παρά στην ύπαιθρο.
ΑΞΙΟΘΑΥΜΑΣΤΗ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΗ ΑΝΤΟΧΗ ΓΑΥΔΟΥ
Ακατανόητη όμως είναι, η δυσκολία των εκπαιδευτικών αρχών για μια κατ' εξαίρεση λύση στο σχολικό θέμα τής Γαύδου που συνδέεται με το, εξόχως εθνικό θέμα της συγκράτησης του πληθυσμού στην ακρότατη αυτή προφυλακή της Ελλάδας και της Ευρώπης, η οποία κατόρθωσε μάλιστα να διατηρηθεί αριθμητικά στα ίδια επίπεδα παρά τη γενικότερη φυγόκεντρη τάση. Η απογραφή έδειξε ότι ο Δήμος Γαύδου μειώθηκε μόνο κατά 1 άτομο. Από 152 σε 151 κατοίκους δείγμα τής ακλόνητης απόφασης των κατοίκων να μείνουν στο νησί τους. Αλλά οι εθνικοί και γεωπολιτικοί λόγοι πού συνηγορούν αυτονόητα υπέρ της Γαύδου είναι οι σημαντικότεροι και ουσιαστικότεροι ασφαλώς.
ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΑΝΤΙ ΓΑΥΔΟΥ
Ήδη από τα μέσα τής δεκαετίας του 90, οι Τούρκοι αμφισβητούσαν την ελληνικότητα της Γαύδου, είχαν επιτύχει δε το 1996 να ματαιώσουν σχετική συμμαχική άσκηση τού ΝΑΤΟ
(τη ΜΙΧΤ 96) στο σχεδιασμό τής οποίας περιλαμβανόταν και η Γαύδος. Το Τουρκικό Γενικό Επιτελείο είχε υποβάλει δήλωση τότε στο Αρχηγείο του ΝΑΤΟ με την ακόλουθη διατύπωση: *Η νήσος Γαύδος δεν θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για τη συγκεκριμένη ή άλλες επιχειρήσεις λόγω τής αμφισβητουμένης κυριαρχίας σύμφωνα με τις υφιστάμενες διεθνείς συνθήκες. Επιπροσθέτως στη διάρκεια της άσκησης και άλλα νησιά ή βραχονησίδες πού περιβάλλουν τη Κρήτη δεν θα πρέπει να περιλαμβάνονται για τον σχεδιασμό ή την πραγματοποίηση της άσκησης,* Ήταν μια πρώτη προειδοποιητική τουρκική βολή. Μέσω Γαύδου η Τουρκία προϊδέαζε Συμμάχους και Γείτονες για τη κατοπινή μεταφορά τής κρίσης από το θέατρο τού Αιγαίου, και στο θέατρο τής Ανατολικής Μεσογείου και της ίδιας της Κρήτης.
Από τότε, κυρίως δε κατά τις περιόδους κλιμάκωσης τής τουρκικής προκλητικότητας, η Τουρκία περιλαμβάνει και τη Γαύδο στα νησιά των οποίων αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία. (Η μεν Τουρκική Κυβέρνηση διεκδικεί 18 νησιά, η δε Τουρκική Αντιπολίτευση 144). Κατά το Μάιο εξάλλου του 2021 παρουσιάστηκαν ύποπτες κινήσεις και από αριθμό τουρκικών αλιευτικών στα νότια χωρικά ύδατα της Γαύδου, πού βρέθηκαν εκεί λόγω υποτίθεται καιρικών συνθηκών, όπως ισχυρίστηκαν. Οι ελληνικές λιμενικές αρχές οδήγησαν πάντως τα τουρκικά σκάφη στο Κόλπο της Κισάμου και στη Σούδα. Γνωστό είναι επίσης ότι και ύστερα από τη φετινή επίσκεψη (Θεοφάνεια Ιανουάριος 2022) στη Γαύδο της Προέδρου της Δημοκρατίας Κυρίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου, υπήρξαν προκλητικές τουρκικές αντιδράσεις και σχόλια. Σχολίασαν το γεγονός, ότι τη Πρόεδρο τής Ελληνικής Δημοκρατίας υποδέχτηκε στρατιωτικό άγημα και ότι η Πρόεδρος τής Ελλάδας χαιρέτησε την ελληνική σημαία.
Η Γαύδος, ας σημειωθεί, δεν βρίσκεται μεν επάνω στην παράνομη Τουρκολιβυκή ΑΟΖ, αλλά λόγω γεωγραφικής γειτνίασης, δεν αποκλείεται να επηρεαστεί από ενδεχόμενη επανάληψη τουρκικών προκλήσεων όπως εκείνες του θέρους τού 2020 έξω από τη Νότια Ανατολική Κρήτη. Δεν πρέπει δε να αποκλειστεί εμφάνιση τουρκικού ερευνητικού σκάφους κοντά και γύρω από τη θαλάσσια περιοχή της Γαύδου, ύστερα από σχετική *άδεια* ερευνών που θα έχει εξασφαλίσει η Τουρκία από τις φιλικές της Λιβυκές Δυνάμεις τόσο στην Τρίπολη, όσο και στη Βεγγάζη., Όπως το έχει δηλώσει, η Άγκυρα έχει ζητήσει άδειες ερευνών από την Λιβυκή Εταιρία Πετρελαίου για έρευνες της τουρκικής κρατικής εταιρίας ΤΡΑΟ τόσο μέσα στη ζώνη του παράνομου τουρκολιβυκού συμφώνου, όσο και στην υπόλοιπη θαλάσσια περιοχή.
ΓΑΥΔΟΣ: ΣΗΜΕΙΟΝ ΤΡΙΒΗΣ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΕΛΛΗΝΟΛΙΒΥΚΕΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΟΖ
Στις εκάστοτε εξάλλου σχετικές ελληνολιβυκές διαπραγματεύσεις, οι Λίβυοι απέρριπταν τήν Γαύδο, ως αφετηρία μετρήσεως για την οριοθέτηση τής Μέσης γραμμής τής ελληνολιβυκής Υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, όπως υποστηρίζει η Ελλάδα, με βάση το Διεθνές Δίκαιο. Σύμφωνα με την Ελλάδα, η Γαύδος είναι ελληνικό κατοικημένο νησί (δεν πρόκειται για ασήμαντη βραχονησίδα), με αποδεδειγμένους πανάρχαιους, ιστορικούς, πολιτιστικούς και ιδιοκτησιακούς τίτλους, αποτελώντας την απώτατη απόληξη της Ελληνικής και Ευρωπαϊκής Επικράτειας, με δική της υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και θα πρέπει να αποτελέσει το αφετηριακό σημείο μετρήσεως για την οριοθέτηση τής ελληνολιβυκής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ, για το Δίκαιο τής Θάλασσας. Η Λιβύη αγνοεί εντελώς την Γαύδο, (αλλά καίτά άλλα νησιά νότια Ιονίου-Κρήτης ,Στροφάδων Σαπιέντζας Σχίζας Χρυσής, Κουφονησίου ΝΑ Κρήτης, πολύ περισσότερο δέ αγνοεί Γαύδο λόγω γεωγραφικής θέσης.τη θεωρεί ασήμαντο εξαιρετικά μικρό νησί που δεν νομιμοποιείται νά διεκδικεί υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ και προτείνει μέτρηση από βορειότερο σημείο. Από την ηπειρωτική ελληνική ακτή ή από τις νήσους Στροφάδες στο Νότιο Ιόνιο.
Κατά τις διαπραγματεύσεις του 2008 στη Τρίπολη, η Λιβυκή πλευρά υπήρξε και πάλι αμετακίνητη, παρά και τις προσπάθειες ακόμη και του τότε Προέδρου τής Ελληνικής Δημοκρατίας αείμνηστου Κάρολου Παπούλια, ο οποίος επισκέφτηκε στη σκηνή του, τον ίδιο, τον τότε Λίβυο ηγέτη Συνταγματάρχη Καντάφι για να ζητήσει τη σχετική παρέμβαση του Λίβυου ηγέτη προς το Λιβυκό Υπουργείο των Εξωτερικών. Το ίδιο συνέβη και κατά τις τελευταίες άκαρπες επίσης διαπραγματεύσεις του 2010.
Σημειώνεται ότι και με την ευκαιρία ακόμη και δημόσιων σχετικών ελληνολιβυκών αντεγκλήσεων κατά μεταγενέστερες περιόδους (Ιανουάριος 2020) ύστερα από την υπογραφή του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, ο Λίβυος Αντιπρόσωπος στον ΟΗΕ σε σχετική επιστολή του προς τα μέλη τού Οργανισμού υπογράμμιζε ότι η Ελλάδα επιχειρεί να διαπραγματευτεί θαλάσσιες ζώνες, με βάση τη μέση γραμμή, από πολύ *εξαιρετικά μικρά νησιά*, χωρίς νομική σημασία *υπερβολές των νησιών* όπως έγραψε, εννοώντας κυρίως τη Γαύδο. Η ακριβής διατύπωση τού Λίβυου Αντιπροσώπου ήταν: *Υπενθυμίζεται ότι η Λιβύη από το 2004 διεξήγαγε 4 γύρους διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα με συμμετοχή εμπειρογνωμόνων και από τις δύο χώρες. Οι διαπραγματεύσεις αυτές δεν έφεραν κανένα αποτέλεσμα, διότι η Ελλάδα επέμενε να καθορίσει τη θαλάσσια δικαιοδοσία της έναντι της Λιβύης με βάση τα εξαιρετικά μικρά νησιά, χωρίς νομική σημασία. Η Ελλάδα επέμεινε να σχεδιάσει την δική της μέση γραμμή βασιζόμενη σέ αυτές τίς υπερβολές των νησιών και αρνήθηκε να εφαρμόσει την αρχή τής αναλογικότητας πού χρησιμοποιείται διεθνώς σέ τέτοιες καταστάσεις.*
Θα πρέπει να διευκρινιστεί, ότι ο μαξιμαλισμός και η εμμονή αυτή τού Λιβυκού Υπουργείου των Εξωτερικών, δέν οφείλεται τόσο σε τουρκική υποκίνηση, όσο στην αυτοπεποίθηση των Λίβυων διαπραγματευτών, ύστερα από δύο ομολογουμένως ευνοϊκές αποφάσεις υπέρ της Λιβύης από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης την δεκαετία τού 1980. Η μεν πρώτη απόφαση σχετικά με την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας Μάλτας-Λιβύης, αναγνώρισε σαφέστατα μεγαλύτερη ζώνη υφαλοκρηπίδας στη Λιβύη από εκείνη της Μάλτας, στη δε δεύτερη για τη σχετική διαφορά Λιβύης-Τυνησίας, το Διεθνές Δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη του στις μετρήσεις του, ορισμένα τυνησιακά νησιά δίπλα από τις τυνησιακές ακτές. (Τη τάση του Διεθνούς Δικαστηρίου ήδη από τη δεκαετία του 70 να αποφασίζει σε ορισμένες περιπτώσεις, όχι με τη βάση της μέσης γραμμής, αλλά με τη βάση της λεγόμενης ευθυδικίας, πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη της η ελληνική πλευρά και να διαπραγματεύεται έχοντας υπόψη τη νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου σέ παρόμοιες με την υπό διαπραγμάτευση διαφορές. Αλλά ταυτόχρονα ότι η διαπραγμάτευση μέτή Λιβύη επηρεάζει αναπόφευκτα καί άλλες διαπραγματεύσεις καίμέ άλλα γειτονικά Κράτη.)
Πρέπει νά επισημανθούν καί ορισμένες σοβαρές μονομερείς, αυθαίρετες καί αντίθετες μέτό διεθνές δίκαιο ενέργειες, στίς οποίες είχε ήδη προχωρήσει η Λιβύη, οι οποίες αγνοούσαν όχι μόνο τήν ύπαρξη τής Γαύδου, αλλά σφετερίζονταν καί δικαιώματα ακόμη καί τής Κρήτης. Επρόκειτο γιά δύο κύκλους (τό 2004 καίτό 2005) αδειών παραχωρήσεων από τήν Εθνική Εταιρία Πετρελαίων τής Λιβύης, γιάτήν εξερεύνηση καί εκμετάλλευση χερσαίων καί υποθαλάσσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, συνοδευόμενων καί από χάρτη παραχωρήσεων. Ο χάρτης περιελάμβανε αρίθμηση οικοπέδων , πού έφθαναν μέχρι τή Γαύδο καίτή Κρήτη καί, μέσα στήν ελληνική υφαλοκρηπίδα. Τότε υπήρξαν αιχμηρά δημοσιεύματα τού αθηναικού τύπου μέ τίτλους όπως: *Ο ύπνος τής Ελλάδος οδήγησε τή Λιβύη στή Γαύδο.* Υπήρξαν ασφαλώς καί επανειλημμένα αλλά ατελέσφορα διαβήματα εκ μέρους τής Ελλάδας.
Τήν ίδια περίοδο καί παρά τίς επί μέρους εθνικές αντιδράσεις, αλλά καί τής ΕΕ ,η Λιβύη, θέσπισε επί πλέον μονομερώς καί *ζώνη προστασίας τής αλιείας* εύρους 62 ν.μμέ συνέπεια ,στήν περιοχή νότια τής Γαύδου, τό εξωτερικό όριο τής λιβυκής ζώνης αλιείας νά υπερβαίνει τή μέση γραμμή Ελλάδας-Λιβύης καίνά εισχωρεί στήν ελληνική υφαλοκρηπίδα καί ΑΟΖ.
Εις βάρος τής ελληνικής υφαλοκρηπίδας καί ΑΟΖ ήταν καίτό κλείσιμο τού Κόλπου τής Σύρτης μήκους 300 ν.μ. στό οποίο είχε προχωρήσει η Λιβύη ήδη από τό 1973, εφόσον η μέτρηση γιάτήν οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ, , ύστερα από τή λιβυκή αυτή παράνομη ενέργεια, δένθά εκκινούσε από τόν μυχό τού Κόλπου, αλλά από τό σημείο τής εξόδου του.
ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΣΥΓΚΥΡΙΑ ΕΠΙΒΑΛΛΕΙ ΕΛΛΗΝΟ-ΛΙΒΥΚΗ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Η Γαύδος συνεπώς είναι σημείον διαπραγματευτικής και νομικής αναφοράς κατά ενδεχόμενη επανάληψη σχετικών νέων ελληνολιβυκών συνομιλιών, οψέποτε και αν ήθελε αυτές πραγματοποιηθούν και παρά τη τρέχουσα πολιτική ανωμαλία στο γειτονικό αυτό Κράτος και ανεξάρτητα από τη σημερινή ουσιαστική απουσία τής Ελλάδας από την παλαιά φιλικότατη αραβική αυτή χώρα, λόγω κυρίως του παράνομου Τουρκολιβυκού συμφώνου. Την ίδια στιγμή, άλλες δραστήριες χώρες (βλ. Ιταλία, Τουρκία) συνεχίζουν κανονικά τίς αμοιβαία εξαιρετικά επωφελείς οικονομικές και πολιτικές τους σχέσεις (κυρίως στον ενεργειακό και κατασκευαστικό τομέα) τόσο με την Ανατολική, όσο και με την αντίπαλη Δυτική Λιβυκή πλευρά. Η Ελλάδα, θα πρέπει να συνεχίσει μεν τις νομικές, πολιτικές και διπλωματικές της ενέργειες γιάτήν ακύρωση και μη αναγνώριση από το Λιβυκό Κοινοβούλιο τού παράνομου τουρκολιβυκού συμφώνου, (όπως επίσης νά προετοιμαστεί γιάτήν αντιμετώπιση καίτών άλλων παράνομων λιβυκών ενεργειών, όπως η παραχώρηση οικοπέδων εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας) αλλά θά πρέπει παράλληλα με κάθε τρόπο να ανταποκριθεί και στις προσκλήσεις τής Λιβυκής πλευράς (έχουν απευθυνθεί τρείς τουλάχιστον δημόσιες λιβυκές προσκλήσεις προς Ελλάδα και Ιταλία για διαπραγματεύσεις από το 2019 μέχρι σήμερα (η Ιταλία ανταποκρίθηκε ήδη), κατά την επίσκεψη μάλιστα τού Πρωθυπουργού κ. Κ. Μητσοτάκη στην Τρίπολη (Aπρίλιος 2021) ο Λίβυος Πρωθυπουργός κ.Dbeibah αναφέρθηκε στην λιβυκή βούληση για επανάληψη των ελληνολιβυκών διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών από το σημείο πού διακόπηκαν το 2010 όπως είχε πει προσδιορίζοντας και το θαλάσσιο χώρο νότια τής Κρήτης) Οι διαπραγματεύσεις, αυτές δεν θα νομιμοποιήσουν το παράνομο Ελληνολιβυκό μνημόνιο, όπως φοβούνται ορισμένοι. Αλλά αντίθετα η νέα αυτή προσέγγιση θα αποκολλήσει τίς διμερείς σχέσεις από τη σημερινή στασιμότητα και με τη τριμερή ενδεχομένως συνεργασία ενδιαφερομένων αμοιβαία φιλικών Κρατών, όπως η Αίγυπτος, θα αντιμετωπιστεί και το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο, μέ στόχο τήν κατάργησή του πάντα, και την μη ενεργοποίηση τουλάχιστον παράνομων τουρκολιβυκών, ή μόνο Τουρκικών παράνομων ενεργειών μέσα στη θαλάσσια *ζώνη* του.
Κατά τη τρέχουσα πάντως πρωτοφανή χαοτική συγκυρία στο τομέα τής ενέργειας, και ύστερα από τις ενεργειακές εξελίξεις στην Αν. Μεσόγειο, με τα εντυπωσιακά ευρήματα στη Κύπρο, την επανεπιβεβαίωση της ΕΧΧΟΝ MOBIL για έρευνες στα ΝΔ τής Κρήτης μετά την αποχώρηση τής ΤΟΤΑL, μετά την αναβίωση σχημάτων όπως ο ΕΑSTMED ή το σχέδιο μεταφοράς LΝG ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ του Προέδρου της Αιγύπτου Σίσι και ύστερα από την αναγκαστική κυβερνητική ισορροπημένη επιστροφή στους υδρογονάνθρακες ή ακόμη και στο λιγνίτη, μετά την άκριτη και ελάχιστα προνοητική, όπως αποδείχτηκε, αποκλειστική και όχι ισορροπημένη προσκόλληση τής ΕΕ στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, η επανάληψη Ελληνολιβυκών διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση των εκατέρωθεν θαλασσίων ζωνών διαγράφεται ως μονόδρομος. Δεν πρόκειται μόνο για τη πρόληψη μιας ενδεχόμενης εμφάνισης τουρκικών ερευνητικών σκαφών νότια τής Κρήτης, ύστερα από τη διαρκώς διευρυνόμενη τουρκική επιρροή στη γειτονική Λιβύη, ερήμην της Ελλάδας. Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι υπάρχουν εξακριβωμένα τεράστια κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην θαλάσσια περιοχή όπου τοποθετούνται τα όρια της ελληνολιβυκής ΑΟΖ. Ο πρωτοπόρος καθηγητής Αντώνης Φώσκολος, ο οποίος έχει δημοσιεύσει τα ακριβή στοιχεία και σχετικές χαρτογραφήσεις και άλλοι επιστήμονες όπως και ο ειδικός στα ενεργειακά τής Λιβύης καθηγητής και ακαδημαϊκός Ηλίας Κονοφάγος ή ο καθηγητής Κώστας Σταμπολής Πρόεδρος τής Ελληνικής Ενεργειακής Εταιρίας έχουν γράψει και μιλήσει επανειλημμένα για τα τεράστια κοιτάσματα πού μένουν ανεξερεύνητα τόσο στα ΝΔ τής Κρήτης όσο και στο Ελληνολιβυκό θαλάσσιο σύνορο. Οι διαπρεπείς προαναφερόμενοι επιστήμονες στηρίζονται στα αποτελέσματα των σεισμικών ερευνών που διενεργήθηκαν το 2016 από τίς Αμερικανικές Εταιρίες SPECTRUM και ΙΟΝ τού Χιούστον, με εντολή τής Λιβυκής Κυβέρνησης. Οι εξελίξεις πάντως και η αδυσώπητη ενεργειακή συγκυρία θα υποχρεώσουν τίς δύο χώρες Ελλάδα και Λιβύη να συζητήσουν και πάλι για τίς θαλάσσιες ζώνες τους, οπότε το θέμα τής Γαύδου θα έλθει ξανά αναπόφευκτα στο τραπέζι των συζητήσεων. ΣΧΟΛΙΚΟ ΘΕΜΑ ΓΑΥΔΟΥ ΕΝΤΑΣΣΕΤΑΙ ΣΕ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΚΟΠΟ
Ύστερα από όλη τη αναδρομή και ανασκόπηση που προηγήθηκε, αυτονόητο φαίνεται ότι το σχολικό θέμα της Γαύδου και κατ' επέκταση η συγκράτηση, αν όχι αύξηση τού τοπικού πληθυσμού του ακριτικού αυτού ελληνικού προπύργιου, εντάσσεται σέ ευρύτερες εθνικές και γεωπολιτικές σκοπιμότητες. Ασφαλώς δεν είναι απαραίτητο ούτε αναμενόμενο να γνωρίζουν ή να υποψιάζονται οι παράγοντες των διάφορων Υπουργείων το μέγεθος της εθνικής σημασίας τής όποιας τυπικής, κανονικής ή έκτακτης διοικητικής τους ενέργειας. Για τον λόγο αυτό είναι αναγκαίο όπως τόσο η Γαύδος, όσο και άλλα νησιά σε καίρια γεωγραφική θέση, να παρακολουθούνται στενότερα από το Υπουργείο Εξωτερικών και το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, όπως συμβαίνει με τη Θράκη. Τα δύο αυτά Υπουργεία θα ευαισθητοποιούν στη συνέχεια τα υπόλοιπα διοικητικά Υπουργεία για την εθνική ή γεωπολιτική σημασία κάποιας κανονικής ή κατ' ανάγκη έκτακτης διοικητικής τους πράξης ή και για την ανάγκη ακόμα και παράληψης μιας διοικητικής ενέργειας τής αρμοδιότητάς τους.
Ο ισχυρότατος κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο Γάλλος Πρωθυπουργός Τζώρτζ Κλεμανσώ, ο επιλεγόμενος *Τίγρης*, συνήθιζε να λέγει ακόμη και κατά το αποκορύφωμα της αιματηρής εκείνης σύγκρουσης: *Είναι πολύ μεγάλη Υπόθεση ο Πόλεμος, για να τον αφήσουμε στα χέρια των Στρατηγών.* Παραφράζοντας τον Κλεμανσώ θα μπορούσαμε αντίστοιχα να πούμε:* Συνιστά μεγάλη εθνική Υπόθεση το εκπαιδευτικό θέμα της Γαύδου, για να το αφήσουμε στα χέρια των Εκπαιδευτικών.*
Είναι προφανές ότι τό εκπαιδευτικό θέμα τής Γαύδου είναι ώρα νά περιέλθει στά χέρια υπεύθυνων πολιτικών.
Κυριάκος Ροδουσάκης.
.png)
.jpg)
