8 ΤΟΥ ΜΑΡΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

  Μικρό αφιέρωμα στη γυναίκα           

Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη

Και βρυσομάνα είναι η γυναίκα

Κι έρχονται από κείνη κι εσύ αμαρτία

Κι ο λυτρωμός κι η  ανάσταση……

Κ. Παλαμάς

   Σε μια ιστορική αναδρομή για την πορεία της γυναίκας διαπιστώνομε, ότι η έννοια της εξουσίας στην κοινωνία ταυτίζεται με την ανδροκρατία τόσο στις ανώτερες όσο και στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις. Αυτή η αντίληψη καλλιεργήθηκε από οικονομικούς, πολιτικούς, νομικούς και κοινωνικούς κύκλους με αποτέλεσμα να φαίνεται διαμορφωμένη πλέον μια ανισότητα στις σχέσεις των δύο φύλων.

Ωστόσο η γυναικεία παρουσία υπάρχει παντού και επηρεάζει καταστάσεις με  κύριο χώρο το σπίτι και την οικογένεια, που αποτελεί το βασίλειό της. Η γυναίκα των φτωχότερων κοινωνικών τάξεων, λόγω ανάγκης, έβγαινε πάντα στην εργασία, συνεπώς και από το σπίτι και κυρίως μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση αποτελεί το φτηνότερο εργατικό δυναμικό στα εργοστάσια της Ευρώπης και της Αμερικής. Η γυναίκα λοιπόν της εργατικής τάξης δεν έχει πολλά περιθώρια να  ζητά ισότητα.

Το αίτημα περί ισότητας ξεκινά από τις γυναίκες της αστικής τάξης στην Ευρώπη όπου αυτές  πλήττοντας στο σπίτι μόνο με ελάχιστες τις εργασίες του σπιτιού, γιατί διέθεταν παραδουλεύτρες και νταντάδες, απαιτούν την έξοδο τους μέσα από μια εργασία. Αυτό επιτυγχάνεται στην Ευρώπη και οι πρώτες γυναίκες δουλεύουν σαν τηλεφωνήτριες. Οι πρώτες αυτές γυναίκες, είναι και οι πρώτες στην ουσία που διεκδικούν την έξοδο της γυναίκας από το σπίτι και στην συνέχεια και άλλα δικαιώματα, λέγονται «σουφραζέτες» και θέτουν τη βάση του φεμινισμού  δηλαδή του κινήματος για τα δικαιώματα της γυναίκας.

Με την πάροδο του χρόνου το φεμινιστικό κίνημα κέρδισε πολλά προς χάρη της γυναίκας, όπως ίση αμοιβή στην εργασία, δυνατότητα σπουδών και επαγγελματικής ανέλιξης, δικαίωμα ψήφου, δικαίωμα στα κέντρα λήψης αποφάσεων και μέχρι σε ένα σημείο ήταν σωστό γιατί σε καμιά περίπτωση η γυναίκα δεν είναι κατώτερης νοημοσύνης και δυνατοτήτων από τον άνδρα.

«Ουκ ένι άρσεν ή θήλυ……..» και κατά τον Απόστολο Παύλο.

 Ωστόσο  από  τη δεκαετία του 60 μέχρι τις μέρες μας  το γυναικείο κίνημα γίνεται επιθετικό, επαναστατικό και μέσα από πολλά φεμινιστικά συγγράμματα  οι γυναίκες αναρωτιούνται για τον τρόπο ζωής τους, κυρίως αυτές που δεν έχουν άλλη απασχόληση εκτός από τις οικιακές εργασίες.Το μόνο που μπορεί να συμβεί σ’ αυτές τις γυναίκες γράφει η αμερικανίδα Μπέτι Φρίτμαν, είναι κάποια στιγμή να φύγουν τα παιδιά από το σπίτι ή να τις εγκαταλείψει ο σύζυγος για μια νεότερη και ομορφότερη γυναίκα. Ακολουθούν και άλλα πιο μαχητικά συγγράμματα, ιδέες εκπομπές. Οι γυναίκες ζητούν συνεχώς οικονομική ανεξαρτησία ισότητα, επαγγελματική αποκατάσταση και απαιτούν να αλλάξουν την ανδροκρατούμενη κοινωνία. Οι φεμινίστριες της εποχής εκείνης γίνονται επιθετικές, αυστηρές, παραμελούν την εμφάνιση τους, απορρίπτουν τη μόδα και τα καλλυντικά, κάπου αποστρέφονται τη θηλυκότητα τους και θέλουν να αποδείξουν ότι είναι παντού αποτελεσματικές και δεν υστερούν από τους άνδρες.

 Σε κάποια φάση, όμως, και γύρω στη δεκαετία του 80 αρχίζει να γίνεται συνειδητό, ότι οι γυναίκες έχουν υιοθετήσει ανδρικά πρότυπα και ότι, ενώ ζητούσαν δικαιώματα και ισότητα βρέθηκαν κάτω από διπλή καταπίεση και του σπιτιού και της εργασίας. Γράφει δε η ανθρωπολόγος Πατρίτσια Μακμπρούμ, ότι μερικά από τα χαρακτηριστικά νεύρωσης και άγχους, που χαρακτήριζαν επιτυχημένους άνδρες επαγγελματίες, αρχίζουν τώρα να χαρακτηρίζουν, γυναίκες.

Επίσης, ότι οι γυναίκες στην προσπάθεια τους για ισότητα  ξεπέρασαν το φύλο τους και την ιδιοσυγκρασία τους. Η μόδα, και διάφορα καταναλωτικά πρότυπα οδηγούν σε μια ομοιομορφία τις γυναίκες με αποτέλεσμα να προκαλούν το φόβο και το δισταγμό του άνδρα για σχέση μαζί τους. 

 Από την άλλη πλευρά δε σημαίνει, ότι η γυναίκα δεν αντιμετωπίζει και σήμερα προβλήματα, και μάλιστα σοβαρά όπως, ο βιασμός, η κακοποίηση, η βία, η ανισότητα στο χώρο εργασίας και άλλα τα οποία μάλιστα τις περισσότερες φορές ούτε καν καταγγέλλονται.

Μυστηριώδης και παράξενη η ιδιοσυγκρασία της γυναίκας.

Όσο και να θέλει την ανεξαρτησία της, η πορεία της στη ζωή δεν είναι άσχετη από την ύπαρξη ή μη ύπαρξη ενός άντρα στη ζωή της.

Από την πλευρά του Αδάμ την ανάσυρε λένε ο Πλάστης για να είναι ίση με τον Αδάμ. Αυτή παρέσυρε τον Αδάμ και άδικα ίσως χρεώνεται μόνο αυτή την απώλεια του Παραδείσου. 

Έκτοτε μαζί και ανταγωνιστικά πορεύονται στη ζωή.

Και όταν ερωτεύονται ύστερα από αγώνα κερδίζει ή χάνει ο ένας στον άλλο. Ο λαός μας σκωπτικά γνωματεύει: «Δυό οχτροί στο ίδιο μαξιλάρι». Ο ένας το «έτερο ήμισυ του άλλου».

Για χρόνια κλείστηκε στο σπίτι αφέντρα και κυρά με τα παιδιά και το νοικοκυριό. Αυτή χρεώνεται την καλή και την κακή πορεία του σπιτιού. Μήπως αυτό υποδηλώνει πως την ουσία αυτή είναι ο ρυθμιστής; Μήπως είναι « ο λαιμός που πάει την κεφαλή του σπιτιού, που είναι ο άντρας, όπου εκείνη θέλει», όπως έλεγε ο μακαριστός Ειρηναίος ο Κισάμου; που τόσο αυτός τίμησε και ανέβασε τη γυναίκα;

Την είπαν ασθενές φύλο, αλλά είναι ανθεκτικότερη, γιατί πρέπει να διασφαλίσει και να προασπίσει τη ζωή που έχει την ευλογία αυτή να φέρνει στον κόσμο. Και όταν πορεύτηκε μόνη της τα κατάφερε. Η επίδραση της παντού καταλυτική, σηκώνοντας πολλούς ρόλους συνάμα: Σύζυγος, μάνα, κόρη, αδερφή,   επιστήμονας, πολιτικός, εργαζόμενη, εθελόντρια.

Πορεύεται στους αιώνες, Παναγιά κρατώντας το παιδί της, αλλά και σηκώνοντας το Γολγοθά της. Δαλιδά που κόβει τα μαλλιά και τη δύναμη του άντρα, Ωραία  Ελένη, που της φορτώνουν την αιτία ολόκληρου πολέμου, Αντιγόνη που προασπίζεται ηθικές αξίες έως θανάτου, Θεοδώρα που σώζει τον Ιουστινιανό και το θρόνο, Αντουανέτα που οδηγεί τον Λουδοβίκο και το κράτος στο χάος, η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα γυνή που πέφτει στα πόδια του  Ιησού και ζητά συχώρεση, Φαιναρέτη φωνακλού που την υπομένει ο ήρεμος  φιλόσοφος Σωκράτης…

Δεσποτάκη Ευτυχία

Φιλόλογος