Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣ ΚΙΣΑΜΟΥ ΚΑΙ ΣΕΛΙΝΟΥ

και μαρτυρίες για την μεταστέγαση της στο χωριό Επισκοπή Κισάμου.

Γράφει η Στέλλα Μαρινάκη

Η επισκοπή Δυτικής Κρήτης χρονολογείται απο τα πρώτα χρόνια της παλαιοχριστιανικής εποχής., όπως αποδεικνύεται και απο τα πρακτικά της Α' Οικουμενικής Συνόδου που έγινε στην Νίκαια το 325 μ.Χ (προέδρευσε ο Μέγας Κωνσταντίνος, παραβρέθηκε η μητέρα του Αγία Ελένη και ο πάπας της Ρώμης Σιλβέστρος) τα οποία πρακτικά υπογράφει και ο Επίσκοπος Κισάμου και Κανδάνου.

Έδρα της Επισκοπής ήταν η αρχαία Κίσαμος πολύ πριν η Κρήτη αποτελέσει τμήμα του ανατολικού Ρωμαϊκού κράτους. Έμεινε εκεί, μέχρι την μεταφορά της στο χωριό Επισκοπή όταν η Κίσαμος καταστράφηκε, *πιθανών απο επεμβάσεις Ελλαδικών δυνάμεων στο νησί.

Για το γεγονός αυτό έχουν διασωθεί πέντε σημαντικές μαρτυρίες.

Α)  Ένα ενετικό χειρόγραφο του 1637 που αναφέρει πως το όνομα του χωριού Επισκοπή δόθηκε πολύ πριν απο το 7ο αιώνα. 

Β) Ένα δημοσίευμα του Στέφανου Ξανθουδίδη στο περιοδικό "Χριστιανική Κρήτη" που αναφέρει μεταξύ άλλων.."και αι άλλες πόλεις της Κρήτης χρηματίσασαι κατά καιρούς, ήτοι τους πρώτους αιώνας του Χριστιανισμού, έδραι Επισκόπων, μεταξύ των οποίων και η Κίσαμος, εΊχον αφανιστεί προ της Αραβικής κατακτήσεως, δηλαδή του 825μ.Χ και κατά μακρόν οι έδραι των Επισκοπών μετακομίσθησαν εις άλλα χωρία, μάλλον πρόσφορα δια την νέαν των πραγμάτων κατάστασιν. Τα χωριά ταύτα ελάμβανον το όνομα Επισκοπή, μολονότι ο Επίσκοπος και η επισκοπή διατηρούσαν το κατά παραδοσιν αρχαίον όνομα της εκλειπούσης πόλεως".

Γ) Μια μαρτυρία του Gerola που γράφει στο βιβλίο του.. " Και η επισκοπή Κισάμου διατήρησε μεν το όνομα αλλά μετακομίσθη εις εν γειτονικόν χωρίον το κληθέν Επισκοπή.."

Δ) Η ύπαρξη στο χωριό Επισκοπή, ενός ναού προιουστινάνιου Ναού Rotoda που σπανίζει στην ορθοδοξία και είναι ο μοναδικός στην Κρήτη (ίδιου ρυθμού ο Άγιος Γεώργιος στην Θεσσαλονίκη) και κατά μαρτυρίες αρχαιολόγων τοποθετείτε το κτίσιμο του κατά τον 3ο ή 4ο αιώνα μ.Χ.

Ε) Σημαντική μαρτυρία είναι και αυτή του Άγγλου περιηγητή Pococke που αναφέρει στο βιβλίο του το 1745, όταν επισκέφτηκε την Κίσαμο, οτι ο τότε Επίσκοπος Κισάμου Άνθιμος του ανέφερε οτι ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου στην Επισκοπή, είναι ο καθεδρικός ναός της επισκοπής του.

Το άρθρο συνεχίζεται με την έρευνα της κα Στέλλας Μαρινάκης με τα ονόματα των επισκόπων Κισάμου και Σελίνου που έχουν διασωθεί ανά τους αιώνες, και θα την αναρτήσω τις επόμενες μέρες..  

*Να κάνω μια παρέμβαση μιας και το άρθρο αυτό γράφτηκε το 1981 οτι η αρχαιολογική σκαπάνη έχει κάνει κάποια μικρά βήματα στην πόλη της Κισάμου σχετικά με την Βασιλική της, και βρήκε ένα τρίκλητο ναό μέσα στην πόλη (κρίμα που δεν υπάρχει συνέχιση της ανασκαφής) και πιθανολογείται απο τα ευρήματα οτι είναι η πρώτη Βασιλική της επισκοπής Κισάμου άρα ενδεχομένως με τον σεισμό του 365 μ.Χ που καταστράφηκε η πόλη να εγκαταλείφθηκε (είναι η πρώτη περίπτωση εγκατάλειψη της πόλης) και να έγινε η μεταστέγαση της Επισκοπή κάπου αλλού, αφού όπως φαίνεται στην Κίσαμο δεν υπάρχει συνέχεια της κατοίκησης για πολλά χρόνια. Ακολούθησε φυσικά και η άλλη μεταστέγαση της επισκοπής λόγω των επιδρομών στις παράλιες πόλεις.