ΜΑΥΡΟ ΜΩΛΟΣ

 Υποβρύχια έρευνα στον κόλπο Κισάμου από τους Θεοτόκη Θεοδούλου, Brendan Foley, Αλέξανδρο Τούρτα τον Οκτώβριο του 2013

Οι μισοβυθισμένοι λίθοι σε σειρά στα δυτικά του, στο τέλος της περιοχής με τις λευκές ομπρέλες, είναι ο θεωρούμενος ως ελληνιστικός μόλος, ενώ ο σωρός των λίθων ανάμεσα στις μπλε ομπρέλες είναι πιθανόν φορτίο λίθων που προοριζόταν για τον Μαύρο Μόλο και βυθίστηκε ή βάση.

Μια ενδιαφέρουσα λιμενική θέση που ερευνήθηκε ήταν αυτή με τον ανυψωμένο Μαύρο Μόλο της Κισάμου. Ο λιμενοβραχίονας εκτείνεται σε μήκος 150 μ. περίπου σε μήκος, 15 μ. σε πλάτος και 6 μ. σε ύψος από τη σημερινή θαλάσσια στάθμη. Η ακτή του μικρού δυτικού όρμου στη δυτική πλευρά του λιμενοβραχίονα φαίνεται επίσης ενισχυμένη με μαύρους ηφαιστειακούς φυσικούς ογκόλιθους, όμοιους με αυτούς του λιμενοβραχίονα, τον οποίον επί της ουσίας συνεχίζουν. Στη γένεση του λιμενοβραχίονα τα κατάλοιπα ενός επιμήκους τοίχου με ρωμαϊκό κονίαμα είναι πιθανόν να ανήκουν σε κάποιο κτίριο σχετιζόμενο με τις λειτουργίες του λιμανιού. Στα ανατολικά του λιμενοβραχίονα υπάρχει ένας δεύτερος ημιβυθισμένος μικρός μόλος. Θεωρείται ότι αποτελεί λιμενικό έργο των ελληνιστικών χρόνων. Εν τούτοις, με δεδομένη την ανύψωση που προκάλεσε ο σεισμός του 365 στην περιοχή και το γεγονός ότι ο μόλος σήμερα εμφανίζεται βυθισμένος αμέσως κάτω από την ίσαλο, είναι εύλογο να υποτεθεί ότι εάν υπήρχε στα Eλληνιστικά χρόνια θα βρισκόταν κάποια μέτρα κάτω από την επιφάνεια. 

Συνεπώς, η κατασκευή θα πρέπει να χρονολογηθεί μετά το 365 για να εξυπηρετεί όντως ως λιμενικό έργο. Ένας σωρός με λίθους στο μέσον της αμμώδους παραλίας, μεταξύ των δύο λιμενοβραχιόνων, στο μέσον της αλλοτινής λιμενολεκάνης, ίσως αποτελεί φορτίο λίθων που βυθίστηκε κατά την κατασκευή του προσήνεμου λιμενοβραχίονα ή τη βάση για κάποια κατασκευή που δεν ολοκληρώθηκε. Σε κάθε περίπτωση οι εκτεταμένες λιμενικές κατασκευές δείχνουν τη σημαντική θέση της Κισάμου στη Ρωμαϊκή περίοδο αν όχι και προγενέστερα μιας και μια πρωιμότερη χρονολόγηση του ανυψωθέντος λιμενοβραχίονα δεν μπορεί να αποκλειστεί.