Πάρα πολλοί ειδικοί και μη έχουν γράψει για την αρχαία Κίσαμο, με τα περισσότερα απο τα γραφτά είναι ως στις αρχές του 1990, τότε που άρχισαν να γίνονται οι πρώτες σωστικές ανασκαφές στην πόλη, με αποτέλεσμα κάποια πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα να μην είναι. Έως τότε φυσικά χρησιμοποιούσαμε τα στοιχεία που υπήρχαν και τα δανειζόμασταν από τους αρχαίους γεωγράφους, ιστορικούς, τους περιηγητές και τους λίγους αρχαιολόγους που επισκέφτηκαν την περιοχή μας προσκεκλημένοι και μη (Θεοφανίδης, Τζεδάκης, Δαβάρας, Pashley, Spratt, Pococke).
Η αρχαιολογική υπηρεσία στην περιοχή μας τα τελευταία χρόνια έχει φέρει στο φως πολλά ευρήματα που αλλάζουν κατά πολύ τα γνωστά δεδομένα, ειδικά όλα αυτά που εμείς σήμερα χρησιμοποιούμε και νομίζουμε οτι αντιπροσωπεύουν την αρχαία Κίσαμος. Παράδειγμα η αυτονομία της πόλης, το νόμισμα της πόλης, τα δελφίνια, το όνομα κλπ.
Μια αναφορά σε όλους όσους ασχολήθηκαν μεταγενέστερα με την Κίσαμο βρίσκεται στην εργασία της Μέλπως Πωλογιώργη, που κατάφερε και συνέλεξε πολλά στοιχεία και μάλλον θα πρέπει να γίνει οδηγός μας τα επόμενα χρόνια (φυσικά συμπληρώνεται κάθε τόσο και λιγάκι με τα νέα ευρήματα των ανασκαφών στην πόλη της Κισάμου) και ανακοινώθηκαν στο Γ' αρχαιολογικό συνέδριο το 1984 στους Δελφούς. Τότε έγινε αλλά εμείς δυστυχώς το αγνοήσαμε ίσως και ηθελημένα, με αποτέλεσμα οι πληροφορίες για την πόλη μας, να έχουν μια απόκλιση απο την πραγματικότητα. Είναι αλήθεια οτι αλλού, (σε άλλες πόλεις της Ελλάδος), γίνεται τεράστια προσπάθεια να μαθευτεί η ιστορία της πόλης μέσα στους αιώνες, συλλέγουν στοιχεία, δημιουργούν και φτιάχνουν την ροή της ιστορία και την εμπλουτίζουν καθημερινά. Εμείς εδώ αντίθετα παρά τις όποιες μικροενοχλήσεις που έχουμε απο τους αρχαιολόγους και τους νεώτερους ιστορικούς, κρατάμε την γραμμή του λάθους και συνεχίζουμε όχι μόνο να μην εμπλουτίζουμε με τα νέα ευρήματα που ερχονται στο φως, αλλά επιμένουμε στην αρχική μας έκδοση, ακόμα κι αν έχουμε πειστεί οτι είναι λάθος.
Γράφει λοιπόν η Μ. Πωλογιώργη το 1984 στην αναφορά της:
Σήμερα το 2021 τα νομίσματα είναι πάνω απο 2.500 μιας και απο το 1984 έχουν γίνει εκατοντάδες ακόμα ανασκαφές εντός της πόλης της Κισάμου, και το αποτέλεσμα παραμένει ως έχει ούτε ένα νόμισμα της Αυτόνομης πόλης της Κισάμου. Εν κατακλείδι είναι καιρός να αλλάξουμε πολλά απ όλα αυτά τα δεδομένα που είχαμε ως και σήμερα και τα περισσότερα θα τα βρείτε και σε επίσημες σελίδες (Βικιπαίδεια, σελίδα Δήμου, σελίδες ξενοδοχείων κλπ). Μάλιστα είναι καιρός να ξεκινήσει και η αλλαγή του ονόματος γιατί όπως θα διαβάσατε δεν υπάρχει στα Ελληνικά λέξη Κίσαμος με δυο σ, στα λατινικά ναι.
Τα περισσότερα στοιχεία έχουν κατά καιρούς παρουσιαστεί μέσα απο τις σελίδες του blog, η αναφορά της Μ Πωλογιώργη είναι 17 σελίδες και καλό είναι να τις χρησιμοποιήσουμε επίσημα στο μέλλον. Η εργασία της στην διάθεση οποιουδήποτε!!