ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΡΤΟ

 Το 1993 στις Λουσακιές έγινε το πρώτο διεθνές συνέδριο με τίτλο "Στις ρίζες του Κισαμίτικου συρτού", στο συνέδριο αυτό μίλησαν εκτός του συλλόγου Λουσακιών, και οι εξέχοντες μουσικολόγοι κ. Leudi Roberto καθηγητής εθνομουσικολογίας πανεπιστημίου της Μπολόνιας, ο μουσικολόγος κ. Ταρραίος Βασίλειος, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών μουσικολόγος κ. Αμαριανάκης Γιώργος. Το παρακολούθησαν, μιας και έχω τα πρακτικά αλλά και τις απομαγνητοφωνημένες ομιλίες όλων, γύρω στους 300 συνέδρους, ανάμεσα τους ο μουσικολόγος κ. Διονυσόπουλος, ο δάσκαλος και λαογράφος κ. Χαρωνίτης Βασίλης, η σκηνοθέτης Καποκάκη Ελευθερία, βουλευτές του νομού, και φυσικά όλοι οι παραδοσιακοί οργανοπαίκτες της Κισάμου Κουνελάκης Μιχάλης, Καρτσώνης Μανώλης και Βασίλης, Μαθιουδάκης Γρηγόρης, Πολυχρονάκης Μιχάλης, Πολυχρονάκης Βαγγέλης, Λαινάκης Στέλιος, Χαρτζουλάκης, Βλαστάκης, Παπαδάκης Γιώργος, με τον Ναύτη, Παπαδάκη Κωστή, να κλέβει την παράσταση ..και στις ερωτήσεις αλλά και στις απαντήσεις.

Μιας και στο τέλος κάθε εισήγησης υπήρχαν ερωτήσεις προς τους ομιλητές μουσικολόγους οι περισσότερες προς τον κ. Αμαργιανάκη*, σχετικά με τα συρτά....  ιδιαίτερα που και πότε γράφτηκαν τα Κισσαμίτικα συρτά, αλλά και κάποιες ερωτήσεις για τα κλεμμένα συρτά της Κισάμου. 

Αναρτώ και μια ερώτηση του Ναύτη (Κωστή Παπαδάκη) προς τον Αμαριανάκη ....

 

 -Ναύτης: Κατ' αρχάς καλωσορίζω τον κ. Αμαργιανάκη, τον κύριο Λέιντι, είναι μεγάλοι μουσικολόγοι και του τόπου μας και του εξωτερικού. 

Κύριε Αμαργιανάκη έχετε την απορία πως που και με τι τρόπο δημιουργήθηκαν οι συρτοί. Εμείς έχουμε στοιχεία απόλυτα και μπορούμε να σας δώσουμε με ονόματα και χρονολογίες, πότε και ποιοι έβγαλαν τα συρτά. Εννοώ τα πρώτα, οι πρωταρχικές μουσικές και οι μελωδίες που βγήκαν πριν 100, 150 χρόνια όχι παραπάνω, ίσως 200 χρόνια που άρχισαν οι μουσικές να βγαίνουν. Αυτό είναι ένα θέμα εμείς μπορούμε να σας δώσουμε χρονολογίες και τα ονόματα των δημιουργών. Ήδη ορισμένα κομμάτια, σε όλη την Κρήτη και όχι μόνο, τα ονοματίζει με τ' όνομα του καλλιτέχνη.

Λέμε ο συρτός του Καραγκιουλέ. Γιατί τον λέμε Καραγκιουλέ, και ποιος ο λόγος που τον είπαμε (συρτό του Καραγκιουλέ); Να σας δώσουμε την απάντηση. 

Οι Καραγκιουλέδες ήταν δυο αδέλφια, ζούσαν στα Καλλεργιανά, ήταν βιολιστές και οι δυο Μουσουλμάνοι. Έπαιζαν τα βιολιά και έβγαζαν μουσικές με το δικό τους τρόπο στηριζόμενες στην παράδοση, αυτοί έβγαλαν τον Α' και τον Β' συρτό του Καραγκιουλέ..... κάθε καλλιτέχνης που έβγαλε μουσική, τις έδινε και και μια ονομασία, Καλλεργιανός, Καστελιανός, ο Αζωγυριανός, του Τζέγκα ο συρτός, ο Κερεφυλλιανός, ο Σελινιώτικος συρτός κλπ...

Τα πρακτικά του πρώτου συνεδρίου για τις "Ρίζες του Κισαμίτικου συρτού" έχουν δημοσιευθεί σε βιβλίο, κρίμα βέβαια που δεν είναι ευρέως γνωστό αυτό, μιας και εκεί μέσα υπάρχουν αρκετές ερωτήσεις που δυστυχώς δεν απαντήθηκαν τόσα χρόνια απο κανένα. Ερωτήσεις που θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμες. 

Άλλο ένα συνέδριο έγινε το 2000 με θέμα, "Μουσική και χορός της Κρήτης" από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Λουσακιών, και οι ομιλητές τότε ήταν ο Αμαργιανάκης Γεώργιος, Leydi Roberto, Παπαδάκης Γεώργιος, Χαρμαντά Νάνση, Κόρος Μαρίς, Λουτζάκη Ρένα, και οι υποψήφιοι διδάκτορες στον τομέα Εθνομουσικολογία: Γιαννακοδήμου Άννα-Μαρία, Θεοδοσοπούλου Ειρήνη και Δαλιανούδη Ειρήνη.

  

*Ο Γεώργιος Αμαργιανάκης γεννήθηκε το 1938 στην Ανατολή Ιεράπετρας Κρήτης. Σπούδασε βυζαντινή μουσική στο Ωδείο Αθηνών, Αρμονία στο Ωδείο Πειραιώς. Πέθανε το 2003.

"Ο ΧΑΡΧΑΛΗΣ"

Αληθινός στυλοβάτης της παράδοσης, "Ο Χάρχαλης", αποτελεί από τα μέσα της δεκαετίας του '60, έναν από τους πιο γνωστούς και δραστήριους συλλόγους φίλων της κρητικής μουσικής. Επικεντρώνει την προσοχή του στην έρευνα και τη μελέτη των μουσικών σκοπών και της τεχνοτροπίας των παλιών οργανοπαικτών και αγωνίζεται με πείσμα για την μεταλαμπάδευση όλων των χαρακτηριστικών της αυθεντικής κρητικής μουσικής στις νεότερες γενιές. "Βλέποντας την αλλοίωση της μουσικής μας παράδοσης, μεγάλα ονόματα της κρητικής μουσικής αποφάσισαν να ιδρύσουν το σύλλογο για τη διάσωσή της. Ήταν η εποχή που ίσχυε η απαγόρευση του βιολιού από τη Ραδιοφωνία, μια απαγόρευση καταστροφική εξαιτίας της οποίας αποκλείστηκαν από τα ΜΜΕ όλοι οι μεγάλοι βιολάτορες της εποχής ", λέει ο πρόεδρος του συλλόγου, Στέλιος Λαϊνάκης και θυμάται ότι "χρειάστηκε να φτάσει το 1983 για να ξαναπαιχτούν κρητικές μελωδίες με βιολί σε ραδιοφωνικό σταθμό".
Ένα μικρό καφενεδάκι στην καρδιά των Χανίων με δεκάδες φωτογραφίες παλαιών μουσικών, γεμάτο μουσικά όργανα, αποτελεί το στέκι των μουσικών του συλλόγου "Χάρχαλη" εδώ και σχεδόν τριάντα χρόνια. Όποια στιγμή και να περάσεις δεν υπάρχει περίπτωση να μην αντικρίσεις κάποιον μουσικό αγκαλιά με το βιολί, τη λύρα ή το λαγούτο και γύρω του ένα μικρό κύκλο από συναδέλφους του ή φίλους της μουσικής μας παράδοσης. Δύο φορές την εβδομάδα, ο δάσκαλος Μανόλης Μανιουδάκης παραδίνει αφιλοκερδώς μαθήματα σε νέα παιδιά, ενώ μια από τις μεγαλύτερες συμβολές του συλλόγου είναι οι προσπάθειες που κάνει στην κατεύθυνση της έρευνας και της καταγραφής της κρητικής μουσικής που χάνεται.
Ο Στέλιος Λαϊνάκης γύρισε τέσσερις φορές ολόκληρη την Κρήτη μαζί με τον Ιταλό μουσικολόγο Ρομπέρτο Λέιντι και τη συνεργάτη του Τούλια Μαγκρίνι, καθηγητές και οι δύο στο τμήμα εθνικομουσικολογίας του Πανεπιστημίου της Μπολόνια.. "Καταγράψαμε όλους του μουσικούς με τα βιογραφικά τους και πήραμε ηχητικά ντοκουμέντα από το παίξιμο τους. Ήταν μια τεράστια εργασία με βάση την οποία στην Ιταλία κυκλοφόρησαν δύο βιβλία", σημειώνει ο κ. Λαϊνάκης και περιγράφει μερικές από τις πιο ιστορικές ηχογραφήσεις του Συλλόγου: το δίσκο "Οι βιολιστές" με ηχογραφήσεις του Χάρχαλη, την φωνή του Τσέγκα και κομμάτια των Κουνέλη, Ναύτη, Καλογερίδη και άλλων ιερών τεράτων της κρητικής μουσικής. Τη συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης για την καταγραφή όλων των βιολιών του νησιού και την διάθεση του υλικού αυτού στο Κέντρο Μεσογειακών Ερευνών για την έκδοση cd με κομμάτια της Ανατολικής και της Δυτικής Κρήτης. Ένα cd αφιερωμένο στο λυράρη Γεώργιο Τζημάκη. Την ηχογράφηση μεγάλων Κρητικών μουσικών στο φεστιβάλ "Musida di popoli" αφιερωμένη στη μνήμη των Μιχάλη Κουνέλη και Βασίλη Καρτσωνάκη. Ενα cd με τους Mάρκο Παπαδάκη, Δημήτρη Γαλάνη, Μανόλη Μανιουδάκη και Στέλιο Λαϊνάκη καθώς και τα ενθυμήματα της Panivar με όλους του παλιούς μουσικούς να δίνουν ρεσιτάλ.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΝΣΤΑΣ
περιοδικό "ΣΤΙΜΕΣ"