ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ

Ένα πολύ ωραίο όσο και επίκαιρο σχόλιο έκανε ο αγαπητός φίλος Ανδρέας Χατζηπολάκης στην σελίδα του διαβάζοντας για την αδιαφορία μας σε ορισμένα αρχαιολογικά θέματα.

Γράφει λοιπόν..

- Το 2015 συνελήφθησαν αρχαιοκάπηλοι που προσπαθούσαν να πουλήσουν ένα ανεκτίμητης αξίας μινωικό αγαλματίδιο (μικρός κούρος). Από τότε μέχρι σήμερα το αγαλματίδιο βρίσκεται σε αποθήκη, γιατί δεν υπάρχουν τα χρήματα για την αγορά ειδικής προθήκης που να τοποθετηθεί στο Μουσείο Σητείας (1).
Και διερωτώμαι τώρα εγώ:
Τι θα ήταν καλύτερο να είχε πωληθεί και να καταλήξει σε κάποιο μεγάλο μουσείο του εξωτερικού, όπου θα του έκαναν την ενδεδειγμένη προβολή και θα το χαιρόταν ο κόσμος ή να βρίσκεται στον αιώνα τον άπαντα σε μια σκοτεινή αποθήκη;
Η τουλάχιστον να δοθεί ως δάνειο, αφού εμείς είμαστε ανίκανοι να το εκθέσουμε.
Εχω κι ένα άλλο ερώτημα: Ολόκληρη επαρχία Σητείας δεν μπορεί να μαζέψει 15  χιλιάρικα να πάρει μια προθήκη;

Θα μου πείτε ότι αυτό είναι δουλειά του Κράτους. Συμφωνώ. Αλλά δυστυχώς ο πολιτισμός είναι ο φτωχός συγγενής στις δημόσιες επενδύσεις, ανέκαθεν όχι μόνο τώρα. Και αν έλειπαν οι ξένες αρχαιολογικές αποστολές, που ανασκάπτουν όλη την Ελλάδα, ένα μόνο μικρό ποσοστό από τα αρχαία μας θα είχε ανακαλυφτεί. Πρόσφατα Ιταλοί ανακάλυψαν στη Γόρτυνα ένα μοναδικό νόμισμα με τον Μινώταυρο (2). Οι Βέλγοι στο Σίσι Λασιθίου ανακάλυψαν ένα χρυσό περιδέραιο (3), για νά μείνω μόνο στις πρόσφατες ανακαλύψεις και μόνο στην Κρήτη

Λίγο δίκιο έχει και φυσικά δεν ειναι μόνο οι νέες ανασκαφές που φέρνουν ανεκτίμητα αντικείμενα στο φως, υπάρχουν και οι παλιές που έφεραν "στολίδια" και με αυτά ξεμίζουν οι αποθήκες χρόνο με το χρόνο ... όμως που θα βρεθεί ο χώρος για να μπορέσει να χωρέσει όλα αυτά τα ανεκτίμητα... 

Τελευταίο παράδειγμα εμείς εδώ με την αρχαία Φαλάσαρνα και τις ανασκαφές της ΕΦΑ Χανίων και της Ελπίδας Χατζηδάκης. Ανεκτίμητα αντικείμενα 4ου αι. π.Χ που αλλάζουν πολύ την ως και σήμερα ιστορία που ξέραμε...σε μια περιοχή που τα επόμενα χρόνια σίγουρα θα αποτελέσει πόλο έλξης χιλιάδων τουρισμών αλλά και ντόπιων επισκεπτών εφόσον συνεχίσουμε να ασχολούμαστε αυτήν την ανασκαφή. 

Όνειρο βέβαια εκτός του να μπει σε ένα πρόγραμμα η ανασκαφή ειναι να δημιουργηθεί ένα νέο μουσείο στην περιοχή, μιας και τα αντικείμενα της Φαλάσαρνας ειναι πολλά και το μικρό όσο και συμπαθητικό μουσείο της πρωτεύουσας, δεν χωρά πλέον όλα αυτά που έρχονται στο φως κάθε χρόνο. 

Είμαι σίγουρος οτι θα το βάλουν και αυτό το "όνειρο" στο προεκλογικό μας φυλλάδιο οι ντόπιοι εκλεκτοί.

Ο ΞΥΛΙΝΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΣΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ και Η ΣΧΕΣΗ ΤΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΚΙΣΑΜΟ

 Το ανίχνευσα στην σελίδα του αγαπητού φίλου Αντρέας Χατζηπολάκης, ο οποίος μου το κοινοποίησε και έχει πραγματικά Κισαμίτικο ενδιαφέρον.

- Ο ξύλινος σταυρός που υπάρχει στον τάφο του Καζαντζάκη (Φωτ. 1 του Αντώνη Ανδρουλάκη) δεν υπήρχε εξαρχής. Αρχικά ο τάφος ήταν απλός με ένα ξύλινο σταυρό αποτελούμενον από δύο σανίδες. Αργότερα αποφασίστηκε να διαμορφωθεί ο χώρος και να αναμορφωθεί ο τάφος. Τοποθετήθηκαν πάνω μεγάλα αγκωνάρια (ογκόλιθοι) και η πλάκα με την γνωστή ρήση του Καζαντζάκη (νομίζω ότι είχε εκφράσει ο ίδιος την επιθυμία να γραφτεί στον τάφο του) και επίσης έξω από τον τάφο τοποθετήθηκε ένας ξύλινος σταυρός αποτελούμενος από δύο ξύλα (μεγάλοι βλαστοί) από κάποιο δέντρο. Το ξύλο που επιλέχτηκε ήταν αγριοκαστανιά. Επιλέχτηκε ειδικό ξύλο και όχι συμβολικά από που θα προήρχετο (από τον Ψηλορείτη, τα Λευκά Όρη ή από αλλού). Τώρα γιατί ειδικά αγριοκαστανιά, δεν το γνωρίζω. Εγώ πάντως αν ήταν να προτείνω ένα ξύλο θα ήταν από αγριελιά (γιατί θυμίζει το Κρητικό Τραγούδι "Ομορφονιός ψυχομαχεί στση πικρολιάς τη ρίζα"). Αφού λοιπόν επιλέχτηκε το ξύλο και αφού η αγριοκαστανιά φύεται στο Νομό Χανίων και ειδικά στο Σέλινο και στην Κίσαμο, ειδοποιήθηκε ο Διοικητής του Αστυνομικού Τμήματος (Χωροφυλακής τότε) Κισάμου να βρει ξύλα και να τα στείλει. Ο Διοικητής βρήκε τον γνώστη της περιοχής Λυκούργο Καμηλάκη και πήγαν στο χωριό Βλάτος κι έκοψαν τα ξύλα και τα έστειλαν. Αυτό αναφέρει ο ίδιος ο Καμηλάκης σε άρθρο του στο περιοδικό ΚΡΗΤΗ, τχ. 43, Ιούνιος 1977 (Βλ. εικ. 3). Μέχρι τότε (το 1977) τα ίδια ξύλα υπήρχαν στον τάφο, δεν ξέρω αργότερα αν αντικαταστάθηκαν ή αν τα ίδια ξύλα είναι μέχρι σήμερα.

Σίγουρα απο τα πολλά που μας πρόσφερε ο αγαπητός λαογράφος μας Λυκούργος Καμηλάκης και μιας και ο Ανδρέας δεν είχε φωτο του, του ανέβασα εγώ μια.

ΜΑ ΕΙΝΑΙ ΑΡΓΑ ΓΙΑΝΑ ΥΠΟΧΩΡΗΣΩ!

"Σ’ ένα ορεινό χωριό, νομίζω στα Σφακιά, στην πλατεία του χωριού, τσακώθηκαν δυο νέοι, καλή ώρα όπως χθες στα Ανώγια. Βγάζει ο ένας μαχαίρι να επιτεθεί στον άλλο. Ο άλλος του λέει, «Μωρέ, κάμε πίσω γιατί κρατώ μπιστόλι και δεν θέλω να σε σκοτώσω» και ο μαχαιροβγάλτης του απαντά «Δεν μπορώ, γιατί δες πόσοι μας κοιτάζουν», κάνει την κίνηση να επιτεθεί και τον σκοτώνει ο άλλος με το μπιστόλι. Αν έκανε πίσω θα έσωζε τη ζωή, αλλά θα έχανε την αντρειά και την υπόληψη του."
(Απόσπασμα από μια εξαιρετική ανάρτηση της Elektra Pateraki)
Τέτοιες ιστορίες Σφακιανού εγωισμού έχω ακούσει πολλές σε διηγήσεις ηλικιωμένων στο καφενείο του πατέρα μου. Δε θέλω όμως να μεταδιηγηθώ καμία. Αντ' αυτών θα γράψω ένα ανέκδοτο, που κατά πάσαν πιθανότητα είναι αληθινή ιστορία!
Έπαιζε μια φορά ένας Σφακιανός πρέφα με δυο άλλους μη Σφακιανούς. Κάποια στιγμή νόμισε ότι του κάμανε "χ(ι)λέ" στα χαρτιά (απάτη) κι επέταξε το τραπέζι πέρα κι άρχισε να φωνάζει και να απειλεί. Οι άλλοι δυο, που φαίνεται ότι ξέρανε την Κρητική παροιμία:
--- Πότε δυο δεν τσακώνουνται;
--- Οντέ δε θέλει ο ένας!,
δεν αντέδρασαν, αλλά σηκώθηκαν κι έφυγαν.
Μετά που ηρέμησε o Σφακιανός, ένας που παρακολουθούσε το παιγνίδι, του είπε:
-- Έκαμες τόση φασαρία, ενώ δεν είχες δίκιο... !
-- Τό 'δα εγώ, καημένε, πως δεν είχα δίκιο, μα ήταν αργά γιανά υποχωρήσω!!
Αντρέας Χατζηπολάκης
Το σκίτσο είναι του Σπύρου Ορνεράκη.

17ο ΑΙΩΝΑ Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΙΣΑΜΟΥ ΑΠΟ ΨΗΛΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΕΝΗ

Descritione dell isola di Candia
Χειρόγραφος κώδικας των αρχών του 17ου αιώνα αποκείμενος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων, σε ανάρτηση του φίλου Ανδρέα Χατζηπολάκη.
Ενδιαφέρον χάρτης απο ψηλα της πόλης της Κισάμου κατά την Βενετοκρατία, και πριν φτιαχτεί το τουρκικο φρούριο. Διακρίνεται το Γενοβέζικο στα αριστερά της πόλης και οι δυο δυο δρόμοι που υπήρχαν τότε και σήμερα. Δρόμοι που αποτελούν το ιστορικό κέντρο.

  Σε μια μεγέθυνση βλέπουμε πόσα ήταν τα βενετσιάνικα κτήρια στην πόλη τα οποία δυστυχώς πλην του Μουσείου δεν σώθηκε ούτε ένα άλλο...
Πάντως ο χάρτης είναι χρήσιμος για πολλούς και διάφορους λόγους... και ένας απο αυτούς είναι αποτελεί οτι η Κίσαμος επί Ενετοκρατίας είναι μια πόλη με δρόμους και πολύ μεγάλα κτήρια.

ΓΡΑΜΒΟΥΣΑ 1953

 Μια ωραία φωτο, αριθμημένη μάλιστα, που την βρήκε ο φίλος συλλέκτης Ανδρέας Χατζηπολάκης, του Ανυφαντή μου έδωσε τη αφορμή να την συμπληρώσω με άλλες 2 απο την δική μου συλλογή που τραβήχτηκαν την ίδια μέρα. Γραμβούσα καλοκαίρι του 1953.

 Ίσως να ήταν το πρώτο οργανωμένο ομαδικό ταξίδι στην Γραμβούσα που έγινε με τα καράβια του Γιώργου Ροδουσάκη. Φυσικά την ευκαιρία δεν την έχασαν οι Καστελιανοί που συνδύασαν περιπέτεια και μπάνιο, σε ένα νησί που μόνο απο θρύλους το είχαν ακούσει. (στην φωτο  απο Φωτάκηδες, Παπαδάκηδες, Ροδουσάκηδες και Πατερομιχελάκηδες και ο κύριος που δεν κοιτάζει τον φακό καθιστός ο Ανυφαντής)

Οι  μεγαλύτεροι βέβαια προτίμησαν το φρούριο. Θεωρώ οτι είναι η πρώτη φωτο που έβγαλε ο Ανυφαντής εκεί ...ακολούθησαν  χιλιάδες. Εδώ  βλέπουμε τους Κουμπράκη Μανώλη, Κουκουλά Κώστα, Καμηλάκη Λυκούργο, Μαθιουδάκη -Αννουσακη Χρυσούλα, Σηφάκη Στέλιο στην Παναγιά την Κλεφτίνα πάνω στο κάστρο.