Ελαιόλαδο και ...τα κενά της ευρωπαϊκής νομοθεσίας!
Κύριε Διευθυντά,
Με την παρούσα επιστολή, σας παρουσιάζω το αποτέλεσμα μιας συστηματικής προσπάθειας που καταβάλλω το τελευταίο χρονικό διάστημα για να κατανοήσω -κατά το δυνατόν- την αγορά του ελαιολάδου με σκοπό να αναδείξω τις όποιες στρεβλώσεις υπάρχουν. Θα αναφερθώ συγκεκριμένα στην αδυναμία της κείμενης ευρωπαϊκής νομοθεσίας που διέπει την αγορά του Εξαιρετικά Παρθένου Ελαιολάδου. Προσδοκώ να επιστήσω την προσοχή των ελαιοπαραγωγών, καθώς, είμαι πεπεισμένος ότι ενδεχόμενη τροποποίηση της συγκεκριμένης νομοθεσίας, στην οποία παρακάτω θα κάνω αναφορά, θα προκαλέσει σημαντική αύξηση στην τιμή του ελαιολάδου και θα καθορίσει την μελλοντική πορεία της οικονομίας του αγροτικού κόσμου.
Στον πυρήνα του προβλήματος βρίσκεται ο κανονισμός 61/2011 της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τον προσδιορισμό των ποιοτικών και χημικών χαρακτηριστικών των ελαιολάδων. Ο κανονισμός αυτός τροποποιεί τον προγενέστερο ευρωπαϊκό κανονισμό 2568/91 θέτοντας οριακές τιμές σε δυο χημικές ενώσεις: στους αιθυλεστέρες και στους μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων. Η περιεκτικότητα των ενώσεων αυτών αποτελεί σοβαρή παράμετρο εντοπισμού ελαιολάδων που έχουν υποστεί την διαδικασία της απόσμησης. Με την απόσμηση, σε γενικές γραμμές, το ελαιόλαδο θερμαίνεται πολύ γρήγορα στους 180°C στην απουσία οξυγόνου και επιτυγχάνονται τα εξής:
i. Μείωση της οξύτητας του ελαιολάδου. (π.χ. ένα ελαιόλαδο 2 βαθμών όταν υποστεί την διαδικασία της απόσμησης μπορεί να μειώσει την οξύτητα σου στις 3 γραμμές).
ii. Αφαίρεση των ουσιών του ελαιολάδου που δεν είναι ευχάριστες έτσι ώστε οι κακές μυρωδιές να εξατμιστούν.
Ένα ελαιόλαδο που έχει υποστεί την διαδικασία της απόσμησης συγκεντρώνει άθροισμα αιθυλεστέρων και μεθυλεστέρων μεγαλύτερο των 100-150mg/kg, ενώ στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο το άθροισμα αιθυλεστέρων και μεθυλεστέρων δεν υπερβαίνει τα 25-30mg/Kg. Έτσι σε μια ενδεχόμενη πρόσμιξη εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου με αποσμημένο ελαιόλαδο έχουμε τελικό προϊόν στο οποίο, αν το άθροισμα αιθυλεστέρων και μεθυλεστέρων δεν υπερβαίνει τα 75mg/Kg, μπορεί νόμιμα να χαρακτηριστεί εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και το οποίο όμως θα είναι χαμηλότερης τιμής!
Με βάση τα παραπάνω τίθενται σοβαρά ερωτηματικά ως προς την σκοπιμότητα του άνω ορίου του 75mg/Kg που θέτει ο νέος αυτός ευρωπαϊκός κανονισμός.
Κύριε Διευθυντά, έχω προβεί σε εργαστηριακές αναλύσεις για τον προσδιορισμό του ύψους των εστέρων που περιέχονται σε εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα. Οι τιμές εστέρων που βρέθηκαν ήταν από 40ml/Kg έως 65mg/Kg. Τα αποτελέσματα με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πραγματοποιούνται εκτεταμένες προσμίξεις εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων με αποσμημένα ελαιόλαδα με τέτοιο τρόπο, ώστε οι τιμές των εστέρων να βρίσκονται πάντα εντός ορίου.
Συμπερασματικά, ο κανονισμός αυτός θέτει σκανδαλωδώς υψηλά όρια εστέρων νομιμοποιώντας τις προσμίξεις εξαιρετικά παρθένων ελαιολάδων με τα κατά πολύ χαμηλότερης τιμής και ποιότητας αποσμημένα ελαιόλαδα, ικανοποιώντας αποκλειστικά ιταλικά και ισπανικά συμφέροντα του κλάδου. Οι ποσότητες αποσμημένου ελαιολάδου που διακινούνται ως εξαιρετικά παρθένα ενδέχεται να υπερβαίνουν το 1/3 της παγκόσμιας κατανάλωσης εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου. Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι μια μείωση του ορίου εστέρων σε τιμές περί του 20mgr/Kgr θα αποκλείσει τις ποσότητες αυτές και θα προκαλέσει έλλειψη στο πραγματικά εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, και ως εκ τούτου αύξηση της τιμής. Σύμφωνα και με τον καθηγητή Απόστολο Κυριτσάκη, που είναι ένας από τους πλέον ειδικούς στον χώρο του ελαιολάδου: «τα όρια αυτά φαίνεται ότι θα πρέπει να επανεξεταστούν προσεκτικά μέσα από νέες επιστημονικές μελέτες.»
Σκοπός μου είναι να αναδείξω την στρέβλωση αυτή, για τους λόγους αυτούς, έχω ήδη ενημερώσει προσωπικά τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κύριο Σκανδαλίδη στις 12/9/2011, ο οποίος και έχει άμεσα ανταποκριθεί. Σας παραθέτω το απόσπασμα της απάντησης που έδωσε στην Χανιώτισσα δημοσιογράφο κα Πολύζου, λίγες μέρες μετά την συνάντηση: “Έχω σκοπό να θέσω το θέμα και στην ΕΕ, γιατί η λογική του κανονισμού που προκρίθηκε για τις προσμίξεις του λαδιού, είναι μια λογική που τους επιτρέπει νόμιμα να κάνουνε παρατυπίες[…] Ο κανονισμός που έγινε διόρθωσε πολύ λίγο την παλιά ασυδοσία, όμως πάλι τα όρια που έχουν βάλει είναι πολύ ψηλά και επιτρέπει παρατυπίες και αυτό θα το κυνηγήσουμε όσο μπορούμε. Δεν εξαρτάται μόνο από εμάς, όπως καταλαβαίνετε.”
Βάση των παραπάνω, και με την βαρύτητα της επικύρωσης που προσδίδουν τα λόγια του Υπουργού στα όσα ισχυρίζομαι, είμαι σε θέση να κάνω λόγο για μέγιστης και πρωταρχικής σημασίας ζήτημα που απαιτεί ισχυρή και επίμονη πολίτικη σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου. Η χώρα μας έχοντας αποκλειστική σχεδόν παραγωγή εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου θα πρέπει ΑΜΕΣΑ να πιέσει για μείωση του εν λόγο ορίου και να καταλάβει σημαντικό μερίδιο στην παγκόσμια αγορά, πριν οι εκτεταμένες νέες ελαιοκαλλιέργειες, κυρίως της Ισπανίας κατακλίσουν της παγκόσμιες αγορές με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο.
Δεν μπορώ παρά να καταλογίσω τουλάχιστον ανεπάρκεια στους καθ' ύλην αρμόδιους φορείς για τα θέματα πρωτογενή τομέα, αλλά και σε όσους θεσμικούς παράγοντες και αγροτοπατέρες χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει το ελαιόλαδο. Οι όποιες θετικές προτάσεις ή ακόμα και επερωτήσεις που κατά καιρούς παρουσιάζονται είναι ημίμετρα τα οποία αποπροσανατολίσουν τον αγροτικό κόσμο από την ουσία του προβλήματος. Μετά την παρούσα δημοσίευση προτίθεμαι να παρουσιάσω το θέμα στους Έλληνες αλλά και σε ξένους Ευρωβουλευτές, όπως και σε όσους μακριά από λογικές του παρελθόντος είναι σε θέση να συμβάλουν θετικά. Όπως ανέφερα στην συνάντηση μου στον Υπουργό το θλιβερό θέαμα των εγκαταλελειμμένων ελαιώνων, που για πρώτη φορά φέτος αντικρίζουμε και στον νομό μας, είναι αδιάσειστη απόδειξη ότι είμαστε σε τέλμα. Η κρίσιμη οικονομική συγκυρία αλλά και η αγανάκτηση του αγροτικού κόσμου διαμορφώνουν ώριμες συνθήκες για να σπάσουν τα όποια αποστήματα που έμμεσα η άμεσα και με την ανοχή της Πολιτείας έχουν απαξιώσει διαχρονικά την αγορά του Κρητικού Ελαιόλαδου.
Με τιμή
Σημανδηράκης Παναγιώτης
Περιφερειακός Σύμβουλος Κρήτης
Κύριε Διευθυντά,
Με την παρούσα επιστολή, σας παρουσιάζω το αποτέλεσμα μιας συστηματικής προσπάθειας που καταβάλλω το τελευταίο χρονικό διάστημα για να κατανοήσω -κατά το δυνατόν- την αγορά του ελαιολάδου με σκοπό να αναδείξω τις όποιες στρεβλώσεις υπάρχουν. Θα αναφερθώ συγκεκριμένα στην αδυναμία της κείμενης ευρωπαϊκής νομοθεσίας που διέπει την αγορά του Εξαιρετικά Παρθένου Ελαιολάδου. Προσδοκώ να επιστήσω την προσοχή των ελαιοπαραγωγών, καθώς, είμαι πεπεισμένος ότι ενδεχόμενη τροποποίηση της συγκεκριμένης νομοθεσίας, στην οποία παρακάτω θα κάνω αναφορά, θα προκαλέσει σημαντική αύξηση στην τιμή του ελαιολάδου και θα καθορίσει την μελλοντική πορεία της οικονομίας του αγροτικού κόσμου.Στον πυρήνα του προβλήματος βρίσκεται ο κανονισμός 61/2011 της Ευρωπαϊκής Ένωσης σχετικά με τον προσδιορισμό των ποιοτικών και χημικών χαρακτηριστικών των ελαιολάδων. Ο κανονισμός αυτός τροποποιεί τον προγενέστερο ευρωπαϊκό κανονισμό 2568/91 θέτοντας οριακές τιμές σε δυο χημικές ενώσεις: στους αιθυλεστέρες και στους μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων. Η περιεκτικότητα των ενώσεων αυτών αποτελεί σοβαρή παράμετρο εντοπισμού ελαιολάδων που έχουν υποστεί την διαδικασία της απόσμησης. Με την απόσμηση, σε γενικές γραμμές, το ελαιόλαδο θερμαίνεται πολύ γρήγορα στους 180°C στην απουσία οξυγόνου και επιτυγχάνονται τα εξής:
i. Μείωση της οξύτητας του ελαιολάδου. (π.χ. ένα ελαιόλαδο 2 βαθμών όταν υποστεί την διαδικασία της απόσμησης μπορεί να μειώσει την οξύτητα σου στις 3 γραμμές).
ii. Αφαίρεση των ουσιών του ελαιολάδου που δεν είναι ευχάριστες έτσι ώστε οι κακές μυρωδιές να εξατμιστούν.
Ένα ελαιόλαδο που έχει υποστεί την διαδικασία της απόσμησης συγκεντρώνει άθροισμα αιθυλεστέρων και μεθυλεστέρων μεγαλύτερο των 100-150mg/kg, ενώ στο εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο το άθροισμα αιθυλεστέρων και μεθυλεστέρων δεν υπερβαίνει τα 25-30mg/Kg. Έτσι σε μια ενδεχόμενη πρόσμιξη εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου με αποσμημένο ελαιόλαδο έχουμε τελικό προϊόν στο οποίο, αν το άθροισμα αιθυλεστέρων και μεθυλεστέρων δεν υπερβαίνει τα 75mg/Kg, μπορεί νόμιμα να χαρακτηριστεί εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και το οποίο όμως θα είναι χαμηλότερης τιμής!
Με βάση τα παραπάνω τίθενται σοβαρά ερωτηματικά ως προς την σκοπιμότητα του άνω ορίου του 75mg/Kg που θέτει ο νέος αυτός ευρωπαϊκός κανονισμός.
Κύριε Διευθυντά, έχω προβεί σε εργαστηριακές αναλύσεις για τον προσδιορισμό του ύψους των εστέρων που περιέχονται σε εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα. Οι τιμές εστέρων που βρέθηκαν ήταν από 40ml/Kg έως 65mg/Kg. Τα αποτελέσματα με οδηγούν στο συμπέρασμα ότι πραγματοποιούνται εκτεταμένες προσμίξεις εξαιρετικών παρθένων ελαιολάδων με αποσμημένα ελαιόλαδα με τέτοιο τρόπο, ώστε οι τιμές των εστέρων να βρίσκονται πάντα εντός ορίου.
Συμπερασματικά, ο κανονισμός αυτός θέτει σκανδαλωδώς υψηλά όρια εστέρων νομιμοποιώντας τις προσμίξεις εξαιρετικά παρθένων ελαιολάδων με τα κατά πολύ χαμηλότερης τιμής και ποιότητας αποσμημένα ελαιόλαδα, ικανοποιώντας αποκλειστικά ιταλικά και ισπανικά συμφέροντα του κλάδου. Οι ποσότητες αποσμημένου ελαιολάδου που διακινούνται ως εξαιρετικά παρθένα ενδέχεται να υπερβαίνουν το 1/3 της παγκόσμιας κατανάλωσης εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου. Εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι μια μείωση του ορίου εστέρων σε τιμές περί του 20mgr/Kgr θα αποκλείσει τις ποσότητες αυτές και θα προκαλέσει έλλειψη στο πραγματικά εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, και ως εκ τούτου αύξηση της τιμής. Σύμφωνα και με τον καθηγητή Απόστολο Κυριτσάκη, που είναι ένας από τους πλέον ειδικούς στον χώρο του ελαιολάδου: «τα όρια αυτά φαίνεται ότι θα πρέπει να επανεξεταστούν προσεκτικά μέσα από νέες επιστημονικές μελέτες.»
Σκοπός μου είναι να αναδείξω την στρέβλωση αυτή, για τους λόγους αυτούς, έχω ήδη ενημερώσει προσωπικά τον Υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κύριο Σκανδαλίδη στις 12/9/2011, ο οποίος και έχει άμεσα ανταποκριθεί. Σας παραθέτω το απόσπασμα της απάντησης που έδωσε στην Χανιώτισσα δημοσιογράφο κα Πολύζου, λίγες μέρες μετά την συνάντηση: “Έχω σκοπό να θέσω το θέμα και στην ΕΕ, γιατί η λογική του κανονισμού που προκρίθηκε για τις προσμίξεις του λαδιού, είναι μια λογική που τους επιτρέπει νόμιμα να κάνουνε παρατυπίες[…] Ο κανονισμός που έγινε διόρθωσε πολύ λίγο την παλιά ασυδοσία, όμως πάλι τα όρια που έχουν βάλει είναι πολύ ψηλά και επιτρέπει παρατυπίες και αυτό θα το κυνηγήσουμε όσο μπορούμε. Δεν εξαρτάται μόνο από εμάς, όπως καταλαβαίνετε.”
Βάση των παραπάνω, και με την βαρύτητα της επικύρωσης που προσδίδουν τα λόγια του Υπουργού στα όσα ισχυρίζομαι, είμαι σε θέση να κάνω λόγο για μέγιστης και πρωταρχικής σημασίας ζήτημα που απαιτεί ισχυρή και επίμονη πολίτικη σε επίπεδο Ευρωκοινοβουλίου. Η χώρα μας έχοντας αποκλειστική σχεδόν παραγωγή εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου θα πρέπει ΑΜΕΣΑ να πιέσει για μείωση του εν λόγο ορίου και να καταλάβει σημαντικό μερίδιο στην παγκόσμια αγορά, πριν οι εκτεταμένες νέες ελαιοκαλλιέργειες, κυρίως της Ισπανίας κατακλίσουν της παγκόσμιες αγορές με εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο.
Δεν μπορώ παρά να καταλογίσω τουλάχιστον ανεπάρκεια στους καθ' ύλην αρμόδιους φορείς για τα θέματα πρωτογενή τομέα, αλλά και σε όσους θεσμικούς παράγοντες και αγροτοπατέρες χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για το τέλμα στο οποίο έχει περιέλθει το ελαιόλαδο. Οι όποιες θετικές προτάσεις ή ακόμα και επερωτήσεις που κατά καιρούς παρουσιάζονται είναι ημίμετρα τα οποία αποπροσανατολίσουν τον αγροτικό κόσμο από την ουσία του προβλήματος. Μετά την παρούσα δημοσίευση προτίθεμαι να παρουσιάσω το θέμα στους Έλληνες αλλά και σε ξένους Ευρωβουλευτές, όπως και σε όσους μακριά από λογικές του παρελθόντος είναι σε θέση να συμβάλουν θετικά. Όπως ανέφερα στην συνάντηση μου στον Υπουργό το θλιβερό θέαμα των εγκαταλελειμμένων ελαιώνων, που για πρώτη φορά φέτος αντικρίζουμε και στον νομό μας, είναι αδιάσειστη απόδειξη ότι είμαστε σε τέλμα. Η κρίσιμη οικονομική συγκυρία αλλά και η αγανάκτηση του αγροτικού κόσμου διαμορφώνουν ώριμες συνθήκες για να σπάσουν τα όποια αποστήματα που έμμεσα η άμεσα και με την ανοχή της Πολιτείας έχουν απαξιώσει διαχρονικά την αγορά του Κρητικού Ελαιόλαδου.
Με τιμή
Σημανδηράκης Παναγιώτης
Περιφερειακός Σύμβουλος Κρήτης
