ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΙΑΣ ΣΦΑΚΙΑΝΗΣ (ΣΤΡΑΤΗΣ ΠΑΤΕΡΟΣ)

Η αποκαλυπτική αλληλογραφία αλλά και τα πρακτικά που έχουν κρατηθεί απο του Ενετούς για την υπόθεση της παράδοσης της Γραμβούσας το 1691 είναι αμ' τι άλλο πολύ σπουδαία για να διαμορφώσουμε γνώμη αλλά και ενδεχομένως να αλλάξουν την ιστορία που ξέραμε ως και σήμερα.
Συνεχίζοντας την έρευνα της η Μ. Αρακαδάκη παρουσιάστηκε στο Ι' κρητολογικό συνέδριο την ανακοίνωση με τίτλο "Πως χάθηκε η Γραμβούσα το 1691".
Σε μια απο τις παρενθέσεις της ανακοίνωσης η οποία έχει πολύ ενδιαφέρον αναφέρετε στον μοιραίο ρόλο που έπαιξε στην προδοσία της Γραμβούσας, ο Στρατής Πάτερος, αυτός ο ισχυρός Σφακιανός καραβοκύρης. Σε όλες τις αναφορές δεν αναφέρεται πουθενά το επίθετο του αλλά μόνο τ όνομα του δείχνοντας έτσι πόση δύναμη είχε και πόσο γνωστός ήταν μέσα και έξω απο την Γραμβούσα. Ίσως αυτή η καλή ζωή, η ανθηρή οικονομική κατάσταση του, αλλά και η σχέση του με τον προνοητή της Γραμβούσας Francesco Dona (υπήρχαν υποψίες οτι τον χρημάτιζε) να έπαιξαν ρόλο στο μένος της φρουράς προς αυτόν και κατά επέκταση προς την Γαληνότητα.
Ο Στρατής Πάτερος είχε δικό του σπίτι στην Γραμβούσα, εκεί θα έμενε μαζί με την οικογένεια του (είχε μαζί του τον ανιψιό του και ενδεχομένως να τον επισκεπτόταν και η κόρη του) το οποίο όπως φαίνεται απο τις καταθέσεις των Ελλήνων που ζούσαν στην Γραμβούσα εκείνα τα χρόνια, έγινε στόχος των στασιαστών μιας και εκεί έκρυβε όλα τα λάφυρα του.  
Πάντως φαίνεται οτι η Βενετία υπολόγιζε πολύ σε αυτόν μιας και φρόντισε να εξαγοράσει την ποινή του και να αφεθεί ελεύθερος μετά την σύλληψη τους απο τους Τούρκους. Μάλιστα αμέσως μετά την απελευθέρωση του, αγοράζει 4 φρεγάτες και με έδρα πλέον τα Κύθηρα πραγματοποιούσε επιθέσεις στην Δυτική Κρήτη, αιχμαλωτίζοντας χιλιάδες μουσουλμάνους που τους μετέφερε στα Κύθηρα, άλλοτε απελευθερώνοντας τους με λύτρα και άλλοτε τους έστελνε στην Βενετία. Αυτό κράτησε 4 χρόνια ως το Ιούνιο του 1695 όπου τον συνέλαβαν και τον καταδίκασαν σε θάνατο, όπως λέει η Αλεξάνδρα Κραντονέλλη στο βιβλίο της "Ιστορία της πειρατείας στους μέσους χρόνους της Τουρκοκρατίας".
***Στο επόμενο πως προήλθε η ονομασία Μπάλος που χρησιμοποιούμε σήμερα για την όμορφη λιμνοθάλασσα του ακρωτηρίου της Γραμβούσας που έχει πολύ ενδιαφέρον.