Μία από τις πιο συχνές παθήσεις που αντιμετωπίζονται στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας – με σοβαρές συνέπειες αν παραμεληθεί.
*Το παρόν συντάχθηκε από τον Συντονιστή Επιστημονικής Λειτουργίας Διευθυντή του ΚΥ Κισσάμου, Δρ Δημήτρη Ανυφαντάκη, MSc, PhD
*Το παρόν συντάχθηκε από τον Συντονιστή Επιστημονικής Λειτουργίας Διευθυντή του ΚΥ Κισσάμου, Δρ Δημήτρη Ανυφαντάκη, MSc, PhD
Τι είναι η ΓΟΠ;
Η Γαστρο-οισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι μια χρόνια διαταραχή κατά την οποία το όξινο περιεχόμενο του στομάχου επιστρέφει προς τον οισοφάγο, λόγω δυσλειτουργίας του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.
Εκτιμάται ότι επηρεάζει έως και το 20% των ενηλίκων στις ανεπτυγμένες χώρες [Maret-Ouda et al., JAMA, 2020].
Αν και συχνά θεωρείται «αθώα», η χρόνια και ανεξέλεγκτη ΓΟΠ μπορεί να προκαλέσει:
• χρόνια οισοφαγίτιδα,
• στένωση του οισοφάγου,
• ή ακόμη και οισοφάγο Barrett, μια προκαρκινική κατάσταση.
Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα;
• Καύσος (καούρα) πίσω από το στέρνο, κυρίως μετά τα γεύματα ή όταν ξαπλώνετε
• Ξινίλες, πικρή γεύση στο στόμα ή νυχτερινή αναγωγή οξέος
• Πόνος ή δυσφορία στην κατάποση (οδυνοφαγία, δυσφαγία)
• Αίσθημα “κόμπου” στον λαιμό ή βραχνάδα, ιδίως το πρωί
• Χρόνιος, ξηρός βήχας χωρίς προφανή αιτία
• Νυχτερινός βήχας ή κρίσεις άσθματος που επιμένουν παρά τη θεραπεία
• Καύσος στο λαιμό ή αίσθηση επιστροφής φαγητού μετά το φαγητό
Πότε πρέπει να ανησυχήσω
Αν εμφανίζονται συμπτώματα συναγερμού (Red Flags), όπως:
• Δυσκολία ή πόνος στην κατάποση
• Απώλεια βάρους, αναιμία ή αιματέμεση
• Μέλαινα (μαύρα κόπρανα)
• Επιμονή συμπτωμάτων παρά τη θεραπεία
τότε απαιτείται άμεση αξιολόγηση από γιατρό και γαστροσκόπηση
[ACG Clinical Guidelines 2022, NICE NG1 2023].
Αντιμετώπιση: Ξεκινά από την καθημερινότητα
Η μη φαρμακευτική παρέμβαση αποτελεί την πρώτη γραμμή στην ΠΦΥ:
1. Μην ξαπλώνετε για 2–3 ώρες μετά το φαγητό
2. Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα
3. Ανασηκώστε το προσκέφαλο του κρεβατιού 15–20 εκ.
4. Περιορίστε καφέ, αλκοόλ, σοκολάτα, μέντα, ντομάτες, τηγανητά
5. Αποφύγετε αναψυκτικά και όξινα ροφήματα
6. Διακόψτε το κάπνισμα
7. Διατηρήστε υγιές βάρος
8. Αποφύγετε σφιχτά ρούχα στη μέση
9. Επιλέξτε ήπια σωματική δραστηριότητα μετά τα γεύματα
10. Κρατήστε ημερολόγιο τροφών και συμπτωμάτων
Φάρμακα: Όχι πάντα και όχι για πάντα
Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs) είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί στην επούλωση της οισοφαγίτιδας.
Όμως, η μακροχρόνια χρήση χωρίς ένδειξη δεν συνιστάται, καθώς μπορεί να προκαλέσει:
• Δυσαπορρόφηση μαγνησίου, ασβεστίου και βιταμίνης B12
• Αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης και καταγμάτων
• Νεφρική βλάβη ή λοιμώξεις (π.χ. C. difficile, πνευμονία)
• Πιθανή συσχέτιση με άνοια σε μελέτες παρατήρησης
Η θεραπεία πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να επανεκτιμάται κάθε 8–12 εβδομάδες [NICE, 2023].
Πότε χρειάζεται γαστροσκόπηση;
• Επιμονή των συμπτωμάτων παρά την αγωγή
• Απώλεια βάρους, αναιμία ή δυσκολία κατάποσης
• Ηλικία >50 ετών με νέα συμπτώματα
• Ιστορικό οισοφαγίτιδας, Barrett ή καρκίνου οισοφάγου στην οικογένεια
Ο ρόλος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας
Ο ρόλος του Κέντρου Υγείας Κισσάμου
Το Κέντρο Υγείας είναι εδώ όχι μόνο για να θεραπεύει, αλλά για να προλαμβάνει, πριν το πρόβλημα χτυπήσει την πόρτα.. Μέσα από ενημέρωση, συμβουλευτική και προληπτικό έλεγχο, βοηθά τους ασθενείς να αναγνωρίζουν έγκαιρα τα σημάδια της ΓΟΠ και να λάβουν σωστή καθοδήγηση από τον ιατρό τους. Η πρώιμη διάγνωση και παρέμβαση προλαμβάνει επιπλοκές, βελτιώνει την καθημερινότητα και προστατεύει την υγεία του οισοφάγου. Γιατί στην ΠΦΥ, η πρόληψη είναι πάντα η καλύτερη θεραπεία.
Θυμήσου:
Η ΓΟΠ είναι συχνή αλλά όχι αθώα. Αν μείνει χωρίς αντιμετώπιση, μπορεί να οδηγήσει σε:
• Οισοφαγίτιδα
• Στένωση οισοφάγου
• Οισοφάγο Barrett (προκαρκινική κατάσταση)
Η σωστή πρόληψη, διατροφή και παρακολούθηση κάνουν τη διαφορά.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
1. Katz PO, Gerson LB, Vela MF. Am J Gastroenterol. 2022.
2. Maret-Ouda J, Markar SR, Lagergren J. JAMA. 2020;324(24):2536–2547.
3. NICE Guideline [NG1]: Gastro-oesophageal reflux in adults, 2023.
4. Spechler SJ, Souza RF. N Engl J Med. 2014; 371:756–765.
5. American College of Gastroenterology Clinical Guidelines, 2022.
6. Lazarus B et al. JAMA Intern Med. 2016;176(2):238–246.
7. Eom CS et al. JAMA Intern Med. 2011;171(13):1189–1198
Η Γαστρο-οισοφαγική Παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι μια χρόνια διαταραχή κατά την οποία το όξινο περιεχόμενο του στομάχου επιστρέφει προς τον οισοφάγο, λόγω δυσλειτουργίας του κατώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα.
Εκτιμάται ότι επηρεάζει έως και το 20% των ενηλίκων στις ανεπτυγμένες χώρες [Maret-Ouda et al., JAMA, 2020].
Αν και συχνά θεωρείται «αθώα», η χρόνια και ανεξέλεγκτη ΓΟΠ μπορεί να προκαλέσει:
• στένωση του οισοφάγου,
• ή ακόμη και οισοφάγο Barrett, μια προκαρκινική κατάσταση.
Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα;
• Καύσος (καούρα) πίσω από το στέρνο, κυρίως μετά τα γεύματα ή όταν ξαπλώνετε
• Ξινίλες, πικρή γεύση στο στόμα ή νυχτερινή αναγωγή οξέος
• Πόνος ή δυσφορία στην κατάποση (οδυνοφαγία, δυσφαγία)
• Αίσθημα “κόμπου” στον λαιμό ή βραχνάδα, ιδίως το πρωί
• Χρόνιος, ξηρός βήχας χωρίς προφανή αιτία
• Νυχτερινός βήχας ή κρίσεις άσθματος που επιμένουν παρά τη θεραπεία
• Καύσος στο λαιμό ή αίσθηση επιστροφής φαγητού μετά το φαγητό
Πότε πρέπει να ανησυχήσω
Αν εμφανίζονται συμπτώματα συναγερμού (Red Flags), όπως:
• Δυσκολία ή πόνος στην κατάποση
• Απώλεια βάρους, αναιμία ή αιματέμεση
• Μέλαινα (μαύρα κόπρανα)
• Επιμονή συμπτωμάτων παρά τη θεραπεία
τότε απαιτείται άμεση αξιολόγηση από γιατρό και γαστροσκόπηση
[ACG Clinical Guidelines 2022, NICE NG1 2023].
Αντιμετώπιση: Ξεκινά από την καθημερινότητα
Η μη φαρμακευτική παρέμβαση αποτελεί την πρώτη γραμμή στην ΠΦΥ:
1. Μην ξαπλώνετε για 2–3 ώρες μετά το φαγητό
2. Τρώτε μικρά και συχνά γεύματα
3. Ανασηκώστε το προσκέφαλο του κρεβατιού 15–20 εκ.
4. Περιορίστε καφέ, αλκοόλ, σοκολάτα, μέντα, ντομάτες, τηγανητά
5. Αποφύγετε αναψυκτικά και όξινα ροφήματα
6. Διακόψτε το κάπνισμα
7. Διατηρήστε υγιές βάρος
8. Αποφύγετε σφιχτά ρούχα στη μέση
9. Επιλέξτε ήπια σωματική δραστηριότητα μετά τα γεύματα
10. Κρατήστε ημερολόγιο τροφών και συμπτωμάτων
Φάρμακα: Όχι πάντα και όχι για πάντα
Οι αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs) είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικοί στην επούλωση της οισοφαγίτιδας.
Όμως, η μακροχρόνια χρήση χωρίς ένδειξη δεν συνιστάται, καθώς μπορεί να προκαλέσει:
• Δυσαπορρόφηση μαγνησίου, ασβεστίου και βιταμίνης B12
• Αυξημένο κίνδυνο οστεοπόρωσης και καταγμάτων
• Νεφρική βλάβη ή λοιμώξεις (π.χ. C. difficile, πνευμονία)
• Πιθανή συσχέτιση με άνοια σε μελέτες παρατήρησης
Η θεραπεία πρέπει να είναι εξατομικευμένη και να επανεκτιμάται κάθε 8–12 εβδομάδες [NICE, 2023].
Πότε χρειάζεται γαστροσκόπηση;
• Επιμονή των συμπτωμάτων παρά την αγωγή
• Απώλεια βάρους, αναιμία ή δυσκολία κατάποσης
• Ηλικία >50 ετών με νέα συμπτώματα
• Ιστορικό οισοφαγίτιδας, Barrett ή καρκίνου οισοφάγου στην οικογένεια
Ο ρόλος της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας
Ο ρόλος του Κέντρου Υγείας Κισσάμου
Το Κέντρο Υγείας είναι εδώ όχι μόνο για να θεραπεύει, αλλά για να προλαμβάνει, πριν το πρόβλημα χτυπήσει την πόρτα.. Μέσα από ενημέρωση, συμβουλευτική και προληπτικό έλεγχο, βοηθά τους ασθενείς να αναγνωρίζουν έγκαιρα τα σημάδια της ΓΟΠ και να λάβουν σωστή καθοδήγηση από τον ιατρό τους. Η πρώιμη διάγνωση και παρέμβαση προλαμβάνει επιπλοκές, βελτιώνει την καθημερινότητα και προστατεύει την υγεία του οισοφάγου. Γιατί στην ΠΦΥ, η πρόληψη είναι πάντα η καλύτερη θεραπεία.
Θυμήσου:
Η ΓΟΠ είναι συχνή αλλά όχι αθώα. Αν μείνει χωρίς αντιμετώπιση, μπορεί να οδηγήσει σε:
• Οισοφαγίτιδα
• Στένωση οισοφάγου
• Οισοφάγο Barrett (προκαρκινική κατάσταση)
Η σωστή πρόληψη, διατροφή και παρακολούθηση κάνουν τη διαφορά.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
1. Katz PO, Gerson LB, Vela MF. Am J Gastroenterol. 2022.
2. Maret-Ouda J, Markar SR, Lagergren J. JAMA. 2020;324(24):2536–2547.
3. NICE Guideline [NG1]: Gastro-oesophageal reflux in adults, 2023.
4. Spechler SJ, Souza RF. N Engl J Med. 2014; 371:756–765.
5. American College of Gastroenterology Clinical Guidelines, 2022.
6. Lazarus B et al. JAMA Intern Med. 2016;176(2):238–246.
7. Eom CS et al. JAMA Intern Med. 2011;171(13):1189–1198
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου