Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
"Το δέμα τόλαβα προχθές
Να μη ξοδεύεστε πολύ
Σαν πόρτες ήταν ανοιχτές
Κοντά σας όλη μου η ζωή….." Μ. Ελευθερίου
(τότε που δεν ήταν εύκολο να τρως έξω, ούτε να παραγγέλνεις πίτσες και σουβλάκια)
Δέματα υπάρχουν πολλών ειδών και μπορεί να περιέχουν διάφορα πράγματα που στέλλονται μακριά ή κοντά.
Η σημερινή όμως αναφορά γίνεται στο δέμα που μας έστελναν κατά διαστήματα από το σπίτι μας, όταν εμείς σπουδάζαμε ή εργαζόμαστε ή γενικότερα πασχίζαμε για κάτι καλύτερο μακριά από το πατρικό σπίτι. Δέμα μπορούσε να φτάσει και στον φαντάρο, στον κάθε ξενιτεμένο, στο φυλακισμένο, στον πολιτικό κρατούμενο, αρκεί να υπήρχε μια μάνα που ένοιωθε πως το παιδί μακριά δεν απολαμβάνει όσα πολλά ή λίγα στο σπίτι υπήρχαν.
Το δέμα αυτό ξεχωρίζει από όλα τα άλλα, γιατί εκτός από τα υλικά πράγματα που έφερνε, έφερνε αρώματα και συναισθήματα: Την αγάπη, τη φροντίδα και την αγωνία της μάνας, το άρωμα του σπιτιού μας. Το δέμα είχε κόπο και αγωνία να φτιαχτεί και να δεθεί σωστά, να φύγει και να φτάσει στην ώρα του, να μη στραπατσαριστούν τα πράγματα και κυρίως να μη χαλάσουν.
Το δέμα μπορούσε να είναι κουτί, κασόνα, αλλά και κοφίνι παλαιότερα. Ταξίδευε με λεωφορείο, με φορτηγό, με πλοίο, ή με αεροπλάνο για τους πιο προνομιούχους. Γι άλλους έφτανε στο σπίτι, και άλλοι έπρεπε να πάνε να το παραλάβουν πράγμα που ήταν και λίγο μπελάς ,αλλά η χαρά ξεπερνούσε κάθε δυσκολία.
Η αναμονή του δέματος για μας που το περιμέναμε μας γέμιζε χαρά και αγωνία που κορυφωνόταν την ώρα που το ανοίγαμε και μας αποκαλύπτονταν τα καλούδια. Το δέμα το περίμενε με την ίδια χαρά και ο συγκάτοικος. Θυμάμαι τη δική μου συγκάτοικο να μου παραγγέλλει να μην ανοίξω το δέμα μέχρι να γυρίσει και το ίδιο να κάνω κι εγώ όταν εκείνη περίμενε δικό της δέμα.
Το δέμα περιείχε πάντα ένα ωραίο ντόπιο κοτόπουλο, περιείχε κρέας τσιγαρισμένο που μπορούσε να μετατραπεί και σε κοκκινιστό, καλλιτσούνια, κάποιο γλυκό ή μπισκοτάκι, ανάλογα με την εποχή, το γλυκό κυδώνι ή το γλυκό νεράντζι, τυρί οπωσδήποτε, αυγά τυλιγμένα ένα -ένα χωριστά στην εφημερίδα και με διευκρινίσεις για την ηλικία τους, αμύγδαλα σπασμένα, σταφίδες μέλι και ό,τι άλλο μπορούσε να φτάσει με ασφάλεια και ήταν αρεστό στον παραλήπτη. Ένα σύντομο ανορθόγραφο γράμμα, σου έλεγε σύντομα τα χαιρετίσματα, τα νέα, συμβουλές και ευχές. Κάπου σε κάποια γωνίτσα κρυβόταν ένα μικρό έξτρα χαρτζιλικάκι από το υστέρημα της μάνας, έκτακτη τόνωση για το φοιτητικό βαλάντιο.
Αργότερα σαν γονείς πια στέλναμε κι εμείς δέμα στα παιδιά μας. Η ίδια ιστορία να επαναλαμβάνεται, ίδια η αφετηρία του δέματος και ίδιος ο προορισμός, ίδια τα συναισθήματα. Μεγαλύτερη όμως η ευκολία του ταξιδιού, πλουσιότερο σε ποικιλία το περιεχόμενο του δέματος των τελευταίων καιρών. Πυκνά δρομολόγια, κούριερ, συχνές μετακινήσεις και συναντήσεις γονιών και παιδιών, τσάντες ψυγεία και άλλες ανέσεις απομυθοποίησαν και απομυθοποιούν λίγο εκείνο το δέμα των αλλοτινών καιρών…
