Ο ΚΑΡΑΜΠΑΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΡΑΜΠΑΣΙ

Τζιτζιφιανός κατάγομαι και τόχω σ’ έπαινό μου 

πως καραμπάσι βγάνουνε μονάχα στο χωριό μου

Έφευγαν από το χωριό τους Τζιτζιφέ Αποκορώνου με τα πόδια ή με το άλογο και για μέρες ή και 2-3 εβδομάδες περιόδευαν στα χωριά της Κρήτης, πουλώντας το περίφημο καραμπάσι, σημαντικό φάρμακο για εκείνες τις παλιότερες εποχές.

Τι ήταν το καραμπάσι; Ήταν ένα υποκίτρινο υγρό, ένα αιθέριο έλαιο, που προερχόταν από την απόσταξη φύλλων δάφνης. Ήταν γνωστό και σαν δαφνέλαιο, αλλά η παράδοση του χωριού Τζιτζιφέ Αποκορώνου, του μοναδικού  τόπου σ΄όλη την Ελλάδα, που το παρασκεύαζε, το ήθελε να το λένε καραμπάσι.

Στην Κίσαμο ερχόταν τακτικά ο Μποντζολομανούσος ο πιο φημισμένος καραμπασάς του Τζιτζιφέ και όπως τον αποκαλούν ακόμα εκεί, ο άρχοντας του καραμπασιού. Πάντα σύχναζε στην Σκαλίδη όπου έμενε και κάποιες μέρες στο ξενοδοχείο Μορφές μαζί με την πραμάτεια του που την πουλούσε μαγαζί μαγαζί, πέθανε το 1987.

Το καραμπάσι το πουλούσαν με την δακτυλήθρα, δεν θυμάμαι τιμή, αλλά όπως άκουγα για να το έφτιαχνε κανείς 150 γραμμάρια καραμπάσι, έπρεπε επί 4 ώρες να βράζει 5 μεγάλα δεμάτια δαφνόφυλλα με 70 κιλά νερό.

Στην ασπρόμαυρη φωτογραφία ο Μανούσος Μποντζολάκης πουλά μια δακτυλήθρα καραμπάσι στον Καμηλάκη Λυκούργο, αρχές δεκαετίας του 80.