4 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΓΕΡΑ ΠΟΔΙΑ

4 διαδρομές του ακρωτηρίου της Γραμβούσας για απαιτητικούς. Και οι 4 διαδρομές ξεκινούν απο τον Ξερόκαμπο ή όπως είναι γνωστό σε πολλούς του Μπελιβάνη το μνήμα (το χώρο στάθμευσης των επισκεπτών του Μπάλου).

1. Η Πράσινη διαδρομή η μικρότερη όχι και τόσο δύσκολη είναι προς το εκκλησάκι του Αι Σώστη στα δυτικά του ακρωτηρίου και στο εσωτερικό του κόλπου της Κισάμου μιας ώρας περίπου ξεκινάει από Ξερόκαμπο και καταλήγει στο πεντακάθαρο κολπάκι που φέρει το όνομα το "Αυλάκι του Αι Σώστη" όπου υπάρχει και η ομώνυμη εκκλησία.

Η νέα εκκλησία είναι κτισμένη δίπλα απο την Βενετσιάνικη εκκλησία που έχει καταστραφεί απο τους πειρατές και γιορτάζει στις 7 του Σεπτέμβρη. Στην περιοχή αυτή υπήρχε η αρχαία πόλη-Ιερό Αγνείον (Ρ) αφιερωμένο στον Θεό Απόλλωνα. (λιμήν εστίν έχων ιερό…εσώτερος κόλπος και καλείται Μυρτίλος και ύδωρ έχει Στασιασμοί) και κάποια θεμέλια της διακρίνονται. Συστηματική ανασκαφή στο χώρο δεν έχει γίνει !!

Περισσότερες φώτο ΕΔΩ

Η διαδρομή κάποτε ήταν συντηρημένη αλλά σήμερα είναι σε κακή κατάσταση. 

ΑΙ ΣΩΣΤΗΣ

2. Η πορτοκαλί διαδρομή που ξεκινάει και ακολουθεί το μονοπάτι του Μπάλου αλλά περνάει στην απέναντι μεριά της λιμνοθάλασσας στην χερσόνησο του Τηγανιού. Στην αρχή της διαδρομής υπάρχει ο ιερός ναός του Αγίου Γεωργίου κτισμένος στα θεμέλια αρχαιότερου ναού, πολλοί γωνιόλιθοι αλλά και αρχιτεκτονικά μέλη του παλαιού ναού χρησιμοποιήθηκαν στο κτίσιμο του νέου αυτού ναού. Η αναστήλωση του ναού έγινε το 1977 από τους Γεώργιο Σκαράκη και Κωνσταντίνο Κοκκινάκη.

ΑΙ ΓΙΩΡΓΗΣ

Αν και είναι ο ναός του Αι Γιώργη εντούτοις οι ντόπιοι τον γιορτάζουν τον Ιούνιο στην κινητή εορτή των Αγίων Πάντων, φέτος θα τον γιορτάσουν στις 27 Ιουνίου. Μετά το εκκλησάκι και στο γύρισμα απο τον βοριά στο Τεπέ όπως τον ονομάζουν οι ντόπιοι υπάρχει ο Ριζόσπηλιος όπου βρήκαν τραγικό θάνατο πολλοί επαναστάτες τον Οκτώβρη του 1825 απο τον Μουσταφά Πασά. Στην είσοδο του έχει τοποθετηθεί μαρμάρινη πλάκα απο τον σύλλογο προβολής Κισάμου "Η Γραμβούσα". Το 1985 ο Μανώλης Χριστοφοράκης κουβάλησε ένα τεράστιο ξύλινο σταυρό (υπάρχει στο Τεπέ του Τηγανιού ακόμα) μάλιστα είναι απο τους λίγους που κατέβηκε στο δυσκολο όσο και επικίνδυνο βάραθρο (Ριζόσπηλιος) που πέταξαν οι Τούρκοι τα κορμιά των σκοτωμένων επαναστατών (τα γυναικόπαιδα τα πήραν και τα πούλησαν στην Αίγυπτο), παρουσία των δυο Θανάσηδων (Δεικτάκηδων), και μάζεψε όσα απο τα κόκαλα των Ηρώων υπήρχαν ακόμα εκεί όπου τα τοποθέτησαν σε ξύλινο κιβώτιο στην εκκλησία του Αι Γιωργιού. 

ΡΙΖΟΣΠΗΛΙΟΣ

Η διαδρομή μετά απο εκεί προχωρά στις Βολαξιές, στα Νησάκια, στην Σπηλιάρα και τερματίζει στους Σούρους όπου σήμερα αράζει το μεγάλο πλοίο της γραμμής. 

3. Η κόκκινη διαδρομή που και αυτή ακολουθεί ως ένα σημείο την κατάβαση προς το Μπάλο αλλά μετά παίρνεται το παραθαλάσσιο μονοπάτι στα δυτικά παράλια του ακρωτηρίου περνώντας απο ο Πελεκητός, ο Βορθός, το Κατσούνι, τον Αμμουτσόσπιλιο και τις Βελόνες, τοποθεσίες που έδωσαν οι βοσκοί του ακρωτηρίου σε όλα αυτά τα μέρη που κάθε ένα έχει και μια ιδιαιτερότητα. Στην διαδρομή και στο Κατσούνι υπάρχουν ερείπια Βενετσιάνικης οικίας που μετά έγινε το γνωστό τούρκικο φυλάκιο, που διαδραματίστηκαν τα γεγονότα του 1823 όταν προσποιούμενοι τους Τούρκους οι επαναστάτες κατέλαβαν πρώτα το φυλάκιο και μετά το κάστρο. Βόρια της οικίας που έχει και πηγάδι με πόσιμο νερό υπάρχει αρχαίο νταμάρι όπου πρώτοι Ενετοί πήραν την πέτρα και την μετέφεραν στην Γραμβούσα για να κτίσουν το φρούριο. Ένα τέτοιο ναυάγιο απο πέτρες ανακαλύφθηκε πριν απο 4 χρόνια στην απέναντι μεριά απο αρχαιολόγους της Εναλιών αρχαιοτήτων, σχεδόν άθικτο στο αμμώδη βυθό. ΕΔΩ μπορείτε να δείτε ένα σχετικό αφιέρωμα στην διαδρομή

4. Και τέλος η δυσκολότερη κίτρινη διαδρομή αυτή που καταλήγει στην "Ουρά" του ακρωτηρίου Γραμβούσας εκεί που ενώνονται οι 3 θάλασσες και η θέα είναι ανεπανάληπτη. Αν και πριν χρόνια το μονοπάτι ήταν βατό σήμερα υπάρχει τεράστια δυσκολία λόγω των ζώων που το έχουν χαλάσει στο μεγαλύτερο μέρος του. 

Πάντως η θέα της Ήμερης όσο και της Άγριας Γραβούσας καθ όλη την διαδρομή θα σας ανταμείψουν μάλιστα υπάρχει και σημείο όπου μπορείτε να καθίσετε και να απολαύσετε τα νησάκια αλλά και να ξεκουραστείτε, λίγο μετά τον "Αγκάραθο" ένα φυσικό ίσιωμα όπου το Δασαρχείο πριν απο χρόνια όταν σχεδίασε αυτήν την διαδρομή, τοποθέτησε ένα ηλιακό ρολόι και μερικά παγκάκια.

Το ρολόι μάλλον έσπασε απο κεραυνό και τα κομμάτια του συναρμολογήθηκαν πάλι, φυσικά χρειάζεται μια νέα πλάκα, ας ελπίσουμε οτι ο Δήμος θα δώσει κάτι ανταποδοτικό για εκεί.

Μετά το ρολόι υπάρχει η πιο γνωστή τοποθεσία στην περιοχή "Του Πιπέρη η Ελιά" που όμως σήμερα δεν υπάρχει το δένδρο, όπως λένε αυτοί που την θυμούνται μια κεντρισμένη χοντρολιά σε ένα γκρεμό. Ακολουθεί η Ουρά για τους βοσκούς, οι ψαράδες όμως επειδή την βλέπουν απο την θάλασσα την έχουν βγάλει Τρυπητή λόγω και της τρύπας που απόκτυσε απο τα κύματα. Το σημείο που ενώνονται οι 3 θάλασσες, το γνωστό "μπογάζι" που δεν θα το βρείτε ποτέ δίχως κύματα.

Η ΟΥΡΑ ή ΤΡΥΠΗΤΗ ΤΟΥ ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑΣ

Περιττό να σας πω οτι όλες οι διαδρομές χρειάζονται καλό εξοπλισμό, φυσικά νερό και ποτέ μην τις κάνετε τους καλοκαιρινούς μήνες. Την άνοιξη είναι οτι πρέπει που έχουν ανθίσει και τα λουλούδια και δεν έχει πολύ ζέστη.  

Το Ακρωτήρι της Γραμβούσας έχει ακόμα 4 καταπληκτικές διαδρομές 3 στην ρίζα του και μια στον Ταρσανά που θα τις γράψουμε αργότερα.

ΠΡΟΧΩΡΑΝΕ ΤΑ ..ΕΡΓΑ

Τελειώνει άλλη μια νησίδα στην πόλη με δουλειά απο τους εποχιακούς εργάτες του Δήμου. Τμήματα της δημοτικής περιουσίας που τόσα χρόνια ήταν εγκαταλελειμμένα οριοθετούνται σε μια περιοχή που θέλει πολύ δουλεια για να γίνει σημείο αναφοράς στην πόλη. Οι χωματόδρομοι χαλάνε την εικόνα και όπως φαίνεται αυτό ίσως είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην πόλη που πρέπει να λυθεί. Δεν μπορώ να καταλάβω πως σε άλλες πόλεις πέφτει άσφαλτο με το χιλιόμετρο και μεις με τα σακκουλάκια. Μήπως είναι ευκαιρία να καλέσουμε τον υπουργό εσωτερικών να του δείξουμε τα χάλια μας; 

Πάντως και αυτές οι εργασίες αναδεικνύουν σημεία της πόλης που μπορεί να γίνουν σημεία αναφοράς αν φτάσουν οι εργασίες ως το τέλος. Ένα παρόμοιο παρκάκι έγινε στην μικρή πλατεία απέναντι απο s/m Στημαδωράκη σήμερα δεν διακρίνεται απο τα αγριόχορτα. Δεύτερο νησάκι προγραμματισμένο απο την προηγούμενη δημοτική αρχή ήταν να γίνει στο Μαύρο Μώλος στην διασταύρωση της Ηρώων πολυτεχνείου και Αγαμέμνονος...παραμένει όπως όταν ξεκίνησε ...

Η πόλη χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε έργα, αλλά όταν γίνονται καλό είναι να τελειώνουν, και φυσικά κάτι πρέπει να γίνει με την άσφαλτο ειδικά σε σημεία που είναι για διευκόλυνση των δημοτών αλλά και των επισκεπτών.

Ελπίζω οτι τώρα που θα πάρουμε και τον νέο ειδικό σύμβουλο στο Δήμο να λύσουμε όσα προβλήματα δεν λύθηκαν με τους προηγούμενους.

ΜΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΧΟΡΗΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΤΑΜΙΔΑΣ

Μια πραγματική καλή πράξη και λόγω των ημερών που διανύουμε έκανε ο πρόεδρος του τοπικού συμβουλίου Ποταμίδας Κισάμου Στέλιος Χαιρετάκης, βοηθούμενος και απο τον δήμο Κισάμου και από την υπεύθυνη Δημοσίων σχέσεων του Ράδιο Αμόρε κα. Αγγελική Βερυκάκη. Εξασφάλισε μια χορηγία 40 κιβωρίων ψαριών, όπου αύριο Τετάρτη 24/3/2021 και στις 10:00 πμ. στην πλατεία του χωριού, στα γραφεία του συλλόγου Ποταμίδας, θα μοιραστούν σε  οικογένειες που έχουν ανάγκη. Τα ψάρια είναι μια ευγενή προσφορά από την εταιρεία "Καλούδη" και τον διευθυντή του κ. Ραμί.

 

ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΕΠΕΤΕΙΟΥ 25ης ΜΑΡΤΙΟΥ 2021

Σε λίγες μέρες ο ελληνισμός θα γιορτάσει την επέτειο της 25ης Μαρτίου η οποία φέτος συμπίπτει με την συμπλήρωση των διακοσίων ετών από την επανάσταση του 1821.

Λόγω των εκτάκτων μέτρων της πανδημίας Covid-19 και προς αποφυγήν συνωστισμού δεν θα πραγματοποιηθούν παρελάσεις.
Ο σημαιοστολισμός ορίζεται γενικός και τριήμερος από την 8η πρωινή ώρα της 23ης Μαρτίου μέχρι και τη δύση του ηλίου της 25ης Μαρτίου.
 ΤΕΤΑΡΤΗ 24 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021
17:00  Εσπερινός στον Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
ΠΕΜΠΤΗ 25 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021
    1. Ώρα 07:00 π.μ. θα σημάνουν χαρμόσυνα οι καμπάνες των εκκλησιών.
    2. Ώρα 07:00-10:00 π.μ Όρθρος, Θεία Λειτουργία στο Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
     3. Ώρα 10:15 π.μ. επίσημη δοξολογία στο Μητροπολιτικό Ναό, 
     4. Ώρα 10:30 π.μ. επιμνημόσυνη δέηση στο Ηρώο της πόλης στην Πλατεία Τζανακάκη, κατάθεση στεφάνου από το Δήμαρχο, τήρηση ενός λεπτού σιγής, ανάκρουση Εθνικού Ύμνου.  
ΤΕΛΕΤΑΡΧΗΣ: Ορίζεται, ο κ.Μπατουδάκης Μιχάλης, Δ/ντης 2ου Δημοτικού Σχολείου Κισάμου.
Με την έναρξη των επετειακών εκδηλώσεων θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση Live streaming  την Πέμπτη 25 Μαρτίου στις 19:00.
Ομιλία με θέμα: Ηρωικό '21 - Έμπνευση και οδηγός για τον νέο αιώνα που ανατέλλει - ομιλητής Πρέσβης Κυριάκος Ροδουσάκης
Η εκδήλωση θα προβληθεί από τα κοινωνικά δίκτυα του Δήμου Κισσάμου.
 Εκ του Δήμου

ΝΕΟ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΡΑΣΙΤΕΧΝΩΝ ΑΛΙΕΩΝ ΣΤΗΝ ΚΙΣΑΜΟ

Ίδρυση νέου σωματείου με την επωνυμία "Σύλλογος ερασιτεχνών Αλιέων Κισάμου και προστασίας της θαλάσσιας ζωής" προχώρησαν οι ερασιτέχνες αλιείς της περιοχής μας.            

- Μια παρέα ερασιτεχνών αλιέων αποτελούμενη από 24 άτομα που είναι και τα ιδρυτικά του
συλλόγου, αποφασίσαμε να ιδρύσουμε το σωματείο με έδρα του τη Λίμνη (ψαρολίμανο) Καστέλιου Κισάμου. Σκοπός του σωματίου είναι η ανάπτυξη και διάδοση του ενδιαφέροντος για την ερασιτεχνική αλιεία, η ανάπτυξη των φιλικών δεσμών, η διάδοση του πνεύματος αλληλεγγύης και η καλλιέργεια των σχέσεων μεταξύ των μελών του συλλόγου.

Η εξυπηρέτηση των μελών του συλλόγου και η παροχή κάθε δυνατής υποστήριξης σε αυτούς.

Η συμβολή στη προστασία του ενάλιου πλούτου του κόλπου της Κισάμου και η δημιουργία ανώτερης συνείδησης περί της αξίας της αλιείας, ως θαλάσσια ψυχαγωγίας μεταξύ των μελών του.
Όλα τα μέλη του συλλόγου μας σεβόμαστε και εφαρμόζουμε κατά γράμμα τους κανόνες τις ερασιτεχνικής αλιείας και για αυτό το λόγο αν επιθυμούν και άλλοι ερασιτέχνες του Καστελιού να εγγραφούν στο σύλλογο μας και ασπάζονται το καταστατικό του συλλόγου μπορούν να επικοινωνήσουν στο κινητό 6972669690 ΛΟΥΒΙΤΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ του Σπυρίδωνα.
Η σύνθεση του πρώτου προσωρινού πενταμελούς διοικητικού συμβουλίου σύμφωνα με απόφαση των ιδρυτών του είναι οι ακόλουθοι.
Πρόεδρος Λουβιτάκης Εμμανουήλ του Σπυρίδων
Γραμματέας Χορευτάκης Ευστράτιος του Ευτυχίου

Ταμίας Μπούμουρας Αντώνιος του Ευτυχίου
Μέλος Γεωργιλάς Μιχαήλ του Νικολάου
Μέλος Γεωργιλάς Στυλιανός του Νικολάου

ΕΠΤΑ ΝΑΥΑΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΓΙΑ ΚΑΤΑΔΥΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΕΝΑ ΣΤΗΝ ΚΙΣΑΜΟ

Απελευθερώνονται, σύμφωνα με γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων του ΥΠΠΟΑ, οι οργανωμένες και καθοδηγούμενες καταδύσεις σε 91 ναυάγια πλοίων και αεροπλάνων σε ολάκερη την Ελλάδα. Ανάμεσα σε αυτά και το ναυάγιο του Αυστραλέζικου αποβατικού στον Μπάλο. Άλλη μια καλή κίνηση που μπορεί να φέρει τουρισμό μιας και δύσκολο θα δούμε τα επόμενα χρόνια καταδυτικό πάρκο στην Κίσαμο. 

Τα ναυάγια αποδίδονται στην καταδυτική κοινότητα για καταδύσεις αναψυχής.

Δυστυχώς το Ναυάγιο των Φαλασάρνων δεν μπήκε στα ελεύθερα μιας και η περιοχή είναι ΑΑΑ και ανεξερεύνητη, αλλά είναι εκ του "πλαγίου"   επισκέψιμη.

Σύμφωνα με την εισήγηση της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, τα 91 ναυάγια πλοίων και αεροπλάνων, αποτελούν την πρώτη ομάδα ναυαγίων, τα οποία θα αποδοθούν στην καταδυτική κοινότητα για καταδύσεις αναψυχής, με συγκεκριμένους όρους. Τα επιλεγμένα  ναυάγια από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων , ανήκουν σε μεταλλικά πλοία και αεροσκάφη τα οποία βυθίστηκαν από το 1868 έως και το 1970- τα περισσότερα από την περίοδο του Β Παγκοσμίου Πολέμου- και βρίσκονται σε βάθη που κυμαίνονται από 10 έως και 120 μέτρα. Ο βαθμός τεκμηρίωσής τους δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις ο ίδιος. Μεταξύ των 91 αυτών ναυαγίων συμπεριλαμβάνονται ναυάγια, τα οποία βρίσκονται ήδη υπό καθεστώς εντατικής διερεύνησης από την Εφορεία και ναυάγια για τα οποία υπάρχουν λεπτομερείς αναφορές και στα οποία έχουν πραγματοποιηθεί εκτενείς φωτογραφικές σαρώσεις και κινηματογραφήσεις. Τέλος, για κάποια ναυάγια διατίθεται ελάχιστο υλικό τεκμηρίωσης, κυρίως λόγω του μεγάλου βάθους ή των συνθηκών θολερότητας της θάλασσας στις περιοχές που βρίσκονται.

Προκειμένου να ολοκληρωθεί η τεκμηρίωση των ναυαγίων αυτών, προβλέπονται συγκεκριμένοι τρόποι δράσης σε συνεργασία με τους παρόχους καταδυτικών υπηρεσιών, οι οποίοι θα ενταχθούν στο τελικό κείμενο της ΚΥΑ, που θα υπογραφεί  από το Υπουργείο Πολιτισμού  και Αθλητισμού  με το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.

Στον υποβληθέντα κατάλογο, διαχωρίζονται, επίσης, με ειδική σήμανση, τα ναυάγια πολεμικών πλοίων, αεροπλάνων και υποβρυχίων που βυθίστηκαν κατά τις εχθροπραξίες του Α΄ και Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, τα οποία αντιμετωπίζονται ως ειδική ομάδα, καθώς το άνοιγμά τους για καταδύσεις αναψυχής προϋποθέτει την υπογραφή σχετικής ΚΥΑ του Υπουργείoυ Πολιτισμού και Aθλητισμού με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

Σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 7 του Νόμου 4688/2020, που καθορίζει ότι «Κατά την κατάδυση στα ναυάγια απαγορεύεται στους καταδυόμενους η οποιαδήποτε επέμβαση ή αλλοίωση στα ναυάγια, καθώς και η συλλογή, αποκομιδή ή και απλή μετακίνηση οποιωνδήποτε αντικειμένων ή τον βυθό πέριξ αυτών», εξασφαλίζεται τόσο η ακεραιότητα των ίδιων των ναυαγίων ως μνημείων, όσο και η ασφάλεια των καταδυόμενων επισκεπτών. Υπό την έννοια αυτή, οι επιτρεπόμενες καταδύσεις αναψυχής συνιστούν μία μη παρεμβατική δραστηριότητα που περιορίζεται στον υδάτινο χώρο που περιβάλλει τα μνημεία και δεν παρεμβαίνει επί των μνημείων,  στο εσωτερικό τους.

Περιφέρεια Κρήτης
Ελληνικό φορτηγό ατμόπλοιο ΚΥΡΙΑΚΗ.
Βυθίστηκε από τη γερμανική αεροπορία την 24η Απριλίου 1941, στη Σούδα, Κρήτη. Μέγιστο βάθος 85 μέτρα.
Βeaufighter, Σητεία.
Μέγιστο βάθος 35 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος
Arado Ar 196. 

Καταρρίφθηκε από συμμαχικά αεροσκάφη κοντά στα Χανιά (Κρήτη) την 3η Αυγούστου 1943. Μέγιστο βάθος 74 μέτρα. Πολεμικό αεροσκάφος.
Αυστραλέζικο Αποβατικό Α6 ή Α20, Μπάλος
Βυθίστηκε κατά τη μάχη της Κρήτης, 20ή Μαίου 1941. Βάθος 12 μέτρα.
Ιταλικό πλοίο τροφοδοσίας PIERRE LUIGI, Σούδα
Βυθίστηκε από αγγλικά αεροπλάνα, κατά τη μάχη της Κρήτης,την 20ή Μαΐου 1941. Βάθος 33 μέτρα.
Γερμανικό πολεμικό αεροσκάφος στο Γεράνι Χανίων
Καταρρίφθηκε κατά την Μάχη της Κρήτης, την 20ή Μαίου 1941. Βάθος 8 μέτρα.
Ατμόπλοιο MINNEWASKA, Μαράθι Σούδας
Βυθίστηκε κατόπιν πρόσκρουσης σε νάρκη την 26η Νοεμβρίου 1916

OI ΦΩΤΟ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Τα παράπονα καθημερινά με τις λακκούβες στους δρόμους της πόλης. Φυσικά η υπηρεσία του Δήμου τρέχει και μπαλώνει τις πολλές λακκούβες στους κακούς δρόμους της πόλης, αλλά δεν είναι λύση αυτή να είναι περισσότερα τα μπαλώματα στους δρόμους απο την παλιά άσφαλτο. Χρειάζεται η πόλη μια νέα ασφαλτόστρωση, αλλά όπως φαίνεται είναι ακόμα πολλά τα χιλιόμετρα των χωματόδρομων που δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει σύντομα μια αντικατάσταση της παλιάς και πορευόμαστε με μπαλώματα.

Φώτο Δ.Π.

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΙΩΑΝ. ΔΕΙΚΤΑΚΗΣ (Η πορεία του στα χρόνια της Επανάστασης στην Κίσαμο)

 

Ο Εμμανουήλ Δεικτάκης καταγόταν από την Καλυβιανή Μεσογείων και ήταν ένας απο του ήρωες της Επανάστασης του 1821 στην Κρήτη.
Να τι αναφέρει ο Μιχάλης Αναστασάκης στην ιστορία του για αυτόν τον γενναίο Κισαμίτη. (Διατηρώ την γραφή)

Νέος είχεν μεταβεί εις Ρουμανίαν μετ’ άλλων προς εύρεσιν τύχης. Προσκληθείς πλησίον ομογενών εκεί και αναμιχθείς εις την προμήθειαν σιτηρών εις τα Σπετσουδραιικά ιστιοφόρα, απέκτησε μερικά χρήματα. Μυηθείς εις την παρασκευαζομένην Ελληνική Επανάστασιν του 1821 κατήλθεν εις Μεσόγεια διαφωτίζων τους Κισσαμίτας. Ευρών εις τα πρόσωπα Αρετά, Χαραλάμπη, Μακρομούρη και Μαυράκη, κατανόησιν και πατριωτικόν ενθουσιασμόν συνειργάσθη μετ’ αυτών δια την εξέγερσιν.
  Ο Εμμ. Δεικτάκης φρόνιμος, συνετός και ολιγόλογος (είχε λίγα λόγια) ως τον παρίστανον οι γεροντότεροι εκ των γνωρισάντων αυτόν, γρήγορα απέκτησε την εκτίμησιν των συνεπαρχιωτών του, και εις αυτόν ως και τον Χρυσαφόπουλον άπετείνοντο έπί δυσκόλων γεγονότων και περιστατικών ανυπερβλήτων. Ενωρίς κατανοήσας την χρησιμότητα του φρουρίου Γραμβούσης, εξέθετε τας σκέψεις του εις τούς γεν. αρχηγούς Γεώρ. Δρακονιανόν Κισάμου και Ιωαν. Κουμήν Σέλινου. Οι ανωτέρω συμφωνήσαντες έστελνον υπομνήματα εις την Ελληνική κυβέρνησιν της έπαναστάσεως ζητούντες να πείσωσι ταύτην εις την αποστολήν των αναγκαιουσών βοηθειών. Ολιγοψυχήσαντες προ της αναβλητικότητος των εν Ελλάδι, προέβησαν εις την ατυχήν απόπειραν ταύτης κατά τον Δεκέμβριον 1823, οπότε εξ απροβλεψίας των ανελθόντων και εισελθόντων εις το φρούριον, εξεγερθέντες οι φύλακες κατεκρήμνισαν και εφόνευσαν τους εκπηδήσαντας και άλλους πολλούς, αποτυχούσης ούτω της απόπειρας.
  Ο Δεικτάκης αισιόδοξος αφού ανέθηκεν εις ανθρώπους έμπιστους του και ικανούς, ως τον Αρετάν, Μαυρομούρην, Χαραλάμπην, Μαυράκην και άλλους, την παρακολούθησιν και κίνησιν της φρουράς αυτός μετά του Δρακονιανού, Κουμή, Χάλη, Παναγιωτάκη, Αντωνιάδου, και Οικονόμου, εκθέσαντες τας σκέψεις και σχέδια των, εις τον κυβερνώντα Κωλέτην εις Μονεμβασίαν και δεχθέντα οργάνωσεν, αρκούσας στρατιωτικάς και ναυτικάς δυνάμεις και απεστείλας τόν Έμμανουήλ Τομπάζη εκ Μονεμβασίας μετά 17 πλοίων και υπερεπτακοσίων ανδρών προς την Γραμβούσαν. Ούτω ηλώθη η νήσος αυτή ήτις τόσον ιστορικόν ρόλον ανέπτυξεν, και άνευ των ενεργειών του Δεικτάκη ασψαλώς δεν θα επεχειρείτο ούτε θα επετύγχανεν.
    Μετά την άλωσιν Γραμβούσης ο Δεικτάκης απολαμβάνων μεγάλης υπολήψεως, έμενε μεν εις Μεσόγεια και όπου συνεσκέπτετο η πολιτική Διοίκησις τής Επαναστάσεως, αλλά συχνότατα μεταβαίνων εις Γραμβούσαν συνειργάζετο μετά των Γραμβουσιανών.
    Τα τουρκικά στρατεύματα μετά την άλωσιν της Γραμβούσης υπό των χριστιανών μένεα πνέοντα επήλθον κατά της Κισάμου, καίοντα, αρπάζοντα και φονεύοντα πάντα συλλαμβανόμενον, κυριεύσαντα τό πολυορκούμενον Καστέλλι υπό των χριστιανών, και προχωρούντα δια Τραχήλου των Μεσογείων εισήλθον εις αυτά καύσαντα τα πλείστα χωριά, και καταδιώκοντα τους επαναστάτας Τηγανιού και ελαφρονησιών (Οκτωβριο 1825) εισήλθον εις το χερσονησίδιον αυτού δια αβαθούς τίνος μέρους. Γενομένης μάχης έκεϊ έφονεύθησαν πλείσιοι ημέτεροι και ηχμαλωτίσθησαν υπέρ τους 600, τα γυναικόπαιδα πωληθέντα εις Αλεξάνδειαν και Σμύρνην, ανάμεσα σε αυτούς ο Ιωάννης Δεικτάκης εξάδελφος του Εμμ. Δεικτάκη, ο  ιερομόναχος Γωνίας Δωρόθεος Περάκης, ο εξ Ελλάδος κατελθών Γεωρ. Αντωνιάδης, Διαμαντάκης και πολλοί άλλοι αρκετοί δε ήχμαλωτίσθησαν.
  Ο αξιωματικός Λαζόπουλος μετά σώματος εθελοντών όστις είχε σταλεί υπό της Έλλ. Κυβερνήσεως, καταφθάσας και εισελθών εις τον αγώνα διέσωσε πλείστους ανακόψας την προέλασιν των Τούρκων.
Και κατά την επανάστασιν των Μουρνιδών 1833 ο Έμ. Δεικτάκης πρωταγωνιστών εκ Κισάμου μετά Χρυσαφοπούλου, Παπαγιαννάκη, I. Αναστασάκη, Καρεκλά, Μαρτιμιανού και άλλων έλαβε μέρος εις αυτήν μεταβάς εις συνάθροισιν του χωρίου Μουρνιών.
 Οι χριστιανοί ζητοΰντες τήν έφαρμογήν τοΰ Πρωτοκόλου τής 3 Φεβρ. 1830 δι’ ού θά εφηρμόζοντο μέτρα Διοικητικά, πλέον φιλελεύθερα, τη συνεννοήσει του Άγγλου Προξένου, αφού οι χριστιανοί δεν εζήτησαν την Αγγλίαν, ο Μουσταφά Πασάς προέβη εις καταδιώξεις, σφαγάς καί απαγχονισμών πολλών εκατοντάδων Κρητών.
 Μεταξύ των απαγχονισθέντων ήσαν εκ Κισάμου, οι Σγουρομάλλης εκ Καλαθηνών, Κατσικούλης εκ Καμισιανών καί έτεροι δύο εκ Προδρόμου και Π. Ρούματων.
 Ο Εμμ. Δεικτάκης διαφυγών τον κίνδυνον της κατηδιώξεως ως και άλλοι εκ των μεταβάντων εις την συνάθροισην των Μουρνιών κατέφυγεν μετά του Χρυσαφοπούλου, Δρακονιανού, Καρεκλά, Μαρτιμιανού και των λοιπών εκ των εκδηλωσάντων ζωηρός επαναστατικάς ιδέας Κισαμιτών, εις την ελευθέραν Ελλάδα, ευρίσκετο εις συχνήν επαφήν μετά του Κωλέτη και άλλων ισχυόντων, ως και αυτού του Βασιλέως Όθωνος, οστις ητο αληθής πατριώτης επιδιώκων πάντοτε τήν δργάνωσιν, πρόοδον έκπολιτισμόν της κατεστραμένης εκ του επταετούς πολέμου Ελλάδος ως και της άπελευθερώσεως και τής λοιπής υποδούλου.
 Ο Χαιρέτης Άριστ. πολυμαθής και μορφωμένος εξ Ηρακλείου πρωταγωνίστησε κατά την επανάστασιν του 1841 λαβούσα και το όνομά του. Υπό τούς Η. Ρενιέρην, Μισαήλ, Αποστολίδην, Μητροπολίτην Αθηνών, εκ Μελισσουργού Κισάμου καταγόμενον, τους Σπύρ. και Εμμ. Αντωνιάδηδες, Αριστ. Χαιρέτην και Αυγερινόν αφού κατηρτίσθη Επιτροπή Απελευθερωτικού Αγώνος Κρήτης, συνέλεξεν αρκετούς εράνους, επρομηθεύθη αρκετά πολεμοφόδια (του Όθωνος χορηγήσαντος πλειότερα) απέστειλεν επαναστάτας εις την νήσον, και πρώτους εις Εννέα Χωριά, τους Εμμ. Δεικτάκην και Χρυσαφόπουλον, γνωστούς δια την έξοχον και λαμπρόν δράσιν των εις τους προηγουμένους αγώνος και την κατάληψιν Γραμβούσης με Αρχηγούς Χάλην, Μπενήν, Κ. Ζυμβρακάκην εις Λουτρόν Σφακίων τους τελευταίους με άφθονα πολεμοφόδια. Έτερον σώμα εστάλη εις τ’  Ανατ. Κρήτης υπό τους Νιώτην, Ξετρύπην, Σγουρόν και έτερον μετά Λακώνων υπό τόν  Αλεξ. Κουμουνδούρον, ύστερον Πρωθυπουργόν της Ελλάδος. Τελευταίον πλοιάριον υπό την ηγεσίαν του πολεμάρχου οπλαρχηγοΰ Μιχ. Καρεκλά αποβίβασαν, πολεμοφόδια εις ’Ακτήν Κισάμου, ενέπεσεν εις παγίδα τουρκικήν και μετά δυσκολίας διεσώθησαν άνδρες και τινα πολεμικά είδη, τη επισπεύσει του Καπετάν Γεωργιλά.
 Οι Δεικτάκης καί Χρυσαφόπουλος ως μετριοπαθείς, εστάλησαν εις Σφακιά, όπως πείσωσι τους Σφακιανούς να λάβωσι μέρος εις τον αγώνα, όπερ και το κατόρθωσαν, διότι εκ των διαφωνιών της Γραμβούσης διαφωνήσαντες οι Σφακιανοί είχον απομακρυνθεί.

 Επιτροπή της Επαναστατικής Συνελεύσεως συναντηθείσα εις Βάφε τον Ιούνιον 1841 μετά του Μουσταφά Πασσά παρόντος και του Άγγλου Προξένου προς συζήτησιν, δεν επέτυχεν αποδοχήν της αιτουμένης Ενώσεως και μόνον. Τότε ο Άγγλος πρόξενος έδωκε πλήρη ελευθερίαν καταδιώξεως των επαναστατών διότι δεν εδέχθησαν Αγγλικήν ηγεμονίαν. Ο Μουσταφάς καταδιώξας τους Κρήτας τους ενίκησεν, πολλών φονευθέντων και ο Εμμ. Δεικτάκης μετά 10 Κισαμιτών, ον εθρήνησαν πάντες και δη οι Κισαμίται δια τα έξοχα προτερήματά του, ο Πατερόπουλος, Λαμπρινίδης, Έμμ. Άντωνιάδης και 30 άλλοι Κρήτες.

ΤΑ ΚΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑΣ ΤΟ 1825

Τα περισσότερα κτίσματα έξω απο το κάστρο της Γραμβούσας είναι διαλυμένα -ένα σωρός πέτρες- και μόνο με φωτογραφίες απο ψηλά φαίνονται που και πως ήταν. 

Στην παραπάνω γκραβούρα του 1825 φαίνονται τα σπίτια έξω απο το κάστρο στην νότια μεριά. Η αλήθεια είναι οτι μόλις πριν απο λίγες μέρες διάβασα οτι ήταν απαίτηση των Μεγάλων Δυνάμεων μετά και την παράδοση του Ελεύθερου κράτους της Γραμβούσας, να ισοπεδωθούν όλα τα κτήρια ώστε να μην ξαναγυρίσουν οι "πειρατές", όπως τους ονόμασαν, στο νησί. Η τελευταία απόπειρα επανάκτησης της Γραμβούσας έγινε το Οκτώβρη του 1830 από τον Εμμανουήλ Δεικτάκη, Χρυσαφόπουλο και Χάλη, μάλιστα οι δυο πρώτοι πιάστηκαν αιχμάλωτοι αλλά με καλή πίστη αφέθηκαν ελεύθεροι μετά απο λίγες βδομάδες. 

Μάλλον τότε που φρούραρχος στο νησί ήταν κάποιος μισθοφόρος Γάλλος του ελληνικού στρατού ονόματι Δουσινός καταστράφηκαν, στην κυριολεξία ισοπεδώθηκαν, όλα τα κτήρια, οικίες και αποθήκες έξω απο φρούριο της Γραμβούσας.

Μια εικόνα απο τον δορυφόρο δείχνει τα σπίτια που είχαν κτίσει μετά την απελευθέρωση της Γραμβούσας οι Ελεύθεροι Έλληνες. Αρκετά αν αναλογιστούμε οτι η άμμος και η βλάστηση έχει καλύψει και κάποια άλλα ίχνη. 

Με πορτοκαλί το πηγάδι (φαίνεται καθαρά στην γκραβούρα) που σήμερα είναι σε άλλο σημείο και φυσικά ο Μύλος  (κίτρινο) που βρισκόταν ψηλά και ήταν τετράγωνος και μάλλον προϋπήρχε στο νησί και ήταν έργο Βενετών.

ΜΙΑ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ '21 ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Ριζίτικα και ρίμες του '21 απο τον Αντώνη Μαρτσάκη

 Μια πολυτελή μουσική έκδοση κυκλοφόρησαν οι εκδόσεις Εν πλω με αφορμή τη συμπλήρωση 200 χρόνων από την Ελληνική Επανάσταση του 1821. Τον ψηφιακό αυτό δίσκο, όπως και το βιβλίο που τον συνοδεύει, έχει επιμεληθεί ο Κρητικός μουσικός Αντώνης Μαρτσάκης και είναι αφιερωμένος στην Επανάσταση του 1821 στην Κρήτη.
Σκοπός της έκδοσης είναι με  “Ριζίτικα και Ρίμες” να ταξιδέψει κάθε ακροατής και κάθε ακροάτρια, με την μελωδία και τους στίχους των τραγουδιών, σε εκείνη την εποχή και να γνωρίσει τους ανθρώπους που θυσιάστηκαν και δοξάστηκαν στον Κρητικό Αγώνα για την ελευθερία.
“Το κάθε τραγούδι με συγκίνησε για διαφορετικούς λόγους, θαύμασα τον κάθε ήρωα ξεχωριστά για την γενναιότητα του. Θαύμασα τη δύναμη αυτών που θυσιάστηκαν και κάηκαν ζωντανοί στα σπήλαια Μελιδωνίου και Μιλάτου, τις γυναίκες που αγωνίστηκαν με γενναιότητα ισάξια των ανδρών” (Από την εισαγωγή του Αντώνη Μαρτσάκη για την έκδοση)
“Είμαστε τυχεροί που ο διακεκριμένος καλλιτέχνης της Κρητικής μουσικής Αντώνης Μαρτσάκης, όπως οι αρχαίοι αοιδοί, ζωντανεύει ξανά με τη φωνή και τη μουσική και τους συνεργάτες του τα πολεμικά τραγούδια του 1821, δίδοντας την πραγματική διάσταση της δημοτικής ποίησης, που είναι λόγος για να γίνει τραγούδι, το οποίο αρκετές φορές συνοδεύεται και από μουσική.” 

(Αποσπάσπα από τον πρόλογο του Κωνσταντίνου Φουρναράκη, Διδάκτορα Φιλολογίας και Αρχειονόμου στο Ιστορικό Αρχείο της Κρήτης)

Καλοτάξιδο Αντώνη

ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΣΤΟΝ ΚΑΜΠΟ ΤΩΝ ΚΑΛΛΕΡΓΙΑΝΩΝ

Διαβάζοντας την ανακοίνωση του ΚΚΕ χθες για την κατάσταση του μνημείου του 1941 στην Αγιά ήρθε στο μυαλό μου η δική μας περίπτωση με την μεταφορά τ μνημείου τω πεσόντων στον κάμπο των Καλλεργιανών.

"Προσβολή στην ιστορική μνήμη συνιστά η κατάσταση του μνημειακού συγκροτήματος για τη Μάχη της Κρήτης, στη θέση «Συκολιά» του Γαλατά Χανίων. Η εικόνα εγκατάλειψης του μνημείου, που βρίσκεται πάνω από τον κάμπο της Αγιάς, εκεί που έγιναν σκληρές μάχες τον Μάιο του 1941, αποτελεί «μνημείο» ασέβειας και αδιαφορίας για τον απαράμιλλο ηρωισμό του κρητικού λαού και τη σχεδόν καθολική συμμετοχή του στη Μάχη της Κρήτης. Μάχη με ιδιαίτερη θέση στη λαϊκή αντίσταση και πάλη της περιόδου του Β΄ Παγκόσμιου Ιμπεριαλιστικού Πολέμου.
Ειδικότερα, το Μνημείο σήμερα παρουσιάζει εικόνα πλήρους απαξίωσης. Το μνημειακό συγκρότημα που προορίζονταν για τη λειτουργία ενός μουσειακού χώρου με συνεδριακό κέντρο, αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, με εκθετήρια, αίθουσες εκδηλώσεων, οπτικοακουστικών μέσων, εργαστηρίων κ.λπ., είναι ένα κουφάρι από μπετό. Οι μαρμάρινες πλάκες είναι κατεστραμμένες, χώροι του μνημείου έχουν μετατραπεί σε στάβλους και μαντριά, ο χώρος, αφύλακτος, έχει γίνει αντικείμενο βεβήλωσης, ο φέρων οργανισμός των κτιρίων (τα μπετό) είναι ποτισμένος από την υγρασία κτλ...."

- Η πρώτη μάχη στην Κρήτη, έγινε στον Κάμπο των Καλλεργιανών είναι αποδεδειγμένο και είναι και η πρώτη ήττα του Χίτλερ όχι μόνο στην Κρήτη, αλλά παγκοσμίως. Η γερμανική επίθεση εκδηλώθηκε στις 8 το πρωί της 20ης Μαΐου 1941, με τη ρίψη αλεξιπτωτιστών και η αντρεία των κατοίκων είναι γνωστή και χιλιοειπωμένη. Μάλιστα στο μνημείο του κάμπου συνηθίζεται τα τελευταία χρόνια να είναι και η εναρκτήρια εκδήλωση για τους εορτασμούς της Μάχης της Κρήτης, σε ολάκερη την Κρήτη.  

Φυσικά εμείς τα τελευταία χρόνια, μετά απο πρόταση του πρώην Δημάρχου κ. Σταθάκη και αποδοχή του Δ.Σ του ΔήΜου μας, αλλάξαμε τον τόπο των εκδηλώσεων απο το 2017-18 και τον έχουμε μεταφέρει μέσα στο κόμβο Καλλεργιανών βάζοντας και την σχετική θεμέλια πλάκα για να μας θυμίζει τον νέο χώρο που θα δημιουργούσαμε.

Το ερώτημα μου βέβαια είναι θα μεταφερθεί και το μνημείο εκεί ή θα συνεχίσουμε να κάνουμε κατάθεση στεφανιών σε ένα χώρο που δεν έχει μνημείο; Είναι γεγονός οτι μετά και την πανδημία τα πράγματα πήγαν πίσω αλλά καλό είναι να μην ξεχνάμε κάτι τέτοιες προσπάθειες. 

Να θυμίσω οτι έχει εγκριθεί και το αίτημα του Δήμου προς την πολεμική αεροπορία για την μεταφορά ενός παλαιού αεροπλάνου στον χώρο. 

Μάλιστα είναι μια καλή περίπτωση να γίνει τώρα η μεταφορά για να δείξουμε εκτός των άλλων οτι ο χώρος εκεί που υπάρχει το μνημείο σήμερα προορίζεται για τα ΝΕΑ ΛΥΚΕΙΑ...

Ο Μάης είναι κοντά και πλησιάζει η εκδήλωση..

ΞΕΒΡΑΣΕ ΑΓΕΛΑΔΕΣ Η ΘΑΛΑΣΣΑ ΣΤΑ ΔΥΤΙΚΑ

Δύο αγελάδες ξέβρασε η θάλασσα στα νοτιοδυτικά του Δήμου μας κινητοποιόντας τους ανθρώπους του Δήμου Κισάμου που έσπευσαν να τις απομακρύνουν και να προχωρήσουν σε υγειονομική ταφή. Οι δυνατοί νότιοι άνεμοι των τελευταίων ημερών έφερε τα νεκρά ζώα στην Κρήτη που κατά 99% πρόκειται για τα ζώα που μεταφέρει το φορτηγό πλοίο ΕLBEIK που πέρασε απο δω με προορισμό την Καλαμάτα πριν απο 12 μέρες . Διαβάστε εδώ την περιπέτεια των 1700 ζώων που τελικά θα τα θανατώσουν στην Ισπανία φοβούμενοι για αρρώστιες.

Φώτο αρχείου

 

ΤΑ ΛΑΘΗ ΤΟΥ ΤΟΜΠΑΖΗ ΤΟ 1823

 Στην Ιστορία της Κισάμου του Μιχάλη Αναστασάκη που πραγματικά τιμά τους Κισσαμίτες το γράψιμο του, φαίνεται καθαρά οτι η επανάσταση του 1821 στην γειτονιά μας θα είχε διαφορετική τροπή, αν ο Αρμοστής Τομπάζης άκουγε του Κισσαμίτες οπλαρχηγούς και δεν έκανε δυο κινήσεις που έφεραν μετά την καταστροφή και τον ξεριζωμό. Η πρώτη λάθος κίνηση που καταλογίζουν στον Τομπάζη αλλά και στον ιδιαίτερο του Σκούρτη, είναι οτι μετά την κατάληψη του φρουρίου της Κισάμου οι όμηροι - όσοι επέζησαν- 600 περίπου αντί να απομακρυνθούν εκτός Κρήτης τους πήγαν στα Χανιά, το ίδιο έγινε και στην Κάνδανο επόμενος στόχος του Τομπάζη, μη λογαριάζοντας οτι οι Σελινιώτες Τούρκοι ήταν οι πιο αδίστακτοι που και αυτοί αφέθηκαν να πάνε στα Χανιά.. έτσι όλοι μαζί δεν άργησαν να ξαναγυρίσουν πίσω ενισχυμένοι σφάζοντας και τιμωρώντας τους χριστιανούς που τους "χάλασαν" την ησυχία. Δεύτερο μεγάλο λάθος ήταν οτι μπορούσαν με τον αέρα της ελευθερίας που είχαν πάρει να ελευθερώσουν απο τότε την Γραμβούσα, όμως ούτε και αυτό έγινε. Μάλιστα ο Τομπάζης όπως γράφει ο Αναστασάκης "απέλυσε" και κάποιους πατριώτες...

ΔΡΑΚΩΝΙΑΝΟΣ

Μετά την παράδοσιν του Καστελλίου 23 Μαίου 1823 ο οπλαρχηγός Μεσογείων Μιχ. Μαυράκης, ο Μαρτιμιανάκης, ο Γενικός Αρχηγός Κισάμου Δρακωνιανός, ο Φαλαγγάρης, ο Καθεκλάς των Ινναχωρίων, ο Μάρκος Ρενιέρης, ο Δασκαλάκης των Ρουματιανών, ο Ροδοπιανός Ιω. Κανίτσος και άλλοι παράγοντες, τότε, των Κισσαμιτών, μετά σύσκεψιν, ματαίως εζήτησαν και επέμενον όπως αμέσως από τότε στραφώσι κατά της Γραμβούσης καθιστώντες στενοτέραν την πολιορκίαν της. Διότι και ευρίσκοντο υπό το μέγα γεγονός, την εντύπωσιν της πτώσεως του Καστελλίου, και είχον πληροφορίας ακριβείς ότι τα τρόφιμα των εν τη νησίδι Τούρκων είχον εκλείψει και περιέμενον επικουρίας και τροφάς κατ’ αυτάς, και ότι δια της πείνης είτε και δια απάτης ακόμη θα υπέκυπτον, αφού ο Δεικτάκης καπετάνιος Μεσογειανός και αυτός έμπειρος και με ναυτικός γνώσεις, εγνώριζε λεπτομερώς τον μηχανισμόν της αντικαταστάσεως της φρουράς Γραμβούσης και της τροφοδοσίας της. Δυστυχώς δεν εδόθη καμία προσοχή υπό του Τομπάζη και του έξ επικουρικών επιτελείου του, αλλά και τον ναυτικόν Μακρομούραν, τον πολιορκούντα με τα πλοία του την Γραμβούσαν και το Καστέλλιον και τοσαύτην ανδρείαν επιδείξαντα απέλυσαν, με συνέπειαν την λύσιν της πολιορκίας της νησίδος.

ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ

Μια βόλτα στην αγορά του Καστελιού, οι Κισαμίτες οργανοπαίκτες, Παπαδάκης (Ναύτης)- Χριστοφοράκης- Καρτσώνης και Μαργαριτάκης ντυμένοι με τις παραδοσιακές κρητικές τους στολές. Δεκαετία του 1980.

ΕΟΡΤΑΣΤΗΚΕ Η ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΓΩΝΙΑΣ

Στην Ι. Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Οδηγητρίας Γωνιάς εορτάστηκε η μεγάλη εορτή της πίστεως και ευσεβείας μας, η Κυριακή της Ορθοδοξίας, ιερουργούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλοχίου. Ο Σεβασμιώτατος κ. Αμφιλόχιος ανέφερε εις τον λόγο του: «Ο λόγος των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας «αύτη η πίστις των Ορθοδόξων την οικουμένην εστήριξε» διαχρονικός και αιώνιος, πάντα επίκαιρος, προβάλλεται εις τους καιρούς των πολλών κρίσεων και ανατροπών του σήμερα ως την μόνη ελπίδα, τη μόνη αλήθεια, την μόνη βεβαιότητα υπέρβασις των πάσης φύσεως κρίσεων της ζωής και της κοινωνίας μας. Πολλοί οι αρνητές και αμφισβητίες των καιρών μας, πολλοί εκείνοι που ζητούν, απαιτούν από τον Χριστό, ως απόδειξη της δυνάμεως του, να κατέβει από τον Σταυρό.

 Εγκλωβισμένοι στην λογική της δήθεν «παντοδυναμίας» τους αδυνατούν να κατανοούσουν πως η δύναμη της πίστεως μας και η δόξα της Εκκλησίας κρύβεται και αποκαλύπτεται στο μυστήριο του Σταυρού στην κένωση της αγάπης του Θεού. Αυτή η, κατά την ανθρώπινη λογική, «αδυναμία», η «μωρία», η «τρέλα» του Σταυρού, φανερώνει και αποκαλύπτει το μεγαλείο και την δόξα της Εκκλησίας. Αυτή την πίστη και αυτή την αλήθεια λιτανεύει η Εκκλησία του Χριστού αιώνες τώρα, καλώντας τον κόσμο όλο να γίνει μέτοχος και κοινωνός μιας ζωής που νικά ακόμα και τον θάνατο. Της άλλης λογικής. «Έρχου και ίδε», πρόσκληση και πρόκληση για τον άνθρωπο κάθε εποχής και των καιρών μας τον εγκλωβισμένο στις φοβίες και ανασφάλειες του και μεθυσμένο από το κρασί της αλαζονείας και αυταρέσκειας του. Ανάταση, ανάσταση, και ανύψωση έχει ανάγκη ο σημερινός άνθρωπος, εικόνα του Θεού ανύψωση στο εικονοστάσι της ζωής, στο ιερό της αγιότητος και της χάρις του Θεού. Ας γίνει η σημερινή λαμπρή αυτή ημέρα η απαρχή να αναζητήσουμε όλοι μας το φωτεινό εκείνο μονοπάτι της πίστεως της αγίας μας Εκκλησίας που θα μας οδηγήσει όχι μόνον στην ανύψωση της ζωής, αλλά και στην κοινωνία της ενότητας και αγάπης με τον Θεό», κατέληξε ο Σεβ. Μητροπολίτης Κισάμου και Σελίνου κ. Αμφιλόχιος, μνημονεύοντας με λόγους σεβασμού και αγάπης τον Παναγιώτατο Οικουμενικό ημών Πατριάρχη κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟ, ο Οποίος το τρέχον έτος συμπληρώνει 30 έτη ευκλεούς, καλλικάρπου και φωτεινής Πατριαρχίας. Λόγω των ισχυόντων μέτρων της περιόδου η καθιερωμένη λιτάνευσις των Ιερών Εικόνων περί του καθολικού της Ι. Μονής δεν τελέστηκε• η Ακολουθία έγινε εντός του Ναού.

ΑΝΤΩΝΗΣ Γ. ΜΠΑΣΑΚΗΣ (1885-1958)

Ο Ψαραντώνης του Πλατάνου με τα ζύγια (ζίλια) του.  

Γράφει ο Θανάσης Δεικτάκης στο βιβλίο του:

- Για τον γραφικό Ψαραντώνη έχω ασχοληθεί και στο βιβλίο μου “Γελάτε Κρητικά!" (Εκδ. 1994). Το “ψαριλίκι" το κληρονόμησε μιας και του άρεσε σε κάθε λέξη να βάζει σαν πρώτο συνθετικό το “ψαρό" (ψαρογάιδαρος, ψαρόψωμο, βάλε μια ψαροκρασιά, κ.λπ.). Οι παλιοί κάτοικοι του Πλατάνου Κισάμου διηγούνται πολλά από τα εύθυμα και αφελή καμώματά του και θα διηγούνται για πολλά χρόνια ακόμη. Μα και τώρα λίγα συμπληρωματικά γιατί εδώ θα ασχοληθούμε με τη μουσική τέχνη του. Πολύ φτωχός μα και αφελής, κουτοπόνηρος, γραφικός, παράξενος όλα τα συνδύαζε. Ταυτισμένος με τις βράκες και το ξέστρωτο γαϊδουράκι του. Με τα πανηγύρια για να διασκεδάζει και τις κηδείες για να τρώει και να παίρνει τα ρούχα των πεθαμένων. Κάποτε πήγε σε μια κηδεία. Τότε μοιράζανε σαρδέλλες. Μάλιστα θυμάμαι, άμα ήθελε να πειράξουνε κανένα γέρο του λέγανε: 

 - Σαρδέλλα γροικώ! Το έθιμο κράτησε μέχρι το 1975 περίπου. 

Ο Ψαραντώνης λοιπόν έμεινε από τους τελευταίους να συλλυπηθεί το γιο του νεκρού. Ο λόγος ήταν για να πάρει τα περισσεύματα. Ξετέλεψε κουτσοπίνοντας μ' ένα λιμάρι σαρδέλες στα χέρια του. Έδωσε το χέρι του και είπε: 

 - Ε, ε, καλά περάσαμε στην κηδεία του πατέρα σου. 

 Είχε γεράσει μα δε σκεφτόταν το θάνατο. Μετρούσε τους βρακοφόρους του χωριού του και λογάριαζε πως θ’ αποκτήσει ολωνών τα ρούχα και τα στιβάνια. Όλοι θα πρωταποθαίνανε! Και κάποιοι νεώτεροί του!  

Μα ας έρθουμε στη μουσική πλευρά του μακαρίτη. Ο Ψαραντώνης έπαιζε τα ζύγια! Έτσι τα ‘λεγε και κείνος και οι χωριανοί του. Ζύγια. Είναι τα ζίλια. Ανακάλυψα πως ανήκουν στα ιδιόφωνα παραδοσιακά όργανα. (Καθημερινή 18.1.98). Ζίλια=μεταλλικά κύμβαλα. Τα γράφω ζύγια γιατί δε μου πάει ζίλια! Όργανα ρυθμικής συνοδείας. Ο Ψαραντώνης τα έτριβε και τα χτυπούσε. Τα ανεβοκατέβαζε συνοδεύοντας το βιολί και το λαγούτο. Παθιαζότανε, τα ‘βάζε κοντά στ’ αυτιά του και τραγουδούσε. Τραγουδούσε ψιλά σαν να τσίριζε. Να θύμιζε κάπως το θρυλικό Τσέγκα; Δεν πιστεύω να πληρωνόταν. Του αρκούσε ένα καλό γεύμα στο γάμο μα και στο πανηγύρι. Ο συγχωριανός του ο Καρεφυλλομανώλης (1910- 1995) γνωστός και σημαντικός λαουτιέρης έλεγε πως συντονιζόταν απόλυτα στο ρυθμό των οργάνων..

ΕΟΡΤΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΓΩΝΙΑΣ

Εκ της Αδελφότητας της Ι. Πατριαρχικής & Σταυροπηγιακής Μονής Οδηγητρίας Γωνιάς ανακοινώνεται ότι την Κυριακή 21 Μαρτίου, Κυριακή της Ορθοδοξίας, εις το υπεραιωνόβιο και ιστορικό Πατριαρχικό Μοναστήρι της Παναγίας Γωνιάς θα εορταστεί η μεγάλη αυτή εορτή της πίστεως και ευσεβείας μας, μετά Αρχιερατικής Θείας Λειτουργίας, ιερουργούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Κισάμου και Σελίνου κ.Αμφιλοχίου. Η καθιερωμένη τελετή λιτάνευσις των Ι. Εικόνων δεν θα πραγματοποιηθεί, λόγω των ισχυόντων μέτρων της περιόδου. Καλούνται οι ευλαβείς προσκυνητές όπως συμβάλλουν εις την τήρηση των μέτρων. Υπενθυμίζοντας την ρήση Αγιορείτη Γέροντα: «Για τον κορονοϊό να έχετε προσοχή. Και για τον Χριστό μας προσευχή», επικαλούμεθα πλούσια την χάρι της Υπεραγίας Θεοτόκου προς πάντας. Εκ της Αδελφότητας 

ΠΟΛΙΟΡΚΙΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΦΡΟΥΡΙΟΥ ΓΡΑΜΒΟΥΣΑΣ 1828

Από την Ιστορία του Μιχάλη Αναστασάκη μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση στα γεγονότα, στον ιστορικό Τρικούπη αλλά και πλήθος ονομάτων που έζησαν στην ελεύθερη Γραμβούσα τα 2.5 χρόνια μετά την κατάληψη της απο τους επαναστάτες.

Διατηρώ την γραφή του

- Η υπομονή των Ευρωπαίων εξαντλήθηκε και μοίρα Αγγλικού και Γαλλικού στόλου εκ 10 πολεμικών υπό τους Ναυάρχους Σταιήνς καί Ροβερσώνα κατά την 5ην Ιανουαρίου 1828 πολιόρκησαν την Γραμβούσαν (συγκαταθέσει και της πολύ εκτεθειμένης Ελληνικής Κυβερνήσεως) και κανονιοβολήσασα τα εν τω ορμίσκω Γραμβουσιανά πλοία κατέλαβε ταύτα και τα απέστειλεν εις Μάλτα, βυθίσασα και δύο. Πολλαί αισχρότητες και κακά έχουν αναγραφή εις βάρος των Γραμβουσιανών, κυρίως υπό του ιστορικού Τρικούπη, εις όλας τας σελίδας του όποιου (σχεδόν) διαβλέπει τις τον Αντικρητισμόν του και το πάθος του, εκχέοντα δηλητήριον και συκοφαντίας κατά των πλείστων πράξεων και ενεργειών
των Κρητών ’Επαναστατών, δια μεγαλοποιήσεως των κακών πράξεων (φυσικών άλλως τε εις τοιούτους ατάκτους πολέμους) και σμικρύνσεως των μεγάλων κατορθωμάτων αυτών πάντοτε.
Τα γυναικόπαιδα εστάλησαν εις Πελοπόννησον και οι θεωρούμενοι αθώοι εκ των πολεμιστών απήλθον ελεύθεροι. Μεταξύ των κατηγορουμένων ήσαν οι Λούπης, Σκανδάλης, Δαμιανός, Μαρτιμιανός, Κουφάκης, I. Κουμής, Ν. Γλυμίδης, Μαρ. Ρενιέρης, Άρ. Αδαμάκης, Δρακωνιανός, Καθεκλάς, Δεικτάκης, Αρετάς, Γ. Σταματάκης, Καλατζάκος και άλλοι. Δηλαδή ήθέλησαν να ενοχοποιήσωσι τούς ισχυροτέρους και σημαντικωτέρους παράγοντας της Κισάμου και του Σέλινου, τα πρώτα στηρίγματα τής Επαναστάσεως, τα δοξάσαντα τη Ελλ. όπλα και εν Κρήτη και εν Ελλάδι κατόπιν. Διότι οι ξένοι καταφεύγοντες εις Γραμβούσαν, μετά την διάπραξιν ληστοπειρατειών, ως έχοντες πλοία, εχρησιμοποιούντο υπό της Διοικούσης Επιτροπής εξ ανάγκης δι’ άμυναν κατά των Τούρκων, μεταφοράν Γραμβουσιανών εις διάφορα Κρητικά παράλια, προς τιμωρίαν Τούρκων και προστασίαν Χριστιανών.
Μόνον συμβουλαί και νουθεσίαι εδίδοντο εις αυτούς και ουδείς πλέον ηδύνατο να επιβληθή. Ήσαν άγνωστοι τυχοδιώκται και τα πλοία κουρσάρικα διαφόρων προελεύσεων, μη Κρητών. ’Άλλωστε ήτο γνωστόν ότι Σελινιώται καί Κισσαμίται δεν είχον τοιαύτα πλοία. Κατά το 2ετές και ήμισυ διάστημα της Κατοχής της Γραμβούσης υπήρξαν όμως κάτοικοί της πολλοί εκ των ανωτέρω δυο ’Επαρχιών και άλλων. Αναφέρομεν ονόματά τινα διασωθέντα εις ιστορικά σημειώματα και εκ διηγήσεων: Π. Κατσιγαράκης, Ί. Χάλης, Έμμ. Κουβαρίτης, Κουτσουρέλης, Ε. Ρουστικιανός, Α. Τσιστράκης, Μ. Ρουματιανός, Καθεκλάς, Ταρατσιανός, Σερμαλής, Γλαμπές, Μαρτιμιανός, Δαμανάκης, Λουπάκης, Σταμάτης, (Ροδοπιανός) Γιακ. Κουμάκης, Γ. Δρακωνιανός, Κοντογιωργάκης, Μεσαρχογιάννης, Αναστασογιάννης, Αλέξης, Προκοπής, (Σπηλιανοί - Δρακωνιανοί) Κοκολάκης, Σκανδάλης, Μαλιντζέβελος, Κανιτσάκης, Σκαράκης, Κρομμύδης, Κουκούνης, Φρυσούλης, (συλληφθείς και εξορισθείς εις Μάλταν μετ’ άλλων), Μπιζάνης, Μαλικούτσης και Δασκαλάκης. Τοιούτον άδοξον τέλος έλαβεν η κατοχή και Αυτόνομος, τρόπον τινά, Πολιτεία της Γραμβούσης, ήτις περιπεσούσα εις ίδια αμαρτήματα και απρεπείς πράξεις καταδικάσθη. Δεν πρέπει όμως, να κατακρίνωμεν γενικώς τους εν αυτή άνδρας, δράσαντας πολυειδώς καθ’ όλην την Κρήτην, ούτε και τους Διοικήσαντας αυτήν, μη δυναμένους εν τη πραγματικότητι να επιβληθώσιν, ούτε καί τούς ισχυρούς παράγοντας τούς μονίμως διεμείναντας εν αυτή, αλλά την φυσικήν εξέλιξην των γεγονότων, εις εποχήν καταδιωγμών, στερήσεων, συνεχών πολιορκιών υπό των Συμμάχων Τουρκοαιγυπτίων και της μεγάλης πείνης ύφ’ ης κατείχοντο πολλάκις. Άλλωστε, η ιστορία και των μετέπειτα, εις παρόμοιας περιστάσεις, είναι πλήρης τοιούτων περιστατικών: διαρπαγών, ληστειών και πειρατειών ακόμη.