MANOΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ (1909-1984) ΜΕΡΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΙΚΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΤΗ ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Στην αρχή ήταν *ΤΟ ΛΑΒΑΡΟ ΤΟΥ 21* βωβή ταινία τού Γ. Λελούδα τό 1927 και ο Μανόλης Κατράκης ερασιτέχνης. Ακολούθησε το 1932  *Ο ΑΓΑΠΗΤΙΚΟΣ ΤΗΣ ΒΟΣΚΟΠΟΥΛΑΣ*του  Δ. Τσακίρη, ομιλούσα ταινία και ο Κατράκης πρωταγωνιστής. Μετά ήρθαν δεκάδες ταινίες.

Ο Κατράκης δημιούργησε αξέχαστους πρώτους και δεύτερους ρόλους:

Μαρίνος Κοντάρας, Αντιγόνη, Συνοικία τ΄ όνειρο, Κόκκινα φανάρια, Ντελικανής, Το χώμα βάφτηκε κόκκινο, Κονσέρτο για πολυβόλα. Το κανόνι και τ αηδόνι. Λεωφόρος της Προδοσίας, Ορατότης μηδέν, Ώρες αγάπης, Ώρες πολέμου. Αυτοί πού μίλησαν με το θάνατο. Εσένα μόνο αγαπώ. Τελευταίο φιλί. Ζούγκλα των πόλεων. Κατηγορώ τους δυνατούς. Κατάχρηση εξουσίας. Με φόβο και πάθος. Αντάρτες των πόλεων. Χωρίς συνείδηση, Προστάτες, Δίκη των δικαστών. κ.ά.

Οι ταινίες στις οποίες έπαιξε δεν ήταν όπως έλεγε, αυτές πού ονειρευόταν, εκτός από τον *Μαρίνο Κοντάρα* καί την *Αντιγόνη*, αλλά έπρεπε έτσι να βελτιώνει τα προβληματικά οικονομικά τού Ελληνικού Λαικού Θεάτρου. Παρ όλα αυτά το παίξιμό του ήταν πάντα μαγευτικό.

Τελευταία πρωταγωνίστησε στον *Βενιζέλο* τού Π. Βούλγαρη και στα *Χρόνια της Θύελλας* τού  Ν. Τζίμα. Κύκνειο άσμα του, το *Ταξίδι στα Κύθηρα* του Θ. Αγγελόπουλου.

Η ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ (1984) ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΩΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΚΑΤΡΑΚΗ

Η τότε Υπουργός Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη, εμβληματική μορφή  επίσης της Τέχνης και  τού Αγώνα κατά τής δικτατορίας,  είχε δηλώσει, ύστερα από την αγγελία θανάτου τού Μάνου Κατράκη.

*Η Ελλάδα ολόκληρη κλαίει το Μάνο Κατράκη. Ήταν μεγάλος καλλιτέχνης και πραγματικό παλληκάρι. Το πιο λεβέντικο παράστημα κι η πιο αγαπημένη φωνή. Μια φωνή που άρθρωσε ανεπανάληπτα το νεοελληνικό λόγο. Σ' όλη του τη ζωή έδωσε μάχες για το θέατρο, το πολιτισμό, τους λαϊκούς αγώνες. Ακόμη και λίγες ώρες πριν πεθάνει, σχεδίαζε την επιστροφή του στη σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Ο Μάνος Κατράκης πέθανε όρθιος, όπως πεθαίνουν τα δέντρα και οι γενναίοι. Και θα ζει πάντα, όπως ζούνε οι μύθοι.*

O OΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΝΟ ΚΑΤΡΑΚΗ

* Η ωχρή μορφή του Μάνου Κατράκη χαραγμένη με επιμονή και κόπο πάνω στο μέταλλο της Νεοελληνικής πραγματικότητας εξακολουθεί να αντιστέκεται στις αλλοιώσεις τού  χρόνου και να ακτινοβολεί όλο ήθος. Η καθαρότητα τού μετάλλου  του είναι η καθαρότητα τής φωνής του. Δεν έχω ακούσει ποτέ πιο ωραία ελληνικά. Οι λέξεις βγαίνουν από τα χείλη λαμπερές και στρογγυλές μ' ένα περίγραμμα φωτεινό όπως τα βότσαλα κάποιου παρθένου γιαλού. Σαν ποιητής θέλω για τη μεγάλη προσφορά πού έκανε ο έξοχος  αυτός καλλιτέχνης σ όλο το μάκρος τής ζωής του προς το ζωντανό νεοελληνικό λόγο, να τού πω ένα μεγάλο ευχαριστώ.

Οδυσσέας Ελύτης*

* * Φωτογραφίες, κείμενα από τά λευκώματα: Α *ΜΑΝΟΣ ΚΑΤΡΑΚΗΣ * Επιμέλεια Υλικού: Κ. Κουτσαυτίκης - Αγγ. Κώττη. Εκδόσεις Καστανιώτη.1984  Β *ΚΑΤΡΑΚΗΣ* Η ζωή τού μεγάλου καλλιτέχνη όπως την αφηγήθηκε στον Αλέξη Κομνηνό. Εκδόσεις Κάκτος.1984

 Ροδουσάκης Κυριάκος