Γράφει ο Κώστας Ντουντουλάκης
Ας δούμε την επιστημονική ετυμολογία μερικών αρχαίων ονομάτων για τα οποία υπάρχει μια ανάρτηση, πρόκειται για το Giortazei.gr, με συχνά πρόχειρες ως και γελοίες ερμηνείες και ετυμολογίες (πχ γράφει: "Σωκράτης: σώζω + κράτος, ο σωτήρ του κράτους.")!!!!!!
Έχουμε και λέμε λοιπόν:
Σωκράτης: Ο έσω κρατών (κρατώ =κυριαρχώ/εξουσιάζω) αυτός που κυριαρχεί στα έσω του, στον εσωτερικό του κόσμο, στην φρόνησή του. Ο έχων αυτοκυριαρχία.
Γνωστό εξάλλου ότι πρωταρχικό φιλοσοφικό του παράγγελμα ήταν το "Γνώθι σαυτόν".
Και τα ονόματα επιφανών ανδρών στην αρχαιότητα κατά κανόνα άλλαζαν από αυτά της παιδικής τους ονοματοθεσίας, για να υποδηλώνουν βασικό σπουδαίο γνώρισμα της προσωπικότητας. Όπως: Από Αριστοκλής μετονομάσθηκε Πλάτων ο μεγάλος φιλόσοφος, κατ΄άλλους για το πλάτος των ιδεών του κατ΄άλλους λόγω της πλατιάς-μυώδους σωματικής του διάπλασης ως παλαιστή-παγκρατιστή. Ίσως και για τα δύο. Και ο Ηρακλής (Ήρας κλέος, Ήρας δόξα) μικρός ονομαζόταν Αλκαίος..
Το Σω- από το έσω όπως λέμε σώφρων =ο έσω-φρων, ο εσωτερικά φρόνιμος (φρόνιμος στην αρχ.ελλην: "ο έχων σώας τας φρένας", δηλαδή αυτός που το πνεύμα του, ο νους του είναι σώος, υγιής.
Διομήδης: Διός σκέψη. Το πρώτο συνθετικό από το ο Ζεύς του Διός και το δεύτερο από το μήδεα = η σκέψη (< μήδομαι =σκέφτομαι, σχεδιάζω). Συνεπώς Διομήδης = η σκέψη, το σχέδιο του Δία.
Λαέρτης: Ο εξεγείρων τον λαό. Από τα λαός και ἐρέθω =ερεθίζω, διεγείρω, ξεσηκώνω. Παραβάλετε με αντιστροφή στη σειρά των συνθετικών το μυκηναϊκό Ἐρτίλαος.
Λέανδρος: «ο άνδρας του λαού», εδώ λαός σημαίνει και στρατός, οπότε ο εκ του λαού στρατιώτης.
Ορέστης: Ορεινός. Από το ὄρος και την κατάληξη -της. Δεν είναι σύνθετη λέξη, αλλά παράγωγη. Η λέξη είχε δύο θέματα: ὄροσ- και ὄρεσ-. Το πρώτο θέμα χωρίς κατάληξη έδωσε την ονομαστική ὄρος, το δεύτερο θέμα υπέστη φωνητικές αλλοιώσεις στις πλάγιες πτώσεις:
π.χ. γενική ενικού ὄρεσ-ος> ὄρεhος> ὄρεος> (τοῦ) ὄρους
Ο Όμηρος διατηρεί λείψανο τοπικής/οργανικής ὄρεσ-φι (=στα βουνά). Πραγματικό σύνθετο είναι λ.χ. το ὀρεσίβιος (αυτός που ζει στα βουνά).
Πάτροκλος: «η δόξα του πατέρα του», όχι της πατρίδας (αλλιώς το πρώτο συνθετικό θα ήταν πατρίδο-). Πρόκειται για υποκοριστικό από το Πατροκλέης, Πατροκλῆς <πατήρ/πατρός και κλέος(δόξα).
Σόλων: πιθανώς από το σόλος = όγκος σιδήρου, σιδερένια σφαίρα ή δίσκος στους αθλητικούς αγώνες, μύδρος, πυρακτωμένο μέταλλο, μετεωρίτης. Σόλων δηλαδή σημαίνει σιδερένιος, δυνατός.
Τηλέμαχος: «αυτός που μάχεται από μακριά». Σε αντίθεση με το ἀγχέμαχος = «αυτός που μάχεται από κοντά».
Ιώ, Ίων, Ίωνες: το όνομα της Ιούς, όσο και μια από τις εκδοχές του ονόματος του πατέρα της, η μορφή Ίασος (Σ Ευρ., Ορ. 932, Παυσ. 2.16.1, Απολλόδ. 2.1.3), σχετίζονται πιθανότατα ετυμολογικά με το όνομα των Ιώνων μέσω του ομηρικού χαρακτηρισμού «Ίασον Άργος».
Έχουμε και λέμε λοιπόν:
Σωκράτης: Ο έσω κρατών (κρατώ =κυριαρχώ/εξουσιάζω) αυτός που κυριαρχεί στα έσω του, στον εσωτερικό του κόσμο, στην φρόνησή του. Ο έχων αυτοκυριαρχία.
Γνωστό εξάλλου ότι πρωταρχικό φιλοσοφικό του παράγγελμα ήταν το "Γνώθι σαυτόν".
Και τα ονόματα επιφανών ανδρών στην αρχαιότητα κατά κανόνα άλλαζαν από αυτά της παιδικής τους ονοματοθεσίας, για να υποδηλώνουν βασικό σπουδαίο γνώρισμα της προσωπικότητας. Όπως: Από Αριστοκλής μετονομάσθηκε Πλάτων ο μεγάλος φιλόσοφος, κατ΄άλλους για το πλάτος των ιδεών του κατ΄άλλους λόγω της πλατιάς-μυώδους σωματικής του διάπλασης ως παλαιστή-παγκρατιστή. Ίσως και για τα δύο. Και ο Ηρακλής (Ήρας κλέος, Ήρας δόξα) μικρός ονομαζόταν Αλκαίος..
Το Σω- από το έσω όπως λέμε σώφρων =ο έσω-φρων, ο εσωτερικά φρόνιμος (φρόνιμος στην αρχ.ελλην: "ο έχων σώας τας φρένας", δηλαδή αυτός που το πνεύμα του, ο νους του είναι σώος, υγιής.
Διομήδης: Διός σκέψη. Το πρώτο συνθετικό από το ο Ζεύς του Διός και το δεύτερο από το μήδεα = η σκέψη (< μήδομαι =σκέφτομαι, σχεδιάζω). Συνεπώς Διομήδης = η σκέψη, το σχέδιο του Δία.
Λαέρτης: Ο εξεγείρων τον λαό. Από τα λαός και ἐρέθω =ερεθίζω, διεγείρω, ξεσηκώνω. Παραβάλετε με αντιστροφή στη σειρά των συνθετικών το μυκηναϊκό Ἐρτίλαος.
Λέανδρος: «ο άνδρας του λαού», εδώ λαός σημαίνει και στρατός, οπότε ο εκ του λαού στρατιώτης.
Ορέστης: Ορεινός. Από το ὄρος και την κατάληξη -της. Δεν είναι σύνθετη λέξη, αλλά παράγωγη. Η λέξη είχε δύο θέματα: ὄροσ- και ὄρεσ-. Το πρώτο θέμα χωρίς κατάληξη έδωσε την ονομαστική ὄρος, το δεύτερο θέμα υπέστη φωνητικές αλλοιώσεις στις πλάγιες πτώσεις:
π.χ. γενική ενικού ὄρεσ-ος> ὄρεhος> ὄρεος> (τοῦ) ὄρους
Ο Όμηρος διατηρεί λείψανο τοπικής/οργανικής ὄρεσ-φι (=στα βουνά). Πραγματικό σύνθετο είναι λ.χ. το ὀρεσίβιος (αυτός που ζει στα βουνά).
Πάτροκλος: «η δόξα του πατέρα του», όχι της πατρίδας (αλλιώς το πρώτο συνθετικό θα ήταν πατρίδο-). Πρόκειται για υποκοριστικό από το Πατροκλέης, Πατροκλῆς <πατήρ/πατρός και κλέος(δόξα).
Σόλων: πιθανώς από το σόλος = όγκος σιδήρου, σιδερένια σφαίρα ή δίσκος στους αθλητικούς αγώνες, μύδρος, πυρακτωμένο μέταλλο, μετεωρίτης. Σόλων δηλαδή σημαίνει σιδερένιος, δυνατός.
Τηλέμαχος: «αυτός που μάχεται από μακριά». Σε αντίθεση με το ἀγχέμαχος = «αυτός που μάχεται από κοντά».
Ιώ, Ίων, Ίωνες: το όνομα της Ιούς, όσο και μια από τις εκδοχές του ονόματος του πατέρα της, η μορφή Ίασος (Σ Ευρ., Ορ. 932, Παυσ. 2.16.1, Απολλόδ. 2.1.3), σχετίζονται πιθανότατα ετυμολογικά με το όνομα των Ιώνων μέσω του ομηρικού χαρακτηρισμού «Ίασον Άργος».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.