ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΣ

Γράφει η Ευτυχία Δεσποτάκη
(Archaeolab)
Από το 2016 στην πόλη μας κατηφορίζοντας την οδό Τομπάζη, άνοιξη και Φθινόπωρο θα δούμε να λειτουργεί ένα «εργαστήριο αρχαιολογίας και τέχνης» για παιδιά και εφήβους με υπεύθυνη την αρχαιολόγο Κούλα Μπορμπουδάκη.
Είναι πολύ όμορφα τα συναισθήματα ενός δασκάλου όταν βλέπει τους μαθητές του μεγάλους πια  να έχουν προκόψει και να δημιουργούν μέσα στην κοινωνία και επ΄ άγαθώ της κοινωνίας. Και είναι και αυτό πλούτος του δασκάλου. Η Κ.Μ. ήρθε απο το Ηράκλειο πολύ μικρή στην Κίσαμο με την οικογένεια της. Την εγκύκλια μόρφωση της απόκτησε φοιτώντας στα σχολεία της πόλης μας. Μαζί συναντηθήκαμε εκπαιδευτικά στις τάξεις του Γενικού Λυκείου, που εγώ δίδασκα Γλώσσα και Ιστορία. Μια καλή και συνεπής μαθήτρια, ένα χαρούμενο παιδί, μέσα σε όλα πάντα. Η άλλη σχέση που είχα μαζί της ήταν γιατί ήταν η πιο στενή φίλη της μικρής μου κόρης. Ώρες ατελείωτες μαζί. Μέσα στα ατέλειωτα παιχνίδια που έπαιζαν, έκαναν συχνά και ανασκαφές όπου όλο και κάτι σπασμένο γυαλί ή πήλινο εύρισκαν ....
 Άθόρυβος, αλλά δυναμικός χαραχτήρας η Κούλα. Τελειώνει το Λύκειο και εισάγεται στη Φιλοσοφική Αθηνών στο τμήμα  Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Τελειώνει το πανεπιστήμιο, κάνει τις μεταπτυχιακές σπουδές της, πάνω στην προϊστορική αρχαιολογία στο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και εργάζεται σε πανεπιστημιακές ανασκαφές για αρκετά χρόνια όπου αποκτά αρκετή εμπειρία από τις ανασκαφές που συμμετέχει και επιστρέφει στην Κίσαμο. Σε μια εποχή ....
....που χαρακτηρίζεται από ύφεση και ανεργία, και με βάση την αγάπη για την επιστήμη της τολμά και επιχειρεί πάνω σε μια καινοτόμο δράση, της ειδικότητας της. Οργανώνει με ίδια  έξοδα ένα εργαστήριο αρχαιολογίας και τέχνης, εδώ στον τόπο μας επί της οδού Τομπάζη και απέναντι από το  σωζόμενο κομμάτι του φρουρίου, σε χωράφι που βρίσκει ύστερα από αναζήτηση και το διαμορφώνει κατάλληλα. Μέσα σε αυτό το χώρο υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα που απευθύνονται σε παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Έτσι ο τόπος μας, η Κίσαμος πλουτίζεται εκπαιδευτικά και πολιτιστικά. Κεντρική δράση η προσομοίωση ανασκαφής, δράση παγκόσμια κατοχυρωμένη. Μέσα από τα προγράμματα αυτά τα παιδιά εφοδιασμένα με τα κατάλληλα εργαλεία, ανασκάπτουν και βιωματικά πληροφορούνται την επιστημονική πορεία  που ακολουθεί ο αρχαιολόγος στην ανασκαφή από τη στιγμή που θα εντοπίσει το χώρο που νομίζει ότι πρέπει να σκάψει ενώ δοκιμάζουν και τα ανάλογα συναισθήματα που γεννά η αποκάλυψη ενός ευρήματος. Παράλληλα  με ανάλογα υλικά γίνονται και αυτά κατασκευαστές, ή καλλιτέχνες, εφευρέτες ή τεχνίτες.
Απώτερος σκοπός όμως είναι να καταλάβουν οι μικροί, αλλά και οι μεγάλοι ότι η αρχαιολογία είναι μία πηγή της Ιστορίας και βρίσκεται σε άμεση σχέση με την πολιτιστική μας κληρονομιά και όλα τα μνημεία και ευρήματα της με την πραγματική ζωή. Έτσι καταφέρνει η Κ. Μ. να φέρει την αρχαιολογική έρευνα,στη δημόσια σφαίρα, ή αλλιώς μέσα στην κοινωνία και να καταλάβουμε όλοι μας ότι εμείς οι σημερινοί είμαστε συνέχεια όλων αυτών.
Άκουσα πρόσφατα σε συνέντευξη τον καθηγητή Σταμπολίδη που πραγματοποίησε τις ανασκαφές στην Ελεύθερνα να λέει πόσο η τοπική κοινωνία  της περιοχής που διεξαγόταν οι ανασκαφές, στο χωριό Μαργαρίτες είχε δεθεί με την κοινότητα της αρχαιολογικής ανασκαφής και πόσο οι απλοί άνθρωποι την όλη υπόθεση τη θεωρούσαν και δική τους.
Έβλεπαν μέσα από τα σπλάχνα της γης τους να βγαίνει ένας πολιτισμός, που και οι ίδιοι ήταν συνέχεια του. 
Γι΄αυτό και σε πρόσφατο συνέδριο του Πανεπιστημίου του Ρεθύμνου υπό τον ίδιο καθηγητή, παρουσιάζεται η καινούρια δράση της Δημόσιας Αρχαιολογίας, που σκοπό έχει να φέρει στη δημόσια σφαίρα την έρευνα της αρχαιολογίας και να αναδείξει την αλληλεπίδραση της με την πολιτιστική μας κληρονομιά. Επίσης να καταφέρει την οργανική σύνδεση της αρχαιολογίας και των μνημείων με την πραγματική σημερινή ζωή.
Είναι γνωστό πως τον κόσμο που ζούμε σήμερα άλλοι τον είχαν πρώτα. Όλες αυτές οι γενιές άφησαν κατάλοιπα και συμπεριφορές ανθρώπινες. Τα υλικά κατάλοιπα φέρνει στο φως η αρχαιολογία, τα οποία στην συνέχεια εκτίθενται στα μουσεία. Αντικείμενα, εργαλεία, αγγεία, νομίσματα, υφάσματα, κοσμήματα. Κατασκευές, λουτρά, δεξαμενές, τάφους. Οικοδομήματα, όπως ανάκτορα, ναούς, κατοικίες οργανικά και ανόργανα κατάλοιπα φυσικού περιβάλλοντος, ζώα σπόρους, ιζήματα μεταλλεύματα, που αντίστοιχες επιστήμες αξιολογούν. Χιλιάδες αντικείμενα και κτίσματα είναι θαμμένα κατά στρώματα μέσα στη γη. Μια τούρτα κόβει κάθε φορά που ανασκάπτει ο αρχαιολόγος. Η παρατήρηση αυτών των αντικειμένων μας κάνει να διαπιστώσουμε πόσο κοντά είμαστε κι εμείς σε αυτά που αιώνες πριν μακρινοί πρόγονοι έφτιαξαν και χρησιμοποίησαν. Ίδια αντικείμενα και κτίρια, αλλά με άλλα υλικά χρησιμοποιούμε κι εμείς σήμερα. Άρα όλος αυτός ο κόσμος είναι και δικός μας κόσμος είμαστε η συνέχεια του. Η εκτίμηση και η αξιολόγηση τους συμβάλλει στην αειφόρο ανάπτυξη για την οποία τόσος λόγος γίνεται σήμερα.

Οι τόποι που ανασκάφτηκαν αρχαιότητες, χαρακτηρίζονται αρχαιολογικοί χώροι και όταν ετοιμαστούν παραδίδονται στο κοινό για επίσκεψη. Ένας περίπατος σε αυτούς τους χώρους, χαρίζει μια ιδιαίτερη γαλήνη, γιατί όλοι είναι σε επιλεγμένους τόπους με ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον. Τα σημαντικότερα ευρήματα αφού τα επεξεργαστούν κατάλληλοι συντηρητές τοποθετούνται στα μουσεία. Επίσης τόποι περισυλλογής και ψυχαγωγίας.
Πολυρρήνεια, Φαλάσαρνα, αρχαία Ροκκαία. Οι πιο κοντινοί και γνωστοί σε όλους μας αρχαιολογικοί μας χώροι, που έχουν ξεκινήσει πριν από χρόνια ανασκαφές και θα έπρεπε ανελλιπώς να συνεχίζονται μέχρι σήμερα, ιδιαίτερα στην Πολυρρήνεια. Ένας αρχαιολογικός περίπατος μέσα στην πόλη της Κισάμου θα μας δείχνει Ρωμαϊκές επαύλεις με ψηφιδωτά, ρωμαϊκούς τάφους, λουτρά,κεραμικά εργαστήρια,Βυζαντινό κοιμητήριο κ.α. Οι ανασκαφές έδωσαν σημαντικά ευρήματα που αναδεικνύονται, στο υπέροχο μουσείο της Κισάμου, που αποτελεί εξ αδιαιρέτου περιουσία όλων των γενεών. Όλον αυτό τον κόσμο που προαναφέραμε έχει σαν σκοπό να υποστηρίζει και αναδεικνύει η αρχαιολογία, και να σέβονται και οι πολίτες. Με μια προϋπόθεση η πολιτεία συνεργαζόμενη να βρίσκει σύντομες λύσεις σε συνεργασία με την αρχαιολογία ώστε ούτε οι πολίτες να αδικούνται, ούτε οι αρχαιολογικοί μας χώροι να καταπατούνται και να υποβαθμίζονται. Και το κύριο και βασικό. Ο τουρισμός μας σήμερα πρέπει να επενδύεται με την πολιτιστική μας κληρονομιά  και με τις μεγάλες αξίες της ελληνικής παράδοσης.
Η Κούλα Μπορμπουδάκη με το εργαστήριο της, προσπαθεί να εισάγει  μικρούς και μεγάλους στο μαγικό κόσμο της αρχαιολογικής ανασκαφής κυρίως τους μικρούς.
Πρακτικά με το εργαστήριο της και θεωρητικά με το βιβλίο της «Μικροί Αρχαιολόγοι», που προχθές παρουσιάστηκε στο δημαρχείο Κισάμου, στα πλαίσια της «βιβλιογνωσίας», δράσης που πραγματοποιείται  από το 4ο νηπιαγωγείο της πόλης μας.
Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντική η προσφορά της στον τόπο μας. Εισάγει ένα καινούριο κομμάτι εκπαίδευσης, δίδει μια διέξοδο στη σχολική τάξη για έρευνα και ψυχαγωγία συγχρόνως, μια ποιότητα ζωής και αναδεικνύει πολιτιστικές αξίες που πρέπει να διακρίνουν τις τουριστικές δραστηριότητες. Γενικά προσθέτει στον πολιτισμό της Κισάμου. Αξίζει κάθε υποστήριξη από όλους, την πολιτεία, πρωτίστως και την ευρύτερη κοινωνία.