Τα αποτελέσματα των πανελλαδικών εξετάσεων δείχνουν κάθε χρόνο την ένδεια μιας ψευδεπίγραφης εκπαίδευσης και μιας ανύπαρκτης παιδείας.
Το πώς θα ήταν δυνατό να εισάγεται κάποιος σε πανεπιστήμιο με μηδενική βαθμολογία- κάτω της μονάδας- ούτε σαν ανέκδοτο δεν θα μπορούσε να λεχθεί.
Μάλιστα αυτά τα νούμερα, το ένα τρίτο των εισαγομένων 25.000, έχει γράψει κάτω του δέκα και επειδή υπάρχουν και ερωτήσεις, επιλογής απάντησης ,ουσιαστικά η πραγματική τους βαθμολογία είναι για να θυμηθούμε παλαιότερο χαρακτηρισμό- όταν και ολογράφως βαθμολογούσαμε -«σχεδόν κακώς το 4,5,6.» Η κρίση για το αν έπρεπε να παίρνουν απολυτήριο Λυκείου αυτονόητη.
Την μακρινή εκείνη εποχή 1980 που κυριάρχησε πέρα από κάθε ιδεολογία ο άκρατος λαϊκισμός, ο πρώτος υπουργός παιδείας «της Αλλαγής» ο Λευτέρης Βερυβάκης καθόλα έντιμος και αγωνιστής της δημοκρατίας –άσχετος με την παιδεία- ήταν ο πρώτος βραχύβιος υπουργός παιδείας που κατάργησε τις εισαγωγικές στα Λύκεια και παρότρυνε την προαγωγή όλων των μαθητών
Την επόμενη χρονιά παρατηρώντας την δυσαρμονία κάποιων μαθητών να παρακολουθήσουν στην νέα τάξη, γνωστός εκλεκτός συνάδελφος είπε γι αυτή την δυσκολία την ατάκα: Α! αυτά είναι είναι τα Βερυβάκια: Μαθητές που δεν άξιζαν την εισαγωγή ή την προαγωγή.
Η δημιουργία κομματικών συνδικαλιστικών παρατάξεων είναι το μεγαλύτερο καταστροφικό γεγονός σε όλο το φάσμα της εκπαίδευσης ώστε «Παιδεία στην Ελλάδα να σημαίνει στυγνά χρηστική εκδοχή του σχολείου, η χυδαία αλλά αυτονόητη εμπορευματοποίηση της μάθησης στο «φροντιστήριο». Σημαίνει εγκατάλειψη των πανεπιστημίων στις αγέλες των κομματικών νεολαιών, ακαδημαϊκό πρωτογονισμό του διπόλου: παραδόσεις – εξετάσεις, με τον φοιτητή αμέτοχο στην παραγωγή της γνώσης και θεσμοποιημένη την αποστήθιση ή την αντιγραφή. Είναι τα «κλειδιά» για να ετοιμάζει η Παιδεία οπαδούς, όχι πολίτες»
Η κοινωνία βαθμιαία εθίσθηκε να θεωρεί αυτονόητη την ήσσονα προσπάθεια και μια γενιά μετά το 1980 μεγάλωσε σε άλλα ήθη και έθιμα, και έκτοτε συνεχίζομε στο χειρότερο..
Χωρίς αξιολόγηση εκπαιδευτικών, με κάθε διευκόλυνση των μαθητών, ο χώρος των σχολείων και της Μέσης εκπαίδευσης υπέστη ανεπανόρθωτο πλήγμα όπου με τον καιρό παγιώθηκε η αντίληψη, ότι τα πάντα επιτρέπονται.
Η πολιτεία μετά το 1985 –θα έλεγε κανείς-καταργεί στρατόπεδα και αντισταθμιστικά ιδρύει Πανεπιστήμια μοιράζοντας μια σχολή σε κάθε πόλη και ένα ΤΕΙ σε πολλές κωμοπόλεις: Κρήτης, Μακεδονίας Θεσσαλίας Αιγαίου και πάσης Ελλάδος. Τριάντα πέντε χρόνια και πλέον μετά, ο Γιαβρόγλου τακτοποιεί και το τελευταίο Βερυβάκι –προαγωγή μέχρι πτυχίο- αφού όπως σχολιάστηκε ο μαθητής- των φετινών πανελλαδικών- που μάλλον βαρέθηκε να γράψει όλο το όνομά του και πήρε κάτω της μονάδος 0,600- αν ήταν καλώς γραμμένα τα προκαταρκτικά και το όνομα θα έπαιρνε –κατά τον νόμο-1,000 μόρια, είχε το θάρρος «Θράσος» να συμπληρώσει μηχανογραφικό –μια περίπλοκη διαδικασία – και να εισαχθεί σε σχολή- Επίσης ένας άλλος με 3 βαθμολογία, εισήχθη σε Μαθηματική σχολή και ούτω καθεξής.
Για πολλούς τα νούμερα αυτά της επιδόσεων των μαθητών στις εισαγωγικές δεν περιγράφουν την αποτυχία του εκπαιδευτικού συστήματος περιγράφουν την επιτυχία μιας άλλης «κοινωνικής πολιτικής». Σε αυτή τη λογική της μετάλλαξης, δωρεάν δημόσιο πανεπιστήμιο για όλους σημαίνει υπηρεσία καθολικής αποκατάστασης. Όποιος θέλει, μπαίνει.
Γιατί τι άλλο από μετάλλαξη είναι η γενική αποδοχή ότι αγώνας, εν μέσω δημοκρατίας είναι η κατάληψη δρόμων – εμπόδιο στην ελεύθερη διάβαση- για να ικανοποιηθούν αιτήματα μιας τάξης εις βάρος του συνόλου ή κατά την αριστερή ιδεολογία πάλη ενάντια στην αστική τάξη –ποιας; ή της αορίστου πλουτοκρατίας.
Γιατί τι άλλο από μετάλλαξη είναι η κατάληψη των σχολείων με υποβολιμαία αιτήματα, όταν π.χ όσα σήμερα τα τμήματα είναι των 25 μαθητών, ήταν πριν 40 χρόνια των 50 – 60 και μόνο τα άνω των 60 αν υπήρχαν οι προϋποθέσεις εχωρίζοντο. Τότε που το σχολείο με το 1/5 των εκπαιδευτικών- που υπηρετούν σήμερα- και με τα απείρως περισσότερα προβλήματα λειτουργούσε και απολάμβανε σεβασμό ως ο φάρος της κοινωνίας.
Μετάλλαξη να δεχόμεθα από μαθητές και όχι μόνο, ότι τα πάντα είναι δικαιώματα χωρίς υποχρεώσεις τα πάντα είναι ελευθερία χωρίς φραγμούς και καμιά πειθαρχία. Μεταλλαγμένη και μια νεολαία χωρίς αξιακά πρότυπα και αγωνιστικό όραμα.
Η καθιέρωση ενός συστήματος με αυστηρότερα κριτήρια εισαγωγής καταγγέλλεται ως μέτρο «ταξικό», που θα άφηνε εκτός ιδρύματος τους κοινωνικά ευπαθείς. Στην πραγματικότητα, από ταξική προκατάληψη διακατέχεται αυτός που προεξοφλεί ότι οι διαγωνιζόμενοι χαμηλότερων εισοδημάτων είναι καταδικασμένοι και σε χαμηλότερες επιδόσεις.Ταξική μεροληψία έχει εκείνος που συμβιβάζεται με την ιδέα ότι ένα μέρος του δημόσιου συστήματος εκπαίδευσης υπάρχει μόνο ως εκδοτήριο πτυχίων για κοινωνικό πρεστίζ-πλυετών ή και μονίμων φοιτητών-Υπάρχει για να συντηρεί μια ψευδαίσθηση κοινωνικής κινητικότητας, ενώ στην πραγματικότητα αναπαράγει τη στασιμότητα -ανεργία. –Προνόμιο πλέον των πτυχιούχων- Την ίδια στιγμή η ιδιωτική εκπαίδευση από τα φροντιστήρια μέχρι επιλεγμένα ιδιωτικά σχολεία –κολέγια- δίνουν την δυνατότητα στους θέλοντες και κυρίως στους δυναμένους οικονομικά, ν’ αποκτούν ουσιαστικότερα εφόδια με καλύτερες προοπτικές κυρίως στον ιδιωτικό τομέα. Άρα η εκπαίδευση με την ευρύτερη έννοια ουδέποτε ήταν περισσότερο «ταξική» όσο σήμερα .
Παρά την χαοτική κατάσταση στην μέση και ανώτατη παιδεία υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός ευσυνείδητων εκπαιδευτικών και πολύ καλοί μαθητές και φοιτητές, που παρά τις αντίξοες συνθήκες και «τον χαβαλέ» του τρόπου λειτουργίας των δημοσίων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων έδιναν την ελπίδα επιτυχίας μιας μελλοντικής ευρύτερα συναινετικής πολιτικής ανατροπής. Ώσπου ήρθε και επισήμως η από καιρό αναμενόμενη χρεωκοπία που αντί σωφρονέστερου προβληματισμού έφερε στο προσκήνιο θυμικές συμπεριφορές αγανακτισμένων πολιτών της μεταλλαγμένης κοινωνίας. - Θα σκίσωμε τα μνημόνια-
Η φυγή στο εξωτερικό χιλιάδων απογοητευμένων επιστημόνων σηματοδοτεί, ότι και στο μέλλον η κοινωνία μας θα βιώνει την μετάλλαξη- το δημογραφικό πρόβλημα και την υπανάπτυξη, που η ψευδεπίγραφη αλλαγή την οδήγησε.
Είναι πανάρχαια κοινωνική διαπίστωση, η ευημερία- ο πλούτος χωρίς μόχθο- το θανάσιμο αυτό αμάρτημα, να συνοδεύεται με γενικευμένες ηθικές εκπώσεις, που θέλουν ξεχωριστή ανάλυση και η χώρα μας πριν την οικονομική χρεοκοπία βίωσε και βιώνει δραματική ηθική κρίση με ασύμμετρες συνέπειες ως και σε άλλο σημείο συνεχίζει ο Χ. Γιανναράς «Η ελλαδική κοινωνία ούτε μπορεί, αλλά ούτε και θέλει πια να μεταμορφωθεί, όσες οικονομικές ευκαιρίες κι αν της δοθούν. Μετράμε ήδη αρκετές δεκαετίες αυτοκτονικής κομματικής ασυναρτησίας, κυρίαρχης διαφθοράς, ακόρεστης εξουσιαστικής αυθαιρεσίας, έχει μείνει άκριτο και ατιμώρητο τόσο έγκλημα, που ακόμα και χρυσάφι αν αρχίσει και γεννάει το χώμα, η ελλαδική κοινωνία δεν γίνεται να αναστηθεί. Αυτό το ξέρουν καλά Τούρκοι και Ευρωπαίοι, και το αξιοποιούν εναλλακτικά.»
Πέρα από τις όποιες αντιτιθέμενες απόψεις θεολογικού και φιλοσοφικού περιεχομένου περί παρακμής, διανόηση και πολιτική δεν έχουν απαντήσει στο ερώτημα: Ποιες οι κοινωνικές μας αξίες και οι κοινωνικές ανάγκες που θα προσδιορίσουν τον μακροπρόθεσμο σκοπό της παιδείας ως ευρύτερα αυτή εννοείται; Χωρίς κοινά αποδεκτό γενικό σκοπό παιδείας δεν προσδιορίζονται οι επί μέρους στόχοι, δεν συντάσσονται αναλυτικά προγράμματα σπουδών και χωρίς αυτές τις προϋποθέσεις τα βιβλία που γράφονται θα ξαναγράφονται και διαρκώς θα είμαστε στο κενό σύνθημα "εκσυγχρονισμός των βιβλίων". Μεταρρύθμιση στη μεταρρύθμιση
Μετά την εννιάχρονη ή δεκάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση υπάρχει σε όλες τις αναπτυγμένες και μη χώρες συσχέτιση της πορείας στα Λύκεια, με τις κοινωνικές ανάγκες ,σύνδεση με την παραγωγικότηα. Στην δε Ανώτατη παιδεία φθάνει γύρω στο 25%. Εμείς με τους σπουδάζοντες στο εξωτερικό προπτυχιακά και μεταπτυχιακά σίγουρα αγγίζομε το 150%.
Αλλά προπάντων δεν αποτολμάται, η παρεξηγημένη αξιολόγηση που δεν σημαίνει πρωτίστως απόρριψη, σημαίνει αξιολόγηση όχι μόνο των στείρων γνώσεων αλλά και των όποιων δεξιοτήτων για σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό, που σε συνάρτηση με ένα παραγωγικό πρόγραμμα ανάπτυξης, θα μας αποεμπλέξουν από την μετάλλαξη της ελληνικής κοινωνίας, στο να επιζητεί άχρηστα πτυχία πολλών στείρων, αχρήστων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων.
Η μετάλλαξη έφερε και στο πολιτικό προσκήνιο χειρότερους από αυτούς που άλλοτε αποκαλούσαμε κατεστημένο. Δεν έχομε ηγέτες! Όσοι μεμονωμένα ηρωικά, ως υπουργοί παιδείας προσπάθησαν έστω να σπάσουν το απόστημα, δραματικά απέτυχαν, ο Αρσένης- κάτσε καλά Γεράσιμε- Η Γιαννάκου, τόλμησε να βάλλει ως βάση εισαγωγής το 10! Η Διαμαντοπούλου καίτοι σχεδόν όλοι ψήφισαν ανατρεπτικές μεταρρυθμίσεις, γρήγορα αναίρεσαν και έμεινε μόνη. Μόνο ο Γιαβρόγλου ,ολοκλήρωσε την μεγάλη αλλαγή! που αποσπασματικά ξεκίνησε ο Βερυβάκης: όλες οι σχολές-ΤΕΙ- Πανεπιστημιακές! οι εισακτέοι περισσότεροι από τις θέσεις. - «Δεν είχαμε υποσχεθεί κατάργηση των Πανελλαδικών;» Ε! πως θα το κάνομε δηλ. που λέει και μια ατάκα παλιάς κινηματογραφικής ταινίας
Δεν είναι επίζηλη ή ελπιδοφόρα η θέση της Κεραμέως και των συν αυτή. Δυστυχώς δεν φαίνεται να έχουν αντιληφθεί καίτοι διαφορετικά διατείνονται- και αυτοί της νεότερης γενιάς πολιτικοί- ότι η παιδεία προϋποθέτει όραμα, πολιτική βούληση και συλλογική προσπάθεια, ότι η παιδεία είναι ένα από τα κλειδιά που ανοίγουν τις πόρτες του μέλλοντος και υπάρχουν χώρες ανάλογες της Ελλάδος που έχουν πετύχει τα μέγιστα. Βιώσιμη ανάπτυξη χωρίς παιδεία και δικαιοσύνη δεν μπορεί να υπάρξει. Δεν κτίζεται παιδεία χωρίς μόνιμους δασκάλους και η δικαιοσύνη με πολιτικές παρεμβάσεις δεν πείθει.
Ας είμαστε όμως αισιόδοξοι η φύση μας προειδοποιεί, υπάρχουν και χειρότερα! και για μας και παγκοσμίως. Δεν ξέρω κατά πόσο, αν μπορεί και να μας διδάξει.
Περισσότερο από κάθε άλλη φορά η ευχή: Την υγειά μας νάχομε και βλέπομε.
Γ. Πευκιανάκης φιλόλογος π.Λυκειάρχης
