ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΜΕ ΤΗΝ ΙΛΑΡΑ

Του Νεκτάριου Τσουρουνάκη – Παιδιάτρου
Από την αρχή του έτους σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες (Ιταλία, Ρουμανία, Γαλλία, Βρετανία, Βέλγιο και άλλες) υπάρχει μια επανάκαμψη της ιλαράς, μιας ασθένειας που εθεωρείτο ξεχασμένη χάρη στον εμβολιασμό. Τον τελευταίο χρόνο έχουν καταγραφεί περισσότερα από 14.000 περιστατικά σε όλη την Ευρώπη και 43 θάνατοι. Το φαινόμενο είναι σε έξαρση και στη χώρα μας. Ενώ κατά τα προηγούμενα χρόνια στην Ελλάδα καταγραφόταν περίπου 1 κρούσμα ετησίως, από το Μάιο 2017 και έως 3/9/17 είχαν καταγραφεί 100 περιστατικά ιλαράς, ενώ μέχρι τις 28/9/17 έχουν καταγραφεί 196 κρούσματα, με μεγαλύτερη συχνότητα στη νότια Ελλάδα. Τα περιστατικά αφορούν κυρίως μικρά παιδιά από κοινότητες Ρομά και άτομα 25 – 44 ετών, που ήταν ανεμβολίαστοι ή ατελώς εμβολιασμένοι. Δεν μπορεί αποκλειστεί η αύξηση των κρουσμάτων και η επέκτασή τους και σε άλλες γεωγραφικές περιοχές, ιδίως με την πρώτη αλλαγή του καιρού, ενόψει του χειμώνα.
     Η ιλαρά είναι ένα νόσημα με πολύ υψηλή μεταδοτικότητα. Χαρακτηρίζεται από πυρετό με εξάνθημα, ενώ συνήθως προηγείται μια φάση με γενικά συμπτώματα (καταρροϊκό στάδιο). Τα άτομα που νοσούν μεταδίδουν τη νόσο περίπου 4 ημέρες πριν την εμφάνιση του εξανθήματος έως και 4 ημέρες μετά. Ο ιός της ιλαράς αποικίζει τη  ρινική κοιλότητα και το στοματοφάρυγγα ατόμων που νοσούν. Όταν οι νοσούντες φταρνίζονται ή βήχουν, τα σταγονίδια διασπείρονται μέσω του αέρα και μπορούν να επιμολύνουν άλλα άτομα ή διάφορες επιφάνειες, παραμένοντας μολυσματικά για διάστημα τουλάχιστον 2 ωρών. Τα συμπτώματα της ιλαράς είναι από μόνα τους ενοχλητικά, οι επιπλοκές όμως είναι επικίνδυνες. Ένα ποσοστό 6 – 20% των ατόμων που νοσούν θα παρουσιάσουν ωτίτιδα, διάρροια ή ακόμη και πνευμονία. Ένας στους 1000 ασθενείς με ιλαρά θα παρουσιάσει εγκεφαλίτιδα και περίπου ένας στους 1000 θα καταλήξει.
     Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την πρόληψη της ιλαράς είναι ο εμβολιασμός με το εμβόλιο της ιλαράς – ερυθράς – παρωτίτιδας (εμβόλιο MMR). Πριν την ανακάλυψη των εμβολίων, η ανθρωπότητα θρηνούσε 2,5 εκατομμύρια θανάτους το χρόνο από την ιλαρά. Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ασφαλές εμβόλιο, όπως έχει δείξει η εμπειρία από τον εμβολιασμό πολλών εκατομμυρίων παιδιών παγκοσμίως για πιο πολύ από 4 δεκαετίες. Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, καθώς και η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία συνιστά τον άμεσο εμβολιασμό με το εμβόλιο MMR (2 δόσεις συνολικά), των παιδιών, εφήβων και ενηλίκων που δεν έχουν ιστορικό νόσου, εκτός των εγκύων και ανοσοκατασταλμένων. Για τα βρέφη συνιστά να γίνει η 1η δόση του εμβολίου στους 12 μήνες (αντί στους 15), και η 2η δόση μετά από 3 μήνες. Σε περιπτώσεις υψηλού κινδύνου, η 2η δόση μπορεί να γίνει με μεσοδιάστημα τουλάχιστον 4 εβδομάδων από την 1η.
     Το επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης στη χώρα μας είναι σχετικά υψηλό, και αυτό αποτελεί θετικό παράγοντα, αλλά δεν πρέπει να οδηγεί σε εφησυχασμό. Οφείλεται κατά κανόνα στις προσπάθειες των ανωνύμων Ελλήνων παιδιάτρων που επωμίζονται και την ευθύνη των εμβολιασμών, που επίσης τα τελευταία χρόνια καλούνται να ενημερώσουν τους γονείς, να τους θέσουν τα επιστημονικά δεδομένα, και να διαλύουν τους αβάσιμους φόβους τους για τα εμβόλια. Φόβοι που πηγάζουν κυρίως από τις ψευδείς και κατά κανόνα ανώνυμες δημοσιεύσεις που αναρτώνται στο διαδίκτυο. 
     Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι από το 2016 όλοι – ασφαλισμένοι και ανασφάλιστοι – έχουν δωρεάν πρόσβαση στα εμβόλια  του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών, υπάρχουν ακόμη ευάλωτες ομάδες πληθυσμού με χαμηλό επίπεδο εμβολιαστικής κάλυψης. Κρούσματα εμφανίζονται όταν η εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού ελαττωθεί κάτω του 90%. Εκτιμάται από επίσημα στοιχεία ότι τα μη εμβολιασμένα άτομα στη χώρα μας ανέρχονται σε ποσοστό 20% περίπου. Σε περίπτωση που αυξηθούν, θα εμφανιστεί επιδημία ιλαράς και ο κίνδυνος να θρηνήσουμε θύματα.
     Είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να εμφανιστούν ασθένειες που τις είχαμε ξεχάσει όταν οι γονείς ξεχνούν, αγνοούν ή συνειδητά επιλέγουν να μην εμβολιάζουν τα παιδιά. Εκτιμάται πως το ποσοστό των γονέων που ακολουθεί το  Εθνικό Εμβολιαστικό Πρόγραμμα έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια κατά 10 -15%. Είναι σημαντικό να αντικρουστεί η ανυπόστατη φημολογία για τους δήθεν κινδύνους από τα εμβόλια και να επικρατήσουν οι τεκμηριωμένες επιστημονικές απόψεις για τη σημασία και την ασφάλεια των εμβολίων γενικά, και του εμβολίου ιλαράς – ερυθράς – παρωτίτιδας (MMR) ειδικότερα.
     Η Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία επισημαίνει: Εάν οι γονείς ακολουθούν τις οδηγίες του “Dr Google” (ανώνυμες και ανεύθυνες πληροφορίες που διοχετεύονται στο διαδίκτυο από το αντιεμβολιαστικό κίνημα), πολύ γρήγορα θα έχουμε την επανεμφάνιση και άλλων νοσημάτων που στη χώρα μας έχουν εξαλειφθεί όπως π.χ. κοκκύτης, διφθερίτιδα, μηνιγγίτιδα, παρωτίτιδα. Στις ΗΠΑ από την αρχή του χρόνου έχουν παρουσιαστεί 6000 κρούσματα παιδιών με παρωτίτιδα, εκ των οποίων το 1,5% εμφάνισε ορχίτιδα. Τα εμβόλια είναι ασφαλή, αποτελεσματικά και σώζουν ζωές. Και καταλήγει: Μην εμπιστεύεστε ανώνυμες πληροφορίες του διαδικτύου. Απευθυνθείτε μόνο σε επιστημονικές ιστοσελίδες, όπως ΚΕΕΛΠΝΟ, Υπουργείο Υγείας, WHO, CDC, UNICEF, Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία  κλπ.
     Εγώ θα προσθέσω:      
www.familydoctor.org, www.app.org/immunization, www.caringforkids.cps.ca/, www.idsociety.org, www.immunizationed.org, www.vaccine.texaschildrens.org, www.niaid.nih.gov/topics/vaccines, www.vaccine.chop.edu, www.vaccine.org, www.path.org/vaccineresources/, www.ecbt.org, www.immunize.org, www.iom.edu, www.hispanichealth.org,  www.nfid.org, www.nmaus.org, www.who.int/topics/vaccines/en/,  
www.vaccineinformation.org, www.pkids.org/immunizations.php, www.meningitis-angels.org, www.cdc.gov/vaccines, www.fda.gov/cber/vaccines.htm, www.vaccinesafety.edu,  
www.paidiatriki.gr (Ελληνική ιστοσελίδα)
www.infovac.gr/ (Ελληνική ιστοσελίδα)