Ο Θύμιος Νικολαΐδη συνομιλεί με τον Γιάννη Σταμέλο για τον αστρολάβο των Αντικυθήρων
O Θύμιος Νικολαίδης είναι ιστορικός των επιστημών, διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Οι έρευνές του αφορούν στις επιστήμες στο Βυζάντιο και στο νεώτερο ελληνισμό, καθώς και στην ιστορία των σχέσεων επιστημών - χριστιανικής θρησκείας.
Είναι γενικός γραμματέας της Διεθνούς Ένωσης Ιστορίας των Επιστημών και της Τεχνολογίας, μέλος του γραφείου της Διεθνούς Ακαδημίας Επιστημών και συνεκδότης του διεθνούς περιοδικού ιστορίας των επιστημονικών ιδεών Almagest.
Συνδιευθύνει με τον Καθηγητή Κώστα Σκορδούλη την ερευνητική ομάδα Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδακτικής των Επιστημών και της Τεχνολογίας.
Ο κ. Νικολαΐδης θα μιλήσει για τις εργασίες της διεθνούς επιστημονικής ομάδας μελέτης και ανακατασκευής του αστρολάβου των Αντικυθήρων στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Επιστήμης, Τέχνης και Τεχνολογίας» που διοργανώνει το Παράρτημα Λασιθίου της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας 7, 8 και 9 Οκτωβρίου στον Άγιο Νικόλαο. Στο πλαίσιο της ομιλίας του αυτής είχαμε την παρακάτω συνομιλία.
- Κύριε Νικολαΐδη, πώς σχηματίστηκε η ομάδα για την δημιουργία-ανακατασκευή του αστρολάβου των Αντικυθήρων;
-Το εσωτερικό του μηχανισμού των Αντικυθήρων είχε διερευνηθεί με την μέθοδο των ακτίνων Χ. Η εμφάνιση νέων τεχνολογιών, όπως αυτή του αξονικού τομογράφου, ήταν προφανές ότι προσέφερε νέες δυνατότητες για την μελέτη και την ανακατασκευή του πολύπλοκου αυτού μηχανήματος. Έτσι, στις αρχές της δεκαετίας του 2000 δημιουργήθηκε μια διεθνής διεπιστημονική ομάδα μελέτης του μηχανισμού, στην οποία συμμετέχουν το Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, τα πανεπιστήμια του Cardiff, Θεσσαλονίκης και Αθηνών, καθώς και το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τραπέζης. Με την τεχνολογία των εταιριών Hewlett Packard (ΗΠΑ) και X-Tek Systems (Μεγάλη Βρετανία), η ομάδα αυτή προέβηκε σε μια νέα λεπτομερή μελέτη του μηχανισμού.
- Γιατί δημιούργησε στις ερευνητικές ομάδες και τα πανεπιστήμια τόσο μεγάλο και διαρκές ενδιαφέρον το εύρημα αυτό από το ναυάγιο των Αντικυθήρων;
-Μέχρι την
1. Turkey 94.81
Η ανασκαφή του Δεινοθηρίου, του σημαντικότερου ίσως παλαιοντολογικού ευρήματος στην Κρήτη, ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2002, οπότε και ο κάτοικος της Σητείας, Κώστας Γιαννουρής, με την κόρη του, Έλενα, βρήκαν σε ένα ελαιώνα έξω από την πόλη και κοντά στην Αγία Φωτιά, απολιθώματα του ζώου που εξείχαν από το έδαφος και ειδοποίησαν το μουσείο. Επιστήμονες του εργαστηρίου Γεωλογίας- Παλαιοντολογίας διαπίστωσαν ότι τα ευρήματα ήταν δόντια ενός μεγάλου και αγνώστου μέχρι τότε για την Κρήτη ζώου, του Δεινοθηρίου, μακρινού συγγενή των σημερινών ελεφάντων, και μάλιστα ανήκαν στο Δεινοθηρίο το γιγάντιο. Από τότε ξεκίνησε η συστηματική ανασκαφή των ευρημάτων με την άδεια του ιδιοκτήτη του ελαιώνα, Νίκου Μεραμβελιωτάκη. Σημειώνεται πως σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν βρεθεί ελάχιστοι μόνο πλήρεις σκελετοί. Συνολικά, εντοπίστηκαν περισσότερα από 100 οστά και δόντια που αποτελούν το 55 με 60% του αρχικού σκελετού του ζώου. Τα σημαντικότερα από τα ευρήματα είναι η ακέραια δεξιά Κάτω γνάθος που εντοπίστηκε με τα δόντια και τον χαυλιόδοντα στη θέση τους. Επίσης, βρέθηκαν 21 από τα 22 δόντια που είχε το ζώο, τμήματα του κρανίου, αυχενικοί και θωρακικοί σπόνδυλοι, πλευρές, σχεδόν όλα τα οστά των εμπρόσθιων άκρων και ελάχιστα οστά από τα πίσω άκρα. Πιθανότατα, πρόκειται για το μεγαλύτερο δεινοθήριο που έχει έρθει στο φως, ύψους 4,3 μέτρων και μήκους 6,5 μέτρων. Ήταν ένα από τα μεγαλύτερα χερσαία θηλαστικά που έζησαν ποτέ στη γη και το μεγαλύτερο σε ολόκληρη την Ελλάδα και έζησε πριν 8 με 9 εκατομμύρια χρόνια. Το Δεινοθηρίο το γιγάντιο έχει βρεθεί σε άλλες δέκα θέσεις στην χώρα μας, οι τρεις στην Ανατολική Κρήτη (Αγία Φωτιά Σητείας, Μαρωνία Σητείας και Ζάκρος). Η εύρεση δεν είναι τυχαία αφού την εποχή που έζησε υπήρχαν εκτεταμένες χερσαίες και δασωμένες περιοχές και η Ανατολική Κρήτη θα πρέπει να συνδεόταν είτε με την Ηπειρωτική Ελλάδα είτε με την Ανατολία.
