Προχώρησα κατευθείαν προς το Παλαιό Κάστρον (την αρχαία
Πολυρρήνια) από την Τρία Αλώνια, περνώντας από το χωριό Αρμένοι (Αρεμενοχώρι) και μετά
διασχίζοντας τρεις βαθιές κοιλάδες και δύο απότομες κορυφογραμμές πριν φτάσω στην
κορυφογραμμή με θέα την τοποθεσία της πόλης - οι χαράδρες πανέμορφες κατάφυτες από
ελιές, πλατάνους και μυρτιές. Τα ανατολικά αυτών των κορυφογραμμών αποτελούνται
από λευκές τριτογενείς μάργες, οι οποίες παρουσιάζουν λεπτά τμήματα των
αποθέσεών τους στις χαράδρες. Αλλά η δυτική και πιο υπερυψωμένη κορυφογραμμή,
την οποία διασχίσαμε λίγο πριν την θέαση της Πολυρρήνιας, αποτελείται από
εύθραυστους σχιστόλιθους με ωκεανικές μάζες ασβεστόλιθου που προφανώς ανήκουν
στη σειρά nummulite.
Από εκεί κατηφορίζουμε απότομα στη στενή και βαθιά κοιλάδα που περνάει κοντά
κάτω από την ακρόπολη της Πολυρρήνιας
Η Πολυρρήνια βρισκόταν σε μια απομονωμένη και ανυψωμένη
κορυφή, ακριβώς πάνω από το νότιο περιθώριο των
θαλάσσιων τριτογενών κοιτασμάτων που εκτείνονταν γύρω από τον κόλπο της Κισάμου.
Αυτή η πρώιμη κρητική πόλη κατέλαβε έτσι μια πολύ επιβλητική
και καλά επιλεγμένη θέση, καθώς η νότια και η ανατολική πλευρά της υψωνόταν
πολύ απότομα από το φαράγγι ή την κοιλάδα — περνώντας από κάτω της. Η κορυφή
της πόλης περικλείεται από τείχη και πύργους, ορισμένα τμήματα των οποίων είναι σε καλή συντήρηση ακόμα, αλλά φαίνεται να είναι κυρίως μιας ύστερης ρωμαϊκής ή μέσης ηλικίας. Ωστόσο, περιέχουν
πολλά ίχνη και θραύσματα των προγενέστερων ελληνικών τειχών, ως εκλεκτά
δείγματα και των δύο Κυκλώπειων και οι ελληνικοί τύποι εμφανίζονται στη δυτική πλευρά της
ακρόπολης, αποτελώντας τα υπόγεια των πιο σύγχρονων άμυνων. Η κορυφή ή το τμήμα
που περικλείεται όπως η ακρόπολη είχε τη μορφή του γράμματος Τ, με τρία
διακριτά σπιρούνια ή βραχίονες: μέσα σε αυτό υπάρχουν πολλές μεγάλες στέρνες,
εκτός από ερείπια εκκλησιών και κατοικιών. ώστε φαίνεται ότι ήταν, κατά τους
παλαιοχριστιανικούς χρόνους ή κατά τον Μεσαίωνα, το μόνο κατοικημένο μέρος της
πόλης. (Είδε την βασιλική κατεστραμμένη στο βόρειο μέρος του κάστρου)
Η συνοδευτική θέα της πόλης, από το δρόμο που ανεβαίνει προς
αυτήν από τον κόλπο της Κισσάμου, θα μεταφέρει μια ιδέα για την πολύ γραφική
και επιβλητική κατάστασή της και θα βοηθήσει να γίνει κατανοητή μια σύντομη
περιγραφή της.
Η Πολυρρήνια ήταν προφανώς μόνο μια μικρή πόλη στους πολύ
πρώιμους Κρητικούς χρόνους, η Κυδωνία ήταν η πρωτεύουσα του δυτικού τμήματος
την εποχή του Μίνωα, αλλά λαμβάνοντας αποικίες από το νότιο και το παρακείμενο
τμήμα της Πελοποννήσου σε μια μεταγενέστερη περίοδο, έγινε μια σημαντική πόλη,
έχοντας το επίνειό της, σύμφωνα με τον Στράβωνα, στη Φαλάσαρνα, στη δυτική
ακτή, εξήντα στάδια μακριά, αν και ήταν λιγότερο από το μισό απόσταση από το
πλησιέστερο σημείο του κόλπου και του λιμανιού της Κισσάμου. Η Πολυρρήνια,
ωστόσο, έγινε μια από τις σημαντικότερες δημοκρατίες της Κρήτης μετά την αύξηση
του πληθυσμού της από τις αποικίες των Λακεδαιμονίων, όπως φαίνεται από
τα νομίσματά της, που είναι συγκριτικά πολυάριθμα. Είναι διαφόρων τύπων, αλλά η
φιγούρα στα περισσότερα από αυτά είναι αιχμή του δόρατος και ασπίδα, με μερικές
φορές τα πρώτα γράμματα του ονόματος, POLY, και μερικές φορές το όνομα ολόκληρο, αλλά με ένα μόνο P.
Το όνομα που χρησιμοποιείται τώρα στην τοποθεσία, Παλαιό
Κάστρον, είναι επίσης το όνομα των δύο χωριών ή οικισμών που βρίσκονται στα
βόρεια και νότια άκρα του. Το νότιο χωριό καταλαμβάνει μια στενή προεξοχή στη
νότια και απότομη όψη του λόφου, όπου κατεβαίνει σε μια σειρά από πεζούλια
σπάνια περισσότερο από μερικά μέτρα πλάτους, εν μέρει τεχνητά και εν μέρει
φυσικά, πάνω στα οποία βρίσκονται διάσπαρτα πολλά υπολείμματα του παλιού πόλη.
Αλλά οι εξωτερικοί τοίχοι που αρχικά εκτείνονταν σε αυτήν την
πλευρά έχουν εξαφανιστεί, τα θραύσματά τους θάφτηκαν κάτω από το χώμα που
συσσωρεύτηκε στις πεζούλες ή κύλησαν στην κοίτη του φαραγγιού από κάτω, όπου
παρατήρησα πολλά τετράγωνα και αρχαία θραύσματα να βρίσκονται στο πλάι ή μέσα στη κοίτη του χειμάρρου.
Σε ένα κύμα του λόφου ακριβώς από πάνω του είναι ένα ωραίο
κομμάτι του Ελληνικού που βλέπει σε μια πλατφόρμα που στήριζε πολλά μεγάλα
κτίρια. Ένα από αυτά είχε το όνομα του Αδριανού γραμμένο με μεγάλα γράμματα σε
ένα μακρύ κομμάτι άμμου-πέτρα.
Η νεκρόπολη της πόλης από όπου προήλθε, πώς- ποτέ, ήταν σε ένα οροπέδιο στο βόρειο άκρο του λόφοy, και ακριβώς πάνω από τον άλλο οικισμό, ή το Κάτω
Παλαιό Κάστρον, από όπου προμηθεύτηκα δύο μικρά και λεπτά χρυσά νομίσματα, τα οποία είχαν βρεθεί σε ανοιγμένο τάφο ένα χρόνο πριν από έναν από τους αγρότες κατά την άροση η γη. Είναι πολύ πρώιμης ημερομηνίας, αν κρίνουμε από το είδος τους και την αξιοσημείωτη αραιότητά τους. Το
τρίτο αγοράστηκε από εμένα στη συνέχεια.
Τα νομίσματα είναι όλα διαφορετικών τύπων, αλλά όλα έχουν ένα πουλί με μισοανοιγμένα φτερά, μάλλον περιστέρι στη μία πλευρά, και μια μύγα ή
μέλισσα, ή μια λάρνακα, ή ένα αγενές αστέρι με εσοχή στην πίσω πλευρά.
