ΟΛΩΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΩΣ -- Η ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Γράφει ο Μανώλης Κουφάκης *
Βασικό «κινούν» της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης η γενετική μηχανική, σε στενή συνέργεια με τους άλλους δύο πυλώνες, δηλαδή την Τεχνητή Νοημοσύνη και το διαδίκτυο, έχει εκτιναχθεί σε αφάνταστα ύψη δυνατοτήτων.
Μέσω της γενετικής μηχανικής μπορούμε να παρέμβουμε κατά βούληση στο DNA των φυτών, των ζώων αλλά και του ανθρώπου. Είναι γνωστό ότι τα μεταλλαγμένα φυτά και τρόφιμα, που πρωτοεμφανίστηκαν στην αγορά το 1994, γνωρίζουν ήδη μεγάλη άνθιση από εμπορική άποψη. Ατελεύτητες συζητήσεις υπέρ ή κατά της πρακτικής αυτής, αλλά και των ενδεχόμενων
συνεπειών της, συνεχίζονται πάντα ως σήμερα.
Εκεί όμως που η ανθρωπότητα συλλαμβάνεται πραγματικά απροετοίμαστη είναι εν όψει της γονιδιακής παρέμβασης στο ανθρώπινο DNA. Ούτε η ηθική, ούτε η πολιτική φιλοσοφία φαίνονται προς το παρόν ικανές να δώσουν πειστικές κατευθύνσεις.
Πάντως, το 2015 ανακοινώθηκε από την Κίνα η πρώτη γενετική παρέμβαση σε ανθρώπινο έμβρυο. Παρά το σάλο που ξέσπασε, καθώς κάτι τέτοιο ήταν παγκοσμίως παράνομο, τα επόμενα χρόνια ακολούθησαν η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ. Το 2017 το πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ανακοίνωσε ότι πέτυχε να απαλείψει κληρονομική ασθένεια από ανθρώπινα έμβρυα. Πολλά ηθικά, πολιτικά αλλά και υπαρξιακά ερωτήματα θέτει πλέον η εκρηκτική πρόοδος της γενετικής μηχανικής.
Έχουμε το ηθικό δικαίωμα να στερήσουμε από ένα παιδί τη δυνατότητα να απαλλαγεί από τον πόνο και την δια βίου βάσανο μιας ανίατης ασθένειας; Όμως μήπως αυτή η δυνατότητα θα είναι επιλεκτική και θα δημιουργήσει ακόμα μεγαλύτερη ανισότητα μεταξύ των ανθρώπων; Ακόμα, ας φανταστούμε τα παιδιά δεύτερης, τρίτης, τέταρτης γενιάς, που καθ’ ένα έχει κληρονομήσει γενετικά από τους γεννήτορές του την απάλειψη μιας σειράς ασθενειών, όλο και περισσότερων καθώς εξελίσσεται η βιοτεχνολογία. Και βέβαια ας φανταστούμε και πολλές
άλλες βιολογικές αναβαθμίσεις του ανθρώπου π.χ. της νοημοσύνης, της μνήμης, του βάρους, της δύναμής του κ.ά. Μήπως τελικά σε 100 με 200 χρόνια θα έχει δημιουργηθεί ένα νέο είδος ανθρώπων που λίγη σχέση θα έχει με εμάς;
Ας σκεφτούμε τώρα όλες αυτές τις δυνατότητες στα χέρια ενός αυταρχικού καθεστώτος, ενός δικτάτορα, ας πούμε. Έχουμε αρχίσει ήδη να ανατριχιάζουμε;
Η πολιτική δεν έχει, προς το παρόν, δώσει πειστικές απαντήσεις και προβλέψεις στα παραπάνω. Μάλλον φαίνεται να ακολουθεί ασθμαίνουσα την τεχνολογία.
Όμως δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει το γεγονός ότι, ενώ προ 70.000 ετών (όπως ισχυρίζονται οι επιστήμονες) τυχαίες γενετικές μεταλλάξεις πυροδότησαν την αύξηση της νοημοσύνης του Homo Sapiens και εν συνεχεία η φυσική επιλογή μας έφερε στο επίπεδο που είμαστε σήμερα, τώρα εμείς, ο Homo Sapiens του σήμερα, έχουμε τη δυνατότητα μέσω μιας
εκούσιας επιλογής, να δημιουργήσουμε σε μικρό χρονικό διάστημα ένα νέο ανώτερο είδος Homo.

(*) Δρ. Μηχανικός
τ. Δ/ντής ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.