ΟΙ ΠΕΣΟΝΤΕΣ ΤΟΥ 1941

Επειδή πλησιάζει η μέρα που θα γιορτάσουμε την μάχη της Κρήτης και θα τιμήσουμε τους νεκρούς μας στο Καστέλλι, θα γράψω για τους πεσόντες Καστελλιανούς, αλλά συνάμα θα ψάξω που και γιατί σκοτώθηκαν. Φυσικά αν κάποιος ξέρει οτιδήποτε ας μου το στείλει.
Καστέλλι
1. Βλαχάκης Σπυρίδων
2. Κοντοπυρακη Αργυρώ
3. Λιγοψυχακης Μιχαήλ
4. Λιονάκης Αναστάσιος
5. Πατήρης Μιχαήλ
6. Ραισάκης Εμμανουήλ
7. Σημαιάκης Νικόλαος
8. Τζέγκας Αναστάσιος
9. Τζιγκουνάκης Θεμιστοκλής
10.Φελεσάκης Εμμανουήλ
11.Μαρακάκης Εμμανουήλ
Καλουδιανά
1. Λιοτσάκης Ευάγγελος
2. Στεφανουδάκη Ελένη
Καλεργιανά
1. Μουντάκης Γεώργιος
Λουσακιές
1. Βερυκάκη Μαρία του Νικ.
Σχεδόν όλοι σκοτώθηκαν την πρώτη μέρα από τους αλεξιπτωτιστές στον κάμπο του Καστελλιού.

BARTOLOMEO COLLEONI

Η Μάχη του Cape Spada (Ακρωτηρίου Σπάθας)
Στις 18 Ιουλίου 1940, το Αυστραλέζικο καταδρομικό Σίδνεϊ μαζί με το Βρετανικό αντιτορπιλικό HMS Havock, απέπλευσαν από την Αλεξάνδρεια.
Οι διαταγές τους ήταν η ασφαλής ναυσιπλοΐα στα στενά των Αντικυθήρων, αλλά και την εμπλοκή σε μάχη με τα εχθρικά υποβρύχια από την Κρήτη.
Τα δύο πλοία έφτασαν στην Κρήτη κατά τη δύση του ηλίου και περνούν μέσω των Στενών Kaso (Κάσος-Κάρπαθος) λίγο πριν τα μεσάνυχτα.
Tο πρωί της 19ης Ιουλίου το Σίδνεϊ και το αντιτορπιλικό Havock είχαν φτάσει περίπου 40 μίλια βορείως του Cape Spada. (Ακρωτηρίου Σπάθας)
Η ημέρα ήταν ήρεμη και ο καιρός αίθριος, με πολύ λίγη ομίχλη. Στις 07.33, το Σίδνεϊ έλαβε μια έκθεση από το αντιτορπιλικό που ανέφερε την παρουσία δύο κρουαζιερόπλοιων περίπου 10 μίλια νοτιοδυτικά από τη θέση τους.
Με δική του πρωτοβουλία, ο καπετάνιος Collins αλλάξει πορεία και με τη μέγιστη ταχύτητα, το Σίδνεϊ με επικεφαλής το Havock κατευθύνθηκαν προς τα εχθρά πλοία, στις 08.20 εντόπισαν τα φουγάρα των εχθρικών πλοίων να καπνίζουν στον ορίζοντα.
Τα πλοία ήταν ιταλικά το Bartolomeo Colleoni και το Giovanni Delle Bande Nere, οπλισμένα με πολυβόλα των 6 χιλιοστών.
Στις 08.29, το Σίδνεϊ άνοιξε πυρ ανταποδίδοντας τα πυρά του Bartolomeo Colleoni και του Giovanni Delle Bande Nere
Η ναυμαχία και η ανταλλαγή πυρός κράτησε ως και τις 09.19, οπότε το Β. Colleoni φαινόταν ότι είχε πιάσει φωτιά σε μεγάλη έκταση και στις 09.23 ακινητοποιήθηκε 5 μίλια δυτικά του Cape Spada.(Ακρωτηρίου Σπάθας)
Στις 09.33, ο Λοχαγός Collins διέταξε την καταστροφή του Bartolomeo Colleoni με τορπίλες με αποτέλεσμα την βύθιση του στις 09.59.
Το άλλο ιταλικό πλοίο τράβηξε δυτικά προς την Αγριά Grabus (Άγρια Γραμβούσα) και κατόρθωσε να διαφύγει μιας και η ταχύτητα του ήταν κατα πολύ μεγαλύτερη από τα Sydney και HMS Havock.Το αντιτορπιλικό Havock μετά γύρισε για την διάσωση των επιζώντων του Bartolomeo Colleoni μιας και το Sydney είχε κτυπηθεί στην χοάνη.
Στις 11 π.μ, στις 20 Ιουλίου,το Σίδνεϊ και το βρετανικό αντιτορπιλικό φθάνουν με ασφάλεια στην Αλεξάνδρεια όπου συναντιούνται με τις άλλες μονάδες του στόλου της Μεσογείου.
Οι απώλειες για τους Ιταλούς ήταν πολλές, 121 ναύτες χάθηκαν στα ανοικτά του κόλπου της Κισάμου και μόλις ένας ανήλικος ναύτης από το καταδρομικό Σίδνεϊ.

Στης 19ης Νοεμβρίου 1941 το Σίδνεϊ εξαφανίστηκε ανοικτά της Σιγκαπούρης μάλλον βυθισμένο από τορπίλη εχθρική.

Από τα αρχεία του Αυστραλιανού Ναυτικού

ΟΙ ΚΡΗΤΙΚΟΒΕΝΕΤΣΙΑΝΕΣ

Οι γυναίκες κατα την Βενετοκρατία και η ενδυμασία τους !!!

Δεν υπάρχουν πολλές μαρτυρίες για τις γυναίκες κατά την διάρκεια της Βενετοκρατίας στην Κρήτη -όλες εκείνες οι σύζυγοι, μητέρες, κόρες, και αδελφές- εκτός από κάποια λεπτομερή προικοσύμφωνα Βενετών αρχόντων. Ένα τέτοιο που συντάχθηκε το 1586 στο Ρέθυμνο μεταξύ του ίλαρχου Francesco Lombardo, πάτερα της Adriana Lombardo και του Danilo Furlan που παντρεύτηκαν στις 31 Ιουλίου του 1586, μας δίνει μια καλή περιγραφή για τα ρούχα που φορούσαν οι νεαρές Βενετές στην Κρήτη την περίοδο αυτή.
Το έγγραφο περιγράφει σχεδόν όλα τα προικιά και ξεκινάει με "ένα φόρεμα από κόκκινο βελούδο με χρυσό κέντημα στα μανίκια, ένα ζευγάρι κόκκινα παπούτσια από βελούδο, ένα κίτρινο και ένα βαθυγάλαζο μεταξωτό φόρεμα μποκάρ με χρυσοκέντητο γιακά από λευκό τούλι. Ο κατάλογος αναφέρει και "δυο ζευγάρια εσώρουχα από χρυσοκέντητο κόκκινο σατέν. Στα χρυσαφικά περιλαμβάνεται ένα κολιέ 80 μαργαριταριών καθώς και ένα ασημένιο σερβίτσιο, 12 κουτάλια 12 πιρούνια όλα ασημένια και βάρους 37 ουγγιών, καθώς και ένα ζευγάρι περίτεχνα πετράδια (μάλλον σκουλαρίκια) με χρυσό δέσιμο. Τεράστια προίκα για την εποχή όπως αναφέρει και ο συντάκτης.
Το σίγουρο για την γυναίκα της Κρήτης ήταν ότι δεν είχε και μεγάλη ελευθερία και αυτό το καταλαβαίνουμε από μια άλλη αναφορά κάποιου Foscarini που λέει ότι " Οι Κρητικές γυναίκες δεν βγαίνουν ποτέ από το σπίτι τους την ημέρα για να μην τις βλέπουν, είναι ψηλές και υπερβολικά παχύσαρκες, και αν έλεγες κανείς ότι κάποια κοπέλα κουνιόταν σαν χήνα όταν περπατούσε, εκείνη το θεωρούσε κομπλιμέντο"
Τελευταία δυο Ιταλοί σύγχρονοι περιηγητές μπόρεσαν να δώσουν μια ποιο λεπτομερή περιγραφή των ρούχων της εποχής από τις αφιερώτριες των εκκλησιών, που πάντα τις ζωγράφιζαν μαζί με τους Αγίους στις τοιχογραφημένες εκκλησίες.
Τρανό παράδειγμα η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου στο Κεφάλι όπου στα δεξιά βλέπουμε τις αφιερώτριες Άννα και Μονάννα που ίσως ήταν αδελφές.
Η Άννα είναι μεγαλύτερη και φοράει σκούρο πράσινο φόρεμα με κόκκινες μπορντούρες στα μανίκια, άσπρη κατωτίδα, και πολύ φανταχτερά σκουλαρίκια. Η Μονάννα έχει πολύ νεανικά χαρακτηριστικά και φοράει σκούρο φόρεμα με στριφτές μπορντουρες, κατωτίδα και μεγάλα σκουλαρίκια. Και οι δυο είναι φυσικά έξωμες.
CANDIA VENEZIANA

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΡΗΤΙΚΩΝ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΩΝ

Η Ταχυδρομική Ιστορία της Κρήτης αρχίζει στο τέλος της τρίτης δεκαετίας του 19ου αιώνα, (1837), με την ίδρυση των Αυστριακών ναυτιλιακών γραμμών Lloyd (Austriaco), που άρχισαν να διέρχονται και από τα λιμάνια της Κρήτης. Διακινούσαν οι γραμμές αυτές και την αλληλογραφία της εποχής στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι πρώτες κρητικές σφραγίδες που χρησιμοποιήθηκαν για την αλληλογραφία από το Αυστριακό Lloyd είναι χαρακτηριστικού οβάλ σχήματος και θεωρούνται οι πρόδρομοι των μετέπειτα αυστριακών ταχυδρομικών σφραγίδων της Κρήτης.

Α') ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1837 - 1862) Κατά την περίοδο αυτή την πρώτη οργανωμένη ταχυδρομική υπηρεσία ασκούν στην Κρήτη και προς το εξωτερικό το Αυστριακό Lloyd με την ίδρυση πρακτορείων στις 3 μεγαλύτερες πόλεις (Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο). Στο εσωτερικό της Κρήτης εξακολουθεί η διακίνηση της αλληλογραφίας ιδιωτικά, χέρι με χέρι, χωρίς ιδιαίτερες ταχυδρομικές σφραγίδες στις επιστολές.

Β') ΠΕΡΙΟΔΟΣ 1862 - 1900 τα ξένα Ταχυδρομεία.

1) ΑΥΣΤΡΙΑΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ (1837 - 1914) Με την αναβάθμιση σε Αυστριακά ταχυδρομεία των πρακτορείων Lloyd στην Κρήτη μετά το 1860 αρχίζει να λειτουργεί το Αυστριακό Ταχυδρομείο με 3 ταχυδρομικά γραφεία (Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο). Την κλασική περίοδο 1862 - 1900 χρησιμοποιήθηκαν από το Αυστριακό Ταχυδρομείο Κρήτης γραμματόσημα της Λομβαρδοβενετίας και γραμματόσημα του Αυστριακού Levant. Τα ίδια χρησιμοποιήθηκαν την εποχή αυτή γενικά και σ' όλο τον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Το Ταχυδρομείο αυτό ήταν το ασφαλέστερο, γι αυτό εξ άλλου μ΄αυτό διακινείται σχεδόν εξ' ολοκλήρου η αλληλογραφία της Κρήτης προς το εξωτερικό.

2) ΤΟΥΡΚΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ 1862 - 1898) Το Ταχυδρομείο αυτό ίδρυσε πολλά ταχυδρομικά γραφεία στην Κρήτη, πολλά πιθανόν να μην λειτούργησαν και άλλα να διακίνησαν ελάχιστη αλληλογραφία, γιατί δεν ενέπνεαν εμπιστοσύνη στους κατοίκους που προτιμούσαν να διαβιβάζουν την αλληλογραφία τους στο εσωτερικό.

3) ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ (1881 - 1885) Το Ταχυδρομείο αυτό λειτούργησε για μικρό χρονικό διάστημα με έδρα τα γραφεία των Ελληνικών προξενείων των πόλεων Χανίων, Ρεθύμνης και Ηρακλείου. Η αλληλογραφία που προωθούσε ήταν των Ελλήνων Πολιτών που βρισκόταν στα προξενεία, χρησιμοποίησε δε γραμματόσημα που την εποχή αυτή κυκλοφορούσαν στην Ελεύθερη Ελλάδα (Μεγάλες Κεφαλές Ερμού).

4) ΓΑΛΛΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ (1897 - 1914) Την κλασική περίοδο, μέχρι το 1900, λειτούργησε το Γαλλικό Ταχυδρομείο με την ίδρυση γραφείων στα Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο, Αγ. Νικόλαο, Σητεία και Ιεράπετρα. Το 1899 έκλεισαν τα ταχυδρομικά γραφεία του Ν. Λασιθίου (Αγ. Νικόλαος, Σητείας και Ιεράπετρας) παρέμειναν τα 3 μεγάλα γραφεία Χανίων, Ηρακλείου, Ρεθύμνου, που διατηρήθηκαν και λειτουργούσαν και μετά το 1900 μέχρι το 1914. Τη κλασική περίοδο η αλληλογραφία γινόταν βασικά με χρησιμοποίηση Μητροπολιτικών Γαλλικών γραμματοσήμων ή γραμματοσήμων Γαλλικού Levant. Η στρατιωτική αλληλογραφία περνούσε από τα Ταχυδρομικά γραφεία και σφραγίζετε με ατέλεια.

5) ΙΤΑΛΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ (1897 - 1914) Με την εγκατάσταση των Ιταλών στο Ν. Χανίων λειτούργησε το Ιταλικό Ταχυδρομείο στο Ν. Χανίων με την Ίδρυση γραφείων στα Χανιά. Η αλληλογραφία γινόταν βασικά την κλασική περίοδο 1897 - 1900 με χρησιμοποίηση Μητροπολιτικών Ιταλικών γραμματοσήμων. Αλληλογραφία επίσης διενεργείται από τα πληρώματα των ελλιμενισμένων ιταλικών πλοίων με χρησιμοποίηση ιταλικών γραμματοσήμων σφραγισμένων με τις σφραγίδες των πλοίων.

6) ΑΓΓΛΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ (1898 - 1899) Η Αγγλική Διοίκηση του Ηρακλείου της Κρήτης κατά την μεταβατική περίοδο 1898 - 99 ίδρυσε στο Νομό Ηρακλείου Ταχυδρομική Υπηρεσία με Κεντρικό Ταχυδρομείο στο Ηράκλειο. Εξέδωσε δε τοπικά γραμματόσημα. Ξεχωρίζουμε το περίφημο χειροποίητο 20 παράδες χωρίς οδόντωση, χρώματος μοβ, γραμματόσημο του Αγγλικού Ταχυδρομείου το 1898, που θεωρείται το πρώτο Κρητικό γραμματόσημο, γιατί είναι ο πρώτο γραμματόσημο που φέρει ελληνικά γράμματα. Η αλληλογραφία του ταχυδρομείου αυτού ήταν περιορισμένη. Το Αγγλικό Ταχυδρομείο εκτός του ταχ. γραφείου Ηρακλείου ίδρυσε και τα παρακάτω γραφεία με τις αντίστοιχες ορθογώνιες - επιμήκεις σφραγίδες στο εσωτερικό του Ν. Ηρακλείου: Αρχαναις, Αγ. Μύρων, Χάρακας, Αγ. Θωμάς, Καστέλλι, Επισκοπή, Μοχός, Χερσόνησος.

7) ΡΩΣΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ (1899) Το ταχυδρομείο αυτό ιδρύθηκε, λειτούργησε και έκλεισε το 1899 από τη Ρωσική Διοίκηση στο διαμέρισμα του Ν. Ρεθύμνης. Κεντρικό ταχυδρομείο ορίσθηκε το Ρέθυμνο. Το ταχυδρομείο αυτό εξέδωσε και κυκλοφόρησε τοπικά γραμματόσημα. Η αλληλογραφία του Ταχυδρομείου αυτού όπως και του Αγγλικού του Ηρακλείου ήταν περιορισμένη. Το μεγαλύτερο μέρος των γραμματοσήμων, που διατέθηκαν, χρησιμοποιήθηκαν από τους Φιλοτελιστές (όπως και του Αγγλικού). Στο εσωτερικό του Ν. Ρεθύμνης, άνοιξαν τα παρακάτω ταχυδρομεία με τις αντίστοιχες σφραγίδες: Αγίας Γαλήνης, Αμάρι, Ανώγια, Γαράζο, Δαμάστα, Καστέλι, Σπήλι, Μαργαριταις, Μελαμπες, Πηγή, Ρουστικα, Σελια και Φόδελε. Οι σφραγίδες αυτές όπως και του Αγγλικού ταχ. ήταν ορθογώνιες επίμηκες.

Γ) ΜΕΤΑΚΛΑΣΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΚΡΗΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ (1900 - 1913) 1) Ταχυδρομείο Κρητικής Πολιτείας Την περίοδο αυτή, που αφορά την εποχή που η Κρήτη ήταν αυτόνομο κράτος, ιδρύεται Κρητική Ταχυδρομική Υπηρεσία, που αρχίζει να λειτουργεί την 1-3-1900, σ' ολόκληρο το νησί. Εξέδωσε κρητικά γραμματόσημα και ίδρυσε συνολικά 35 μόνιμα ταχυδρομικά γραφεία και 79 κινητά (αγροτικά). Τα γραμματόσημα αυτά κυκλοφορούν στην Κρήτη από το 1900 - 1913 που γίνεται η Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Τα γραμματόσημα αυτά είναι τα πιο αντιπροσωπευτικά της Κρητικής Ταχυδρομικής Ιστορίας της Κρήτης γιατί είναι και τα μόνα που εκδόθηκαν από Κρητική Κυβέρνηση. Παράλληλα με την λειτουργία των Ταχυδρομικών γραφείων της Κρητικής Πολιτείας, στις 3 μεγάλες πόλεις της Κρήτης διατηρούνται ακόμη και την εποχή αυτή τα ξένα ταχυδρομικά γραφεία (γαλλικό, Αυστριακό, Ιταλικό) που εκδίδουν και ειδικές σειρές γραμματοσήμων για την Κρήτη και λειτουργούν μέχρι το 1914 περίπου. 2) Αυστριακό Ταχυδρομείο Την περίοδο αυτή λειτουργούσε το Αυστριακό Ταχυδρομείο στις πόλεις Χανιά, Ρέθυμνο και Ηράκλειο. Αυτό εξέδωσε και ειδικά γραμματόσημα για την Κρήτη που πολλά από αυτά χρησιμοποιήθηκαν και για τις ανάγκες και άλλων Αυστριακών Ταχυδρομείων της Ανατολικής (Κων/πολη, Σμύρνη, Θεσ/νίκη). 3) Γαλλικό Ταχυδρομείο Την περίοδο αυτή λειτουργούσε επίσης στις 3 μεγάλες πόλεις της Κρήτης (Χανιά, Ρέθυμνο και Ηράκλειο) το Γαλλικό ταχυδρομείο. Εξέδωσε δε και ειδικά γραμματόσημα για την Κρήτη. 4) Ιταλικό Ταχυδρομείο Την περίοδο αυτή λειτουργούσε το Ιταλικό ταχυδρομείο στα Χανιά που έκδωσε και ειδικά γραμματόσημα για την Κρήτη (Επισημασμένα ιταλικά με la Canea).

Δ' ΝΕΩΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΗΤΗ) 1913 - Σήμερα Μετά την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα (1913) τα Ταχυδρομεία της Κρητικής Πολιτείας μετονομάζονται σ' ελληνικά και κυκλοφορούν στην Κρήτη τα ελληνικά γραμματόσημα. Τον επόμενο χρόνο, μετά την Ένωση, κλείνουν και τα ξένα ταχυδρομικά γραφεία του Γαλλικού, Αυστριακού και Ιταλικού Ταχυδρομείου. Η σύντομη αυτή ιστορία των Ταχυδρομείων της Κρήτης καθώς και οι παραστάσεις, είναι παρμένα από τη συλλογή του Πέτρου Μαρινάκη και του Μιχ. Πλευράκη. Με την έκδοση αυτή, προσπαθήσαμε να σας μεταφέρουμε στο χθες του Ταχυδρομείου το οποίο διατηρείται μέσα από το Γραμματόσημο και την Ταχυδρομική σφραγίδα.

http://www.kairatos.com.gr/index2.htm

ΚΑΝΤΑΝΟΛΕΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

(Μια ιστορία αγάπης και θηριωδίας)

Στις αρχές του 16ου αιώνα οι κάτοικοι του Σελίνου, των Σφακίων, της Ρίζας και μερικών χωριών της Κυδωνίας επαναστάτησαν κατά των Βενετών και δημιούργησαν δική τους κυβέρνηση με ρέκτορα τον Γεώργιο Καντανολέων. Έτσι σταμάτησαν να πληρώνουν φόρους πια στους Βενετούς και συνάμα δημιουργήθηκαν δυο αρχές που έλεγχαν το νησί.
Ο νέος άρχοντας Καντανολέων είχε ένα γιο τον Πέτρο που ήταν ερωτευμένος με την κόρη του Βενετού ευγενή Franceso Molin απο τον Αλικιανό, έτσι μια μέρα εμφανίστηκε στην εξοχική κατοικία του Molin και ζήτησε την κόρη του για τον γιο του. Ο γάμος συμφωνήθηκε και ο Καντανολέων για να επισημοποιήσει τον αρραβώνα έδωσε επιτόπου στην νύφη μια βέρα από ατόφιο χρυσάφι. Συμφώνησαν δε ο γάμος να γίνει όσο το δυνατόν γρηγορότερα και αποφάσισαν να γίνει την επόμενη Κυριακή και μάλιστα στο εξοχικό του Molin.
Στην πραγματικότητα όμως ο Βενετός ευγενής έλαβε την πρόσκληση για τον γάμο της κόρης του σαν προσβολή στην ευγενική του καταγωγή και έκανε μια μυστική συμφωνία με τον Βενετό διοικητή των Χανίων για να αιχμαλωτίσουν τον Καντανολέων ρέκτορα και αρχηγό της επανάστασης. Για να μην κινήσει τις υποψίες των κρητικών έστειλε ακριβά υφάσματα στον μέλλοντα γαμπρό του και την παραμονή διέταξε να σφάξουν 100 αρνιά για το τραπέζι του γάμου.
Ο Καντανολέων έφτασε την Κυριακή το πρωί με 500 περίπου άνδρες στο εξοχικό του Molin που τον υποδέχτηκε φιλόφρονα. Μετά την γαμήλια τελετή στο πλούσιο τραπέζι το κρασί ήταν άφθονο και οι κρητικοί μέθυσαν ακολουθώντας τους Βενετούς που έκαναν τους μεθυσμένους. Λίγο μετά την δύση του ηλίου έφτασαν τα στρατεύματα των Βενετών από τα Χανιά και αιχμαλώτισαν όλους τους κρητικούς. Ο Βενετός διοικητής μαζί με τον Molin κρέμασαν οι ίδιοι τον Καντανολέοντα, τον άτυχο γαμπρό αλλά και όλα τα μικρότερα αδέλφια του. Τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας του kαντανολέοντα τα δολοφόνησαν επιτόπου. Ωστόσο η Βενετία δε ήταν απόλυτα ικανοποιημένη, έτσι διόρισε τον προβλεπτή Cavalli που του έδωσε πλήρη εξουσία ώστε να εξολοθρεύσει τους επαναστάτες. Ο Cavalli έφτασε πολύ γρήγορα στα Χανιά και μόλις πάτησε το πόδι του στην Κρήτη φάνηκε και η σκληράδα του, πυρπόλησε το χωριό Φωτακάδο και κρέμασε στην πλατεία του μικρού χωριού και τους δώδεκα Κρητικούς προεστούς. Όμως δεν σταμάτησε εκεί έβγαλε ανακοίνωση προς τις καστελλλιάνες του Αποκόρωνα των Σφακίων του Σελίνου και της Κισσάμου και διέταξε τους επαναστάτες να έλθουν στα Χανιά για να δηλώσουν την αφοσίωση τους στην Γαληνότητα. Θα τους χάριζε δε την ζωή αρκεί κάθε ένας που θα ερχόταν, να κρατά το κεφάλι του πατέρα του, του αδελφού του, του ανιψιού του.
Το σπίτι του προδότη Βενετού Molin, βρίσκεται ακόμα στον Αλικιανό μισογκρεμισμένο, λέγετε δε ότι πάνω από την κύρια είσοδο χαράχτηκε μια επιγραφή μετά την σφαγή που έλεγε:
OMNIA MUNDI FAMUS ET UMBRA
ΟΛΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΚΑΠΝΟΣ ΚΑΙ ΣΚΙΑ.

(Raconto di varie cose successe nel Regno di Candia)
Antonio Trivan

ΤΟ ΒΑΣΙΛΕΙΟ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Οι πρώτοι Βενετοί έποικοι άρχισαν να καταφτάνουν στο νησί το 1211, μόλις η Κρήτη είχε ελευθερωθεί από τις συμμορίες του κουρσάρου Enrico Pescatore, και συνεχίστηκε ως και τι 1252 όταν έφτασαν πάνω από 200 έποικοι, οι περισσότεροι ευγενείς συνοδευόμενοι από ιππικό, πεζικό και αστούς. Άλλοι έποικοι έφτασαν αργότερα για να πάρουν την θέση των πρώην εποίκων που είτε έφυγαν είτε σκοτώθηκαν. Μετά την αποστασία του Άγιου Τίτου 1367-1371, στάλθηκαν στην Κρήτη 18 ευγενείς και δέκα αστοί και τους επιτράπηκε να αγοράσουν σε δημοπρασία τα δημευμένα κτήματα των επαναστατημένων ευγενών. Οι ευγενείς αυτοί άνηκαν σε μερικές από τις αρχαιότερες και επιφανέστερες αριστοκρατικές οικογένειες της Βενετίας-εκείνες των Barbarigo, των Corner, των Dandolo, των Gradenigoκαι των Querini. Οι ευγενείς ήταν μέλη νεώτερων κλάδων των δυναστειών αυτών, οι οικογένειες των οποίων είχαν εμπιστευτεί το έργο της επέκτασης των κτημάτων στην Ανατολή. Ολόκληρο το νησί είχε διαιρεθεί σε 132 Feudi di cavallerie - ιπποτικά φέουδα- που προοριζόταν για τους ευγενείς και σε 408 feudi di serventeria -πεζικά φέουδα- για τους άλλους υποτελείς και στρατιώτες πεζικού. Οι φεουδάρχες μπορούσαν να διοικούν τα φέουδα τους όπως ήθελαν και να μεταβιβάζουν, να ανταλλάσσουν, ή και να πουλούν σε οποιοδήποτε αρκεί να μην ήταν κάτοικος του νησιού. Ένας αριθμός χωρικών (ντόπιοι) υπηρετούσε στο κάθε φέουδο. Αυτοί οι αγρότες αν και ελεύθεροι ήταν υποχρεωμένοι να υποκύπτουν στις αγγαρείες των ιπποτών αλλά και του κράτους. Υπήρχαν ακόμα οι δουλοπάροικοι που μπορούσαν να αγοράζονται και να πωλούνται και οι ιππότες αφέντες είχαν δικαίωμα πάνω τους ζωής και θάνατου. Αυτή η μορφή οργάνωσης που ευνοούσε τους Βενετούς, υπήρξε αιτία σοβαρού ανταγωνισμού μεταξύ Βενετών και παλαιών οικογενειών της Κρήτης- των αρχόντων βυζαντινών οικογενειών με καταγωγή από την Πόλη. Αυτές οι οικογένειες όπως οι Καλλέργηδες, οι Βλαστοί, οι Μουσούροι, και οι Σκορδίληδες, είχαν χάσει την γη και την περιουσία τους. Αυτή ήταν και η βασική αιτία των εξεγέρσεων που σημειώθηκαν τους πρώτους αιώνες της Βενετοκρατίας. Η θέση των αρχόντων δεν άλλαξε έως ότου, μετά από τις εξεγέρσεις, οι Βενετοί αναγκάστηκαν να συνάψουν συμφωνία με τους γόνους αυτών των οικογενειών. Για γενεές επί γενεών οι έποικοι στο νησί πλήθαιναν, αλλά πάντα παρέμεναν μειονότητα. Με την πάροδο των χρόνων ορισμένοι επέστρεψαν στην Βενετία, ενώ άλλοι ξέπεσαν και άφησαν τους οικογενειακούς τίτλους, όπως αναφέρει ο ίδιος
γενικός προβλεπτής Giacomo Foscarini:

"Πολλοί Βενετοί ευγενείς δεν ενδιαφέρονται πια για την κοινωνική τους θέση και είναι τόσο φτωχοί που εξασκούν αγροτικές τέχνες, ενώ διατηρούν μόνο το οικογενειακό τους όνομα και εκείνο το τμήμα των φέουδων που τους έμεινε μετά από αμέτρητες υποδιαιρέσεις".

Άλλες οικογένειες εξελλενίστηκαν γλωσσικά και πολιτιστικά με τις επιγαμίες, χάνοντας και την ανάμνηση του αρχικού τους αριστοκρατικού βαθμού. Το 1582 από τις επίσημες στατιστικές, όταν ο πληθυσμός του νησιού είχε φτάσει τις 300.000 κατοίκους υπήρχαν μόνο μερικές εκατοντάδες Βενετοί αριστοκράτες. Αξίζει να σημειωθεί επίσης ότι, εκτός από τους εποίκους στο νησί ήλθαν και άλλοι Λατίνοι που ασχολήθηκαν με το εμπόριο και την βιοτεχνία. Υπήρχαν επίσης πολλοί ιερείς, δικαστές, και στρατιώτες που στρατολογήθηκαν στην Βενετία για να υπερασπιστούν το Βασίλειο της Κρήτης .

Από το βιβλίο CANDIA VENEZIANA

ΤΟ ΦΡΟΥΡΙΟ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ

Το Φρούριο της Κισάμου
Το φρούριον έχει ύψος 6 μέτρα και πάχους περί τα 5 μέτρα, καθ΄ όλην της εξωτερικής επιφάνειας εξέχοντο πολεμικάς μικράς σχισμάς-θυρίδας (σμαγδάλια), όπισθεν των οποίων μεγάλος διάδρομος. Επί των τριών μερών (νότια- ανατολικά και δυτικά) είχον τοποθετήσει τηλεβόλα. Εντός του φρουρίου κατώκουν και ήδρευον ο έπαρχος της Κισάμου ( Καϊμακάμης), ο βοηθός του (Μουτεσαρίφις), ο διοικητής της Χωροφυλακής (Γιουμπασής), εντός αυτού δε ήτον και αι φυλακαί και λοιπά κρατητήρια. Εντός του φρουρίου ήτο επίσης και τέμενος με μηναρέν όχι πολύ μεγάλου ύψους 16-20 μέτρων...ανερχόμενος ο Μουεζίνης προσεκάλει τους Τούρκους είς προσευχάς. Το εμβαδόν του φρουρίου μετά των οικιών και λοιπών εγκαταστάσεων, δεν θα ήτο μεγαλύτερον των 10 στρεμμάτων. Μεταξύ των οικιών και του φρουρίου υπήρχε κυκλοτερώς διάδρομος πλάτους 15 μέτρων με λιθόστρωτον (Καλτηρήμι). Το φρούριο είχε πάντοτε ικανήν και αρκετήν φρουράν εκ Νιζαμήδων και εντόπιων Τούρκων.
Η Καταστροφή του φρουρίου
Ο πρώην βουλευτής Κισάμου και χρηματίσας υπουργός επί Βενιζέλου κ. Στρατής Γεωργιλαδάκης, κατόρθωσε όπως το δημόσιον κατά το έτος 1920 εκχωρήσει το φρούριον Καστελλιου μεθ΄όλων των περιεχομένων του εις την Κοινότητα και αύτη να το εκποιήσει δια πλειοδοσίαν εις διάφορους, ώστε να κατακρημνηστεί να διαιρεθεί εις οικόπεδα και επί αυτών να οικομομηθούν διάφοραι οικίαι, καταστήματα και άλλα εξωραϊστικά κτίρια και αξιοποιήσαντα τον χώρον ον κατείχεν άλλοτε το φρούριον.

Μιχαήλ Αναστασάκης 1954


Y.Σ Σε ολόκληρο τον κάμπο της Κισάμου αποφάσισαν τότε κάποιοι ότι το σημερινό Καστέλλι θα έπρεπε να κτιστεί πάνω στο φρούριο. Μυαλά ξουράφια, απλά για να φάνε τα οικόπεδα και τίποτα άλλο. Κρίμα, θα ήταν από τα ομορφότερα κάστρα όπως βλέπουμε και την παλιά φωτογραφία.

ΟΙ ΨΑΡΟΜΙΛΙΓΚΟΙ

Ένα από τα μεγαλύτερα δράματα στην εποχή της ενετοκρατίας παίχτηκε στην περιοχή μας και έγινε θρύλος για να μας δείχνει την γενναιότητα και την αποφασιστικότητα των κατοίκων της Κρήτης, ενάντια στην μεγάλη γαληνότητα και στο φτερωτό λιοντάρι του Αγίου Μάρκου.
Μια εποχή που οι επαναστάσεις διαδεχόταν η μια την άλλη και φανέρωναν τον ασταμάτητο πόθο των κρητικών για την λευτεριά τους, έρχεται η δραματική ιστορία της οικογένειας των Ψαρομιλίγγων να μας θυμίσει τι θυσίες χρειάστηκαν για να απολαμβάνουμε εμείς σήμερα ελεύθεροι την γη μας, την Πατρίδα μας.
Ιστορικά η επανάσταση των Ψαρομιλίγγων ξεκίνησε το 1341 επτά χρόνια μετά την επανάσταση του Βάρδα Καλλέργη και του Κισαμίτη Νικολάου Πρικοσιρίδη.
Τα πραγματικό όνομα των Ψαρομιλίγγων ήταν Σκορδίλιδες. Ο Κωνσταντίνος, οι γιοι του Μιχαήλ και Εμμανουήλ, αλλά και ο ανεψιός του Δημήτριος ήταν αυτοί που ξεκίνησαν ένα αγώνα για την λευτεριά με ορμητήριο τα σφακιανά βουνά. Μια επανάσταση που είχε άδοξο τέλος και οι Ψαρομίλιγγοι καταδιωγμένοι έφτασαν στην Κίσαμο για να κρυφτούν στο Τοπολιανό φαράγγι και στην σπηλιά της Αγίας Σοφίας.

Την εποχή εκείνη επίσκοπος Κισάμου ήταν ο Μισαήλ Ψαρομίλιγγας αδελφός του Κωνσταντίνου, ο οποίος ήταν αυτός ο λόγος που ήλθαν στην Κίσαμο αλλά και αυτός που τους έκρυψε στο απόρθητο Τοπολιανό φαράγγι.

Οι Βενετοί από την άλλη ξεκίνησαν ένα τρομερό κυνηγητό με καθημερινές σφαγές και βασανιστήρια, προσπαθώντας να τους κάνουν να παραδοθούν .
Ο γενναίος δεσπότης βλέποντας αυτή την τραγική κατάσταση πήρε μια απόφαση για να γλιτώσει τον άμαχο λαό αλλά και τα ανίψια του, πρότεινε να αποκεφαλίσουν αυτόν και τον αδελφό του και να πάνε τα κεφάλια τους στους Βενετούς σαν πειστήρια.
Το τέλος του δράματος παίχτηκε λίγο αργότερα μες στην σπηλιά της Αγίας Σοφιάς με τον μικρό ανιψιό τους τον Δημήτριο να ορκίζεται σε θεό και πατρίδα και να κόβει τα κεφάλια των συγγενών του, ώστε να πάρει χάρη προσφέροντας τα στον κατακτητή για να συνεχίσει λεύτερος μια νέα επανάσταση αργότερα.
Την ανδρεία της οικογένειας των Ψαρομίλιγγων ύμνησαν και θαύμασαν ακόμα και οι ίδιοι οι κατακτητές.
Από την εκκλησία τιμώνται σαν εθνομάρτυρες.
Θρύλος ή πραγματικός γεγονός κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα, η σπηλιά της Αγίας Σοφίας ξέρει και μάλλον κρατά καλά φυλαγμένο το μυστικό της.

Βιβλιογραφία Β. Χαρωνίτης, Θ. Δετοράκης, Πολ. Φορ.