ΜΙΧΑΗΛ ΑΡΧΑΓΓΕΛΟΣ ΒΑΘΗ

Στις δυτικές εσχατιές της Κρήτης, μέσα σε κατάφυτη ρεματιά, βρίσκεται το χωριό Κούνενι. Λίγο έξω από τον οικισμό, προς τα δυτικά, κοντά στο ρέμα, είναι ή εκκλησία του Μιχαήλ Αρχάγγελου ή του Αστράτηγου, όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι, μονόκλιτη απλή αίθουσα, εσωτερικών διαστάσεων 3,00X5,75, κτισμένη με μια απόκλιση, περίπου 20 μοιρών, προς βορρά. Τοίχοι και καμάρα έχουν κατασκευαστεί από αργολιθοδομή. Οι αλλεπάλληλες επισκευές των όψεων έχουν επιφέρει κάποια αλλοίωση στην εξωτερική μορφή του κτίσματος, αν και πιστεύω πώς ή σημερινή του γυμνότητα δεν μπορεί να διαφέρει ουσιαστικά από την λιτότητα εκείνη πού χαρακτηρίζει όλους τους παρόμοιους ναούς της Κρήτης, « απεριόριστου αριθμού», όπως σωστά παρατηρεί ό Gerola. Μόνος πλούτος ήταν και εξακολουθεί να παραμένει ο εσωτερικός ζωγραφικός διάκοσμος. Πρέπει μάλιστα να τονιστεί και τούτο πως είναι από τα ελάχιστα ζωγραφισμένα μνημεία τής Κρήτης, από τις τόσο σπάνιες εξαιρέσεις, πού διατήρησαν μέχρι σήμερα σε μια καλή, σχετικώς, κατάσταση τις τοιχογραφίες τους.
Εκείνο πού έχει υποστεί ανεπανόρθωτη φθορά, είναι ή μεγάλη επιγραφή, πάνω από την πόρτα τής εισόδου, μήκους όσο και του δυτικού τοίχου (3,00 μ.). Φαίνεται πώς με την αντικατάσταση και την ενίσχυση του ξύλινου υπέρθυρου, πού θα έγινε πριν πολλά χρόνια, καταστράφηκε ένα μεγάλο τμήμα και μάλιστα το πιο σημαντικό, η χρονολογική ένδειξη.
Η διάταξη των τοιχογραφιών φαίνεται στο σχέδιο 1 (είκ. 1)

1. Γέννηση, 2.Υπαπαντή, 3. Βάπτιση, 4. Μεταμόρφωση, 5. Η Έγερση του Λαζάρου, 6. Βαϊοφόρος, 7. Προδοσία, 8. Ο Ελκόμενος, 9. Σταύρωση, 10. Ανάσταση, 11. Ανάληψη, 12. Το θαύμα των Χωνών, 13. Ιεριχώ, 14. Η Σύναξη των Ασωμάτων, 15. Αγ. Θεόδωρος, 16. Αγ. Δημήτριος, 17. Αγ. Γεώργιος, 18. Αρχάγγελος Γαβριήλ, 19. Αγ. Ελευθέριος και Παντελεή­μων, 20. Αγ. Ιωάννης ο Ελεήμων, 21. Αρχάγγελος Μιχαήλ, 22. Αγ. Κωνσταντίνος και Ελένη, 23. Τρεις αδιάγνωστοι Άγιοι, 24. Δύο Αδιάγνωστες άγιες, 25. Άγ. Παρασκευή
Λασσιθιωτάκης "Κυριαρχούντες τύποι χριστιανικών ναών από το 12ο αιώνα και εντεύθεν στην Δυτική Κρήτη"