Ο ΛΟΙΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΝΩΛΗΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

την περίοδο της Ενετοκρατίας

Γράφει η Νεκταρία Λαϊνάκη* 
Αρχιτέκτονας Μηχανικός Ε.Μ.Π.
Υποψήφια Διδάκτορας Ε.Μ.Π.
Αφορμή για την συγκεκριμένη αναφορά, είναι η σημερινή κατάσταση που βιώνουμε στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, στον κόσμο όλο. Πρόθεση μου είναι να δείξω ότι φαινόμενα σαν αυτό που ζούμε στις μέρες μας εμφανιζόταν και παλαιότερα και αποδεκάτιζαν συχνά τον πληθυσμό.
Ερέθισμα μου δόθηκε να ασχοληθώ με τη συγκεκριμένη περιοχή της Ελλάδας, την Κρήτη, και σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, την περίοδο της Ενετοκρατίας (1204-1669), λόγω του διδακτορικού μου που αυτή την περίοδο προσπαθώ να γράψω. Από πολλές πηγές ....

ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΙΝΗΘΟΥΜΕ ΠΙΟ ΟΜΑΔΙΚΑ...

Γράφει η Νεκταρία Λαινάκη
Κίσαμος, ένας υπέροχος τόπος με πλούσια αρχιτεκτονική κληρονομιά, δυστυχώς ξεχασμένη και λησμονημένη. Η έρευνα,στα πλαίσια της Διδακτορικής Διατριβής μου, στην Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π., με θέμα τις «Ενετικές Επαύλεις στην επαρχία Κισάμου», με έχει οδηγήσει σε κάποια συμπεράσματα μέχρι τώρα. Καταρχάς έχω διαπιστώσει την σημαντικότητα των μνημείων αυτών, τη μοναδικότητα, τη διαφορετικότητα αλλά και τη σπανιότητα τους. Όμως δυστυχώς η άγνοια της σπουδαιότητας των μνημείων αυτών έχει οδηγήσει στα αποτελέσματα που έχουμε σήμερα.

Δηλαδή στην αδιαφορία, στην εγκατάλειψη και στην κατάρρευση αυτών από τις έντονες
καιρικές συνθήκες. Παλαιότερα έγιναν σημαντικές προσπάθειες για την απαλλοτρίωση
τόσο της Villa Trevizan, όσο και της Ρετόντας των Καλαθενών αλλά δυστυχώς χωρίς
αποτέλεσμα.
Τα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών με γκρεμισμένα μεγάλα τμήματα των σημαντικότερων δειγμάτων των Επαύλεων μας ,στην ενετική περίοδο, είναι απογοητευτικά.

Σίγουρα πρέπει όλοι να κινηθούμε πιο ουσιαστικά και πιο ώριμα σήμερα, που ο κόμπος
έφτασε στο χτένι. Σίγουρα όλοι μας, ιδιοκτήτες, Δήμος, Περιφέρεια, Υπουργείο πολιτισμού
αλλά και όλοι οι κισαμίτες πρέπει να καταλάβουμε ότι αυτό το κομμάτι μας πρέπει να διασωθεί. Είναι η ίδια η ταυτότητα μας,ο καθρέπτης του πολιτισμού μας και πρέπει να μείνει στις μεταγενέστερες γενιές,στα παιδιά μας.

Μελέτες υπάρχουν τόσο για την Ρετόντα των Καλαθενών από την Διδακτορική Διατριβή της Καντώ Φατούρου Ησηχάκη, αλλά και από την Μεταπτυχιακή Μελέτη της Ιωάννας Σωτηρίου για τη Βίλλα Trevizan. Τώρα πρέπει να κινηθούμε με ωριμότητα και γρήγορα βήματα. Γιατί θα καταλήξουμε στο αποτέλεσμα της Villa Glussia στον Δραπανιά.

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΝΕΚΤΑΡΙΑΣ ΛΑΙΝΑΚΗ ΣΤΗΝ 78η ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ

Θα ήθελα να ξεκινήσω το σημερινό αφιέρωμα περιγράφοντας τα γεγονότα της μέρας αυτής μέσα από τον πίνακα του συντοπίτη μας Ιωάννη Ανουσάκη.
Γεννήθηκε στον Πλάτανο Κισάμου το 1896 και έζησε μέχρι το 1981. Ιδρυτής του Αρχαιολογικού Μουσείου και της Βιβλιοθήκης. Σημαντικός καλλιτέχνης της Κισσάμου αποτύπωσε με τα δικά του μάτια την ιστορία του τόπου μας. Από τα πιο γνωστά του έργα είναι η «Μάχη της Κρήτης». 

Τι περιγράφει αυτός ο πίνακας  
Στο Καστέλλι Κισάμου είχε τοποθετηθεί το 1ο Ελληνικό Σύνταγμα Πεζικού, η δύναμη του οποίου ανερχόταν σε 1.000 περίπου νεοσύλλεκτους του κέντρου εκπαίδευσης Ναυπλίου, που είχαν διοχετευθεί στην Κρήτη στα τέλη Απριλίου. Οι άνδρες αυτοί, από τους οποίους οι 400 ήταν άοπλοι και οι υπόλοιποι διέθεταν ελάχιστα πυρομαχικά, είχαν οργανωθεί σε δυο τάγματα και ένα λόχο πυροβόλων υπό τον συνταγματάρχη Ιπποκράτη Παπαδημητρόπουλο, συνεπικουρούμενο από μια μικρή ομάδα Νεοζηλανδών, υπό τον ταγματάρχη Μπέντιγκ. Αποστολή τους ήταν η άμυνα της περιοχής εναντίον αερομεταφερόμενων δυνάμεων και η απόκρουση θαλάσσιας απόβασης στον κόλπο της Κισάμου. Τα δυο τάγματα ήταν αναπτυγμένα ανατολικά και δυτικά του Καστελλιανού κάμπου ενισχυμένα με ουλαμό πολυβόλων το κάθε ένα. Στις 8 το πρωί οι πρώτοι αλεξιπτωτιστές ρίχθηκαν στον κάμπο, ένα τέταρτο πριν πέσουν στο Μάλεμε. Ήταν μια δύναμη 80 ανδρών του 2ου τάγματος εφόδου του γερμανικού στρατού, ενισχυμένη με βαρύ οπλισμό. Αποστολή της ήταν να προβεί σε αναγνώριση της περιοχής και να καλύψει από δυσμάς, εάν χρειαστεί, την κύρια επιθετική προσπάθεια που είχε στόχο το αεροδρόμιο του Μάλεμε.... Αμέσως μόλις προσεδαφίστηκαν οι Γερμανοί, συγκεντρώθηκαν και άρχισαν να βάλλουν κατά των θέσεων του 1ου τάγματος που ήταν υπό τις διαταγές του Γιώργου Σκορδίλη. Αφού έγινε η πρώτη επίθεση περίπου 200 Καστελιανοί έσπευσαν για βοήθεια. Μια ομάδα Καστελιανών όρμησε στο Αγρονομείο της πόλης και πήρε 30 γράδες που ήταν αποθηκευμένοι... 

Ο νεαρός έφεδρος ανθυπίατρος Θεοχάρης Μυλωνάκης διηγείται :
«Ο πατέρας μου ξετρύπωσε ένα μακρύ Μάνλιχερ που δεν το είχε παραδώσει επί Μεταξά. Ήθελε να πάει ο ίδιος να πολεμήσει. Μόνο όταν του είπα οτι έπρεπε να πάω στην υπηρεσία μου άοπλος, μου το έδωσε. Στις τσέπες του σακακιού μου έβαλα 20-25 σφαίρες, που δεν ήμουν και σίγουρος αν ήταν και καλές». Εν τω μεταξύ, η γερμανική δύναμη που είχε εγκλωβιστεί ανάμεσα σε δυο πυρά, ως το μεσημέρι είχε εκμηδενιστεί. Περίπου 50 αλεξιπτωτιστές σκοτώθηκαν, ανάμεσα σε αυτούς και ο υπολοχαγός ....