Ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι μία επιθετική συμπεριφορά-Σωματική, Λεκτική, Ψυχολογική, ή/& Κοινωνική – που εκδηλώνεται σκόπιμα, απρόκλητα και επαναλαμβανόμενα, από μαθητές σε μαθητές εντός και εκτός σχολείου (Olweus[i],1995). Το φαινόμενο αυτό μάλιστα τα τελευταία χρόνια έχει βρει έναν μεγάλο «σύμμαχο», το Διαδίκτυο, ο οποίος το βοηθά να γιγαντώνεται. (CyberBulling). Ο σχολικός εκφοβισμός μελετήθηκε για πρώτη φορά το 1978 στη Νορβηγία, και το 1987 εμφανίζεται για πρώτη φορά, σε πολλά επιστημονικά περιοδικά ο σχετικός όρος bullying. Μπορεί σαν φαινόμενο να καταγράφεται τη δεκαετία του 1970, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί όμως ότι εμφανίζεται τότε για πρώτη φορά, αφού αποτελεί μία ακόμη έκφραση της βίαιης συμπεριφοράς η οποία υπάρχει με τη γέννηση του ανθρώπου[ii].
Στo bullying υπάρχει διαφορά ισχύος ανάμεσα σ’ αυτούς που την ασκούν και σ’ αυτούς που την υφίστανται με την «εξουσία» να ανήκει στο άτομο ή/& στην ομάδα που το ασκεί. Τα άτομα που εκφοβίζουν τους άλλους, δείχνουν απέχθεια και περιφρόνηση σ’ αυτούς που προσπαθούν να βλάψουν, για να νιώθουν «πιο σημαντικοί», από εσωτερική αβεβαιότητα, ανασφάλεια και έλλειψη αυτογνωσίας & αυτοπεποίθησης (Θανοπούλου[iii], 2016).
Το bullying μπορεί να περιλαμβάνει:
Σωματικό εκφοβισμό : χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές κλπ.
Λεκτικό εκφοβισμό : διακρίσεις, σεξουαλικά σχόλια, κοροϊδία για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, κοκ.
Κοινωνικό εκφοβισμό: διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα κλπ.
Οι συνέπειες του σχολικού εκφοβισμού διόλου ευκαταφρόνητες μιας και μπορούν να διαταράξουν τη ψυχοσωματική υγεία των παιδιών, ακόμη και στην περίπτωση που δεν υποστούν οποιασδήποτε μορφής άσκηση σωματικής βίας. Τα θύματα του bullying σε ορισμένες περιπτώσεις κάνουν «κοπάνες» από το σχολείο ενώ μπορεί να φτάσουν και μέχρι την εγκατάλειψη του σχολείου. Το bullying με θύματα μικρά παιδιά αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο. «Κλειδί» στην αντιμετώπιση του φαινομένου και στην άμβλυνση των συνεπειών που μπορεί να έχει, αποτελεί η συνεργασία και η κοινή δράση οικογένειας και σχολείου.
Δεν είναι μυστικό, ότι στην Ελλάδα το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις, αφού καταγράφονται όλο και περισσότερα περιστατικά bullying, τα οποία μάλιστα μερικές φορές φλερτάρουν ανοιχτά με την εγκληματικότητα. Μάλιστα σύμφωνα με έρευνες («Χαμόγελο του Παιδιού[iv]»,2012., Υπουργείο Παιδείας[v],2016) 1 στους 3 μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στην Ελλάδα, έχει πέσει θύμα κάποιας μορφής σχολικού εκφοβισμού .Νωπές είναι ακόμα οι μνήμες της τραγικής υπόθεσης του φοιτητή της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων Βαγγέλη Γιακουμάκη, που εξαφανίστηκε το Φεβρουάριο του 2015 και βρέθηκε νεκρός περίπου ένα μήνα αργότερα, έχοντας πέσει θύμα bullying. «Σκέφτομαι να αυτοκτονήσω…Η ζωή μου άλλες φορές είναι ωραία και άλλες φορές μια κόλαση. Όταν δεν έχεις παρέα… Όπως χθες, που δεν με ήθελε κανείς στην παρέα του…Αναρωτιέμαι αν αξίζει να ζει κανείς για λίγους ανθρώπους σε αυτή τη ζωή. Για τους γονείς σου και τους ανθρώπους που σε στηρίζουν και σε αγαπούν…Μπορεί να έχω μαζί μου τη μητέρα μου, τον πατέρα μου και τον αδερφό μου, δεν έχω όμως τους άλλους και την κοινωνία…Αυτοί με κατέστρεψαν, καταστρέψτε τους», έγραφε μεταξύ άλλων στο ημερολόγιο του ο 15χρονος μαθητής που αυτοκτόνησε τον Ιούλιο του 2018 στην Αργυρούπολη και είχε πέσει πολλές φορές στο παρελθόν θύμα bullying από συνομήλικους του.
Από το 2012, η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού. Με αφορμή την ημέρα αυτή , το ΕΠΑ.Λ. Κισάμου σε συνεργασία με το Κέντρο Κοινότητας Δήμου Κισάμου και τα στελέχη του Κουκουτσάκη Φανή (Ψυχολόγο) και Πευκιανάκη Χρυσή (Κοινωνική Λειτουργό), διοργάνωσε την Παρασκευή 4 Μαρτίου 2022 δράση με τίτλο «ενδοσχολική βία και εκφοβισμός». Η δράση, που είχε ως στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα βίας και σχολικού εκφοβισμού, περιελάμβανε:
Εξήγηση του φαινόμενου του σχολικού εκφοβισμού
Διερεύνηση σεναρίων ενδοσχολικού εκφοβισμού ανά ομάδα μαθητών/τριών
Συζήτηση-ανατροφοδότηση
Ζουριδάκης Νεκτάριος
Διευθυντής ΕΠΑΛ Κισάμου
Βιβλιογραφια
Στo bullying υπάρχει διαφορά ισχύος ανάμεσα σ’ αυτούς που την ασκούν και σ’ αυτούς που την υφίστανται με την «εξουσία» να ανήκει στο άτομο ή/& στην ομάδα που το ασκεί. Τα άτομα που εκφοβίζουν τους άλλους, δείχνουν απέχθεια και περιφρόνηση σ’ αυτούς που προσπαθούν να βλάψουν, για να νιώθουν «πιο σημαντικοί», από εσωτερική αβεβαιότητα, ανασφάλεια και έλλειψη αυτογνωσίας & αυτοπεποίθησης (Θανοπούλου[iii], 2016).
Το bullying μπορεί να περιλαμβάνει:
Σωματικό εκφοβισμό : χτυπήματα, σπρωξίματα, κλωτσιές κλπ.
Λεκτικό εκφοβισμό : διακρίσεις, σεξουαλικά σχόλια, κοροϊδία για τη φυλή, την εθνικότητα, τη θρησκεία, την ταυτότητα αναπηρίας, κοκ.
Κοινωνικό εκφοβισμό: διάδοση φημών, καταστροφή προσωπικών αντικειμένων, απομόνωση από την ομάδα κλπ.
Οι συνέπειες του σχολικού εκφοβισμού διόλου ευκαταφρόνητες μιας και μπορούν να διαταράξουν τη ψυχοσωματική υγεία των παιδιών, ακόμη και στην περίπτωση που δεν υποστούν οποιασδήποτε μορφής άσκηση σωματικής βίας. Τα θύματα του bullying σε ορισμένες περιπτώσεις κάνουν «κοπάνες» από το σχολείο ενώ μπορεί να φτάσουν και μέχρι την εγκατάλειψη του σχολείου. Το bullying με θύματα μικρά παιδιά αποτελεί ένα από τα σοβαρότερα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο. «Κλειδί» στην αντιμετώπιση του φαινομένου και στην άμβλυνση των συνεπειών που μπορεί να έχει, αποτελεί η συνεργασία και η κοινή δράση οικογένειας και σχολείου.
Δεν είναι μυστικό, ότι στην Ελλάδα το φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις, αφού καταγράφονται όλο και περισσότερα περιστατικά bullying, τα οποία μάλιστα μερικές φορές φλερτάρουν ανοιχτά με την εγκληματικότητα. Μάλιστα σύμφωνα με έρευνες («Χαμόγελο του Παιδιού[iv]»,2012., Υπουργείο Παιδείας[v],2016) 1 στους 3 μαθητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, στην Ελλάδα, έχει πέσει θύμα κάποιας μορφής σχολικού εκφοβισμού .Νωπές είναι ακόμα οι μνήμες της τραγικής υπόθεσης του φοιτητή της Γαλακτοκομικής Σχολής Ιωαννίνων Βαγγέλη Γιακουμάκη, που εξαφανίστηκε το Φεβρουάριο του 2015 και βρέθηκε νεκρός περίπου ένα μήνα αργότερα, έχοντας πέσει θύμα bullying. «Σκέφτομαι να αυτοκτονήσω…Η ζωή μου άλλες φορές είναι ωραία και άλλες φορές μια κόλαση. Όταν δεν έχεις παρέα… Όπως χθες, που δεν με ήθελε κανείς στην παρέα του…Αναρωτιέμαι αν αξίζει να ζει κανείς για λίγους ανθρώπους σε αυτή τη ζωή. Για τους γονείς σου και τους ανθρώπους που σε στηρίζουν και σε αγαπούν…Μπορεί να έχω μαζί μου τη μητέρα μου, τον πατέρα μου και τον αδερφό μου, δεν έχω όμως τους άλλους και την κοινωνία…Αυτοί με κατέστρεψαν, καταστρέψτε τους», έγραφε μεταξύ άλλων στο ημερολόγιο του ο 15χρονος μαθητής που αυτοκτόνησε τον Ιούλιο του 2018 στην Αργυρούπολη και είχε πέσει πολλές φορές στο παρελθόν θύμα bullying από συνομήλικους του.
Από το 2012, η 6η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από το Υπουργείο Παιδείας ως Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού. Με αφορμή την ημέρα αυτή , το ΕΠΑ.Λ. Κισάμου σε συνεργασία με το Κέντρο Κοινότητας Δήμου Κισάμου και τα στελέχη του Κουκουτσάκη Φανή (Ψυχολόγο) και Πευκιανάκη Χρυσή (Κοινωνική Λειτουργό), διοργάνωσε την Παρασκευή 4 Μαρτίου 2022 δράση με τίτλο «ενδοσχολική βία και εκφοβισμός». Η δράση, που είχε ως στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα βίας και σχολικού εκφοβισμού, περιελάμβανε:
Εξήγηση του φαινόμενου του σχολικού εκφοβισμού
Διερεύνηση σεναρίων ενδοσχολικού εκφοβισμού ανά ομάδα μαθητών/τριών
Συζήτηση-ανατροφοδότηση
Ζουριδάκης Νεκτάριος
Διευθυντής ΕΠΑΛ Κισάμου
Βιβλιογραφια
[i] Olweus, D., (1995) Peer abuse or bullying in school: Basic facts and a school-based intervention program, Prospects, 25, 133-139.
[ii] Πηγή: «Χαμόγελο του Παιδιού» . Διαθέσιμη στο δικτυακό τόπο http://www.e–abc.eu/gr/sholikos–ekfovismos/
[iii] Θανοπούλου, Τ.,(2016) Τι είναι το «bullying»; Σχολικός και κοινωνικός εκφοβισμός και πώς αντιμετωπίζεται. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: http://www.huffingtonpost.gr/gina–thanopoulou/-bullying-_3_b_12774656.html
[iv] Πηγή: http://newpost.gr/ellada/427577/peristatika-bullying-aforoyn-oi-mises-kataggelies-sto-xamogelo-toy-paidioy
[v] Διαθέσιμη στο δικτυακό τόπο http://www.minedu.gov.gr/news/18569-08-03-16-ti-deixnoun-ta-stoixeia-erevnas-gia-ton-sxoliko-ekfovismo
[ii] Πηγή: «Χαμόγελο του Παιδιού» . Διαθέσιμη στο δικτυακό τόπο http://www.e–abc.eu/gr/sholikos–ekfovismos/
[iii] Θανοπούλου, Τ.,(2016) Τι είναι το «bullying»; Σχολικός και κοινωνικός εκφοβισμός και πώς αντιμετωπίζεται. Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: http://www.huffingtonpost.gr/gina–thanopoulou/-bullying-_3_b_12774656.html
[iv] Πηγή: http://newpost.gr/ellada/427577/peristatika-bullying-aforoyn-oi-mises-kataggelies-sto-xamogelo-toy-paidioy
[v] Διαθέσιμη στο δικτυακό τόπο http://www.minedu.gov.gr/news/18569-08-03-16-ti-deixnoun-ta-stoixeia-erevnas-gia-ton-sxoliko-ekfovismo
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.