Κατηγορούν λοιπόν με μικρά βιντεάκια που ανεβάζουν στο διαδίκτυο, ένα βάλαμε χθες, οτι το Πεντοζάλι προϋπήρχε σαν χορός, φέρνοντας μαρτυρίες διάφορες νεώτερων ιστορικών, αλλά χρησιμοποιώντας το επιχείρημα αφού δεν είναι τίποτα γραμμένο και αφού δεν έχει βρεθεί η "πρόσκληση" του Δασκαλογιάννη στον Κιώρο, όλα είναι μυθεύματα. Αυτοί οι κύκλοι λοιπόν εκτός αυτής της δικαιολογίας βγάζουν και σπυράκια επειδή ο Ναύτης (Παπαδάκης) έγραψε ένα βιβλίο για τον συρτό, το πεντοζάλι και την Λύρα που δεν τους άρεσε. Έτσι αντί να κάτσουν να γράψουν κι αυτοί ένα βιβλίο για τις δικές τους θεωρίες και τις δικές τους αποδείξεις σπιλώνουν πεθαμένους ανθρώπους για να δείξουν το μίσος τους και προς την Επαρχία αλλά και εν γένει προς τον Νομό Χανίων. Εγώ δεν είμαι ειδικός, αλλά επειδή έχω διαβάσει αρκετά πάνω στο θέμα και τις δυο απόψεις θα εξηγήσω αυτό που όλοι εδώ στην Κίσαμο ξέρουμε με τα στοιχεία που βρήκα.
Τα Πατεριανά είναι απο τα πιο παλιά χωριά των Λουσακιών και δεν χωρά αμφιβολία ποιοι τα κατοίκησαν και ποιοι τα ονόμασαν έτσι. Στο βιβλίο του δασκάλου -ιστορικού Γιάννη Νταγκουνάκη "Λουσακιές" που και αυτό θα ξέφυγε απο τα μάτια των γνωστών αλλιωτών της ιστορίας, αναφέρει την ακόλουθη ιστορία.
Το 1750 παντρευόταν ο Πατερομάνος και στον γάμο του, βρέθηκαν πάρα πολλοί καπετάνιοι που ίσως ήταν και πρόφαση για επαναστατική σύναξη. Καλεσμένος για να παίξει στο γλέντι ο ξακουστός βιολιστας Κιώρος (Τριαναταφυλάκης Στέφανος) απο τον Γαλουβά. Όταν το γλέντι είχε ανάψει για τα καλά κάποιοι πέταξαν χρυσά και αργυρά νομίσματα στον βιολίστα, αυτός ενθουσιάστηκε και αυτοσχεδιάζοντας συνέθεσε μια μουσική που δεν έμοιαζε με τις άλλες, όπως και δεν έμοιαζαν και τα ζάλα των χορευτών που έσυραν τον χορό. Ήταν ο πρώτος συρτός (ενδεχομένως και εδώ αυτοί οι κύριοι να θέλουν να αμφισβητήσουν την πατρότητα του χορού). Κάποιος λοιπόν απο τους Πατέρηδες που είναι ή ίδια οικογένεια με τους Ασκυφιώτες είπε για τον βιολιστή στο Δασκαλογιάννη το 1770 (20 χρόνια μετά) και τον κάλεσαν στο γνωστό γλέντι της Επανάστασης. Το πεντοζάλι δεν έχει 5 ζάλα έχει 4 και 12 μελωδίες που όλα συμβολίζουν κάτι... και ο μύθος λέει οτι το 5 ζάλο το πρόσθεσε ο Δασκαλογιάννης με μουσική του Κιώρου. Μάλιστα κανείς απο τότε δεν χόρεψε το 5 ζάλο απο τότε όχι γιατί δεν μπορούσαν απλά προ σεβασμό στον πρόσωπο του μεγάλου αυτού καπετάνιου.
Μια μικρή σύνδεση του Κιώρου με τον Δασκαλογιάννη σε μια εποχή που οι Κισαμίτες οργανοπαίκτες ήταν ξακουστοί σε ολάκερη την Κρήτη.
Μια δεύτερη μαρτυρία που και αυτή ηθελημένα κρύφτηκε απο τους Ρεθυμνιώτες είναι η αναφορά του περιηγητή Σαβαρή που βρέθηκε στο νησί, και στα Χανιά το 1779, όπου αναφέρει μεταξύ των άλλων:
“Στα Σφακιά οι άντρες, θρηνούν τα χαμένα παλληκάρια τους ερμηνεύοντας διάφορα τραγούδια χωρίς την συνοδεία μουσικών οργάνων (Ριζίτικα), εκτός από έναν χορό πολεμικό όπου αγκαλιασμένοι όλοι από ώμο σε ώμο, χορεύουν χτυπώντας δυνατά τα πέλματα τους στην γη, τιμώντας με αυτό τον χορό τους πολεμιστές που χάθηκαν λίγα χρόνια πριν σε μια κακοσχεδιασμένη επανάσταση.” (J.S.Mediterranean’s Legents – Crete 1750-1800, London’s Cultural Foundation, 1979).... άρα το Πεντοζάλι το χόρευαν για τον χαμένο πόλεμο του 1770 και άρα υπάρχει το ενδεχόμενο μιας και αναφέρεται για πρώτη φορά να ήταν δημιούργημα εκείνης της περιόδου και για την επανάσταση του Δασκαλογιάννη.
“Στα Σφακιά οι άντρες, θρηνούν τα χαμένα παλληκάρια τους ερμηνεύοντας διάφορα τραγούδια χωρίς την συνοδεία μουσικών οργάνων (Ριζίτικα), εκτός από έναν χορό πολεμικό όπου αγκαλιασμένοι όλοι από ώμο σε ώμο, χορεύουν χτυπώντας δυνατά τα πέλματα τους στην γη, τιμώντας με αυτό τον χορό τους πολεμιστές που χάθηκαν λίγα χρόνια πριν σε μια κακοσχεδιασμένη επανάσταση.” (J.S.Mediterranean’s Legents – Crete 1750-1800, London’s Cultural Foundation, 1979).... άρα το Πεντοζάλι το χόρευαν για τον χαμένο πόλεμο του 1770 και άρα υπάρχει το ενδεχόμενο μιας και αναφέρεται για πρώτη φορά να ήταν δημιούργημα εκείνης της περιόδου και για την επανάσταση του Δασκαλογιάννη.
Τέλος στην υπέροχη πτυχιακή της Αρετής Καμηλάκης "Οργανική Μουσική παράδοση της Επαρχίας Κισάμου ΕΔΩ ολάκερη και στην σελίδα 54 αναφέρει πολλά για το γέννηση του σκοπού αυτού, ακόμα υπάρχει και την αναφορά του κ. Τσουχλαράκη, όπου εξηγεί όλες τις περιπτώσεις για το Πεντοζάλι.
Όμως οτι και να κάνουν η Κίσαμος, τα Χανιά, είχε έχει και θα έχει πάντα την πρωτιά μιας και συνεχίζει να βγάζει άξιους οργανοπαίκτες, συνεχιστές ενός Κιώρου - Μαριάνου- Χάρχαλη -Κουνέλη -Ναύτη -Κουτσουρέλη και τόσων άλλων που θα χρειαζόμαστε σελίδες μόνο για να τους ανφέρουμε.
*Το δε Ρέθυμνο είναι η μάνα της λύρας.....λένε. (που δεν μας πειράζει ούτε το αμφισβητούμε)
Συγχαρητήρια για τη δημοσίευσή σας αυτή ! !
ΑπάντησηΔιαγραφήΗ Κίσσαμος ήταν είναι και θα είναι η αρχή πολλών σκοπών και χορών που τραγουδολυν και χορεύουν αυτοί που προσπαθούν να αλλάξουν την ιστορία.....
Αργ.Εμμ.Πατεράκη
Να συμπληρώσω μερικές ακόμα πληροφορίες:
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Μουρέλος στην Ιστορία της Κρήτης λέει για τον ξεσηκωμό των σφακιανών, ότι αφου ξεπεράσανε τη διαφωνία Βλάχου (Δασκαλογιάννη)-Πρωτόπαπα αν θα γίνει ή όχι ο ξεσηκωμός, εγλεντούσανε στην Ανώπολη επι μία βδομάδα. Φυσικά μπορούμε να υποθέσουμε ότι το κάνανε για να συγκεντρωθούνε, να οργανωθουνε αλλα και για να τονώσουνε το ηθικό τους. Οι λεπτομερειες του γλεντιου δεν αναφέρονται, υποθετωντας πάλι οτι ηταν ολα συνωμοτικα και αν σε ενα τραγουδι το 1786 (Μπατζελιός) αναφερότανε όλα, τότε θα επροδιδετο η όλη οργάνωση. Αλλωστε ολα τα σφακιανα ή λευκοριτικα ή ριζιτικα τραγουδια ειναι γεματα παραβολές!
Ο Ναύτης το 1994 όταν ηχογραφούσαμε το δίσκο "60 χρόνια Ναύτης", συμπεριέλαβε δύο δικα του τραγούδια, σε στίχο και μουσική απο ριζίτικα. Το ένα απο τα δύο ήτανε οι "Πατέρηδες".
Γ.Β.