ΙΑΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ: Σύγχρονη θεραπευτική προσέγγιση στη μη επεμβατική θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος

Γράφει ο Γιάννης Φραγκιουδάκης

Χειρούργος ορθοπεδικός

Η εκφύλιση του αρθρικού χόνδρου μετά από τραυματισμό ή υπέρχρηση με το πέρασμα του χρόνου εξελίσσεται  πλέον σε οστεοαρθρίτιδα. Σε περιπτώσεις αρθρίτιδας ο χόνδρος προοδευτικά χάνει την ικανότητά του να προστατεύει τις επιφάνειες των αρθρώσεων διευκολύνοντας τη μεταξύ τους ολίσθηση. Το αποτέλεσμα είναι να προκαλούνται τριβές μεταξύ των οστών κατά τις κινήσεις, γεγονός που φθείρει παραπάνω τις επιφάνειές τους. Με αυτόν τον τρόπο οι αρθρικές επιφάνειες αλλοιώνονται και σταδιακά παραμορφώνονται.
Συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας
Το κύριο σύμπτωμα της οστεοαρθρίτιδας είναι ο πόνος και η δυσκαμψία, τα οποία σταδιακά εντείνονται καθιστώντας δύσκολη την εκτέλεση απλών κινήσεων 
Ποια είναι τα αίτια της οστεοαρθρίτιδας του γόνατος ;
1. Ηλικία : Η φυσιολογική φθορά του χόνδρου καθώς το άτομο μεγαλώνει εμφανίζεται σε ηλικία από 50 ετών και άνω.
2. Παχυσαρκία : Αυξάνει δραματικά τα φορτία που δέχεται ο αρθρικός χόνδρος με αποτέλεσμα την πρώιμη φθορά.
3. Φύλλο : Οι γυναίκες σε σχέση με τους άνδρες εκδηλώνουν συχνότερα οστεοαρθρίτιδα, πιθανώς λόγω ορμονικών παραγόντων και παχυσαρκίας .
4. Η ανάπτυξη πρώιμης οστεοαρθρίτιδας είναι αποτέλεσμα τραυματισμών, όπως για παράδειγμα ρήξεις στοιχείων της άρθρωσης  (μηνίσκοι – σύνδεσμοι  – ενδοαρθρικά κατάγματα) .
5. Επαγγελματική δραστηριότητα : Υπάρχουν επαγγέλματα που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις του γόνατος και έντονη καταπόνηση με αποτέλεσμα την πρώιμη φθορά του χόνδρου .
6. Συστηματικές νόσοι όπως ρευματοειδής αρθρίτιδα – ψωριασική αρθρίτιδα – αιματολογικές νόσοι – αυτοάνοσα νοσήματα

Συντηρητικές Θεραπείες
Τα φάρμακα επιτρέπουν να περιορίσουμε τον πόνο και τον ερεθισμό (φλεγμονή). Η φυσιοθεραπεία βοηθάει στη διατήρηση της ευκαμψίας της άρθρωσης και στη μείωση του ερεθισμού (φλεγμονή) και του πόνου. Είναι επίσης χρήσιμη για την ενδυνάμωση των μυών. Κάποια νέα φάρμακα (χονδροπροστατευτικά), πρoστατεύουν το χόνδρο και καθυστερούν την εξέλιξη της αρθρίτιδας. Η ενδαρθρικής έγχυση είναι χρήσιμη. Πρόκειται για την εισαγωγή φαρμάκου στην άρθρωση με τη βοήθεια μιας σύριγγας, που ανακουφίζει από τον πόνο. Η πιο συνηθισμένη θεραπεία εγχύσεων είναι η έγχυση κορτιζόνης μόνη ή σε συνδυασμό με υαλουρονικό οξύ (ΗΑ). Η κορτιζόνη εμποδίζει τηnεξελιξη της φλεγμονής και εν συνεχεία ανακουφίζει την άρθρωση από τον πόνο που προκαλεί η πάθηση. Αυτή η θεραπευτική επιλογή, έχει περιορισμένη διάρκεια. Η δράση των ενέσεων κορτιζόνης κυμαίνεται μεταξύ 3-4 μηνών, όταν όμως αυτή μειωθεί η φλεγμονή επανεμφανίζεται,. Σε αντίθεση με την κορτιζόνη, το υαλουρονικό οξύ . Αποτελεί μια εναλλακτική για εκείνους που δεν ανακουφίζονται από τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή που δεν δύνανται να τα λάβουν, λόγω προβλημάτων στα νεφρά ή στο στομάχι.
Εργαστηριακές και κλινικές έρευνες υποδηλώνουν ότι το υαλουρονικό οξύ μπορεί να κάνει πολύ περισσότερα από το να λιπαίνει απλώς την άρθρωση. Μελέτες δείχνουν ότι η έγχυση υαλουρονικού οξέος παρεμποδίζει τις προσταγλανδίνες και τις κυτοκίνες, οι οποίες προάγουν τη φλεγμονή. Μπορεί επίσης να προκαλέσει αύξηση της ιδίας παραγωγής αυτής της σημαντικής ουσίας, η οποία μπορεί με τη σειρά της να συμβάλει στη διατήρηση του χόνδρου. Οι ευεργετικές επιδράσεις των ενέσεων υαλουρονικού οξέος διαρκούν περίπου 5-6 μήνες.

Μετά από αυτό το διάστημα η χορήγηση θα πρέπει να επαναληφθεί. Στην μέσης βαρύτητας οστεοαρθρίτιδα η θεραπεία αυτή μπορεί να είναι αρκετά αποτελεσματική και μπορούμε να κερδίσουμε χρόνο ως την τελική χειρουργική αντιμετώπιση. Οι εγχύσεις με PRP (plateletreachplama) έχουν κύρια την ένδειξή τους σε οστεοαρθρίτιδα αρχικού στάδιού, χονδροπαθειες και ειδικότερα σε νέους ή μεσήλικες ασθενείς με καλό βιολογικό δυναμικό.. Τέλος, νέες προοπτικές στην αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας έχουν φέρει τα βλαστοκύτταρα.  Σήμερα οι περισσότερες θεραπείες βλαστοκυττάρων χρησιμοποιούν αυτόλογαμεσεγχυτικάστελεχιαία κύτταρα (MSCs), που λαμβάνονται από το μυελό ή το λίπος του ασθενή ή βλαστοκύτταρα που έχουν προσφερθεί από άλλους ανθρώπους (αλλογενή MSCs). Η έρευνα μέχρι σήμερα δείχνει ότι οι θεραπείες των βλαστοκυττάρων που χρησιμοποιούν τα κύτταρα του ίδιου του ασθενούς τείνουν να είναι ασφαλείς για τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας.

Τα φάρμακα, που στοχεύουν στην προστασία του χόνδρου (χονδροπροστατευτικά), δεν μπορούν να χορηγηθούν σε όλες τις περιπτώσεις. Είναι χρήσιμα σε αρχική φάση της αρθρίτιδας, στη συνέχεια όμως είναι λιγότερο αποτελεσματικά. 

Εναλλακτική θεραπεία με Coolief

μια εντελώς νέα προσέγγιση στην αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου λόγω οστεοαρθρίτιδας γόνατος. μια εξαιρετικά αξιόπιστη λύση στην αντιμετώπιση του χρόνιου οστεοαρθριτικού πόνου πού έχει έγκριση FDA (Food&Drug Administration) στην Αμερική. Βασίζεται στην χρήση της πιο σύγχρονης μορφής ραδιοσυχνοτήτων για την θερμοπηξία των αισθητικών νευρικών κλάδων της άρθρωσης του γόνατος και του ισχίου με υποβοήθηση μυοσκελετικού υπερήχου και ακτινοσκόπησης (cooledradiofrequencyablation – Coolief, Halyard USA).

Με την μέθοδο αυτή επιτυγχάνεται η ανακούφιση από τον χρόνιο οστεοαρθριτικό πόνο για χρονικό διάστημα που υπερβαίνει το έτος (αποτελέσματα πολλών διεθνών μελετών).

Η ολική αρθροπλαστική γόνατος, δηλ, η αλλαγή όλης της άρθρωσης του γόνατος είναι η τελική θεραπεία, εκεί οπού όλες οι παραπάνω μη επεμβατικές συντηρητικές θεραπείες, δεν θα μπορούν να προσφέρουν ικανοποιητική ανακούφιση από τον πόνο και θα περιορίζουν αισθητά πλέων την καθημερινότητα του ασθενούς.