ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ

Κώστας Κρεμμύδας
Της Δάφνης Καραπιπέρη

 «Οι πελάτες μαs δεν είναι πλούσιοι, εκτιμούν την καλή τροφή»
Γνωρίζει και αγαπά το αντικείμενό του. Αυτό είναι φανερό στα αναλυτικά και άκρως ενημερωτικά σημειώματα που συνοδεύουν τη λίστα που στέλνει κάθε εβδομάδα στους πελάτες του. Με σπουδές γεωπονίας και εξειδίκευση στη βιολογική γεωργία, ο παραγωγός από την Κρήτη είναι ο πρώτος που καθιέρωσε το ηλεκτρονικό εμπόριο φρέσκων βιολογικών φρούτων και λαχανικών στη χώρα μας.
«Αυτή την εβδομάδα αρχίζουμε να στέλνουμε πατάτες του Στεφανάκη από τη Μεσσαρά Ηρακλείου. Τις έχουμε λίγο πιο φτηνές, γιατί έχουν λίγους μώλωπες. Είναι αισθητικό πρόβλημα. Οφείλονται στο γεγονός ότι εξορύσσονται με πατατοεξαγωγέα από στεγνό χώμα και έτσι χτυπιούνται παραπάνω από ό,τι πρέπει και μωλωπίζονται. Παρ’ όλα αυτά είναι πολύ καλές».
Τα mails με τα προϊόντα του Κώστα Κρεμμύδα κρύβουν πάντα μια πληροφορία-έκπληξη που σε κάνει .......

.να αισθάνεσαι ότι γνωρίζεις έστω και λίγο τον παραγωγό που ξέθαψε για χάρη σου τις πατάτες. Και ας είναι αυτός στο χωράφι του στην Κρήτη και εσύ στην Αθήνα μπροστά στον υπολογιστή σου να αναλογίζεσαι τι θα χρειαστείς από φρούτα και λαχανικά αυτή την εβδομάδα. «Να παραγγείλω παραπάνω ντομάτες για γεμιστά ή δεν θα προλάβω να τα φτιάξω αυτή την εβδομάδα;» Αυτό το ερώτημα με βασάνιζε εκείνη την εβδομάδα στις 30 Ιουλίου που έλαβα το τελευταίο mail του παραγωγού από την Κρήτη. Τον Αύγουστο η επιχείρηση ξεκουράζεται. Οταν στις αρχές Σεπτεμβρίου το μήνυμα με τον κατάλογο των προϊόντων ξαναεμφανίστηκε στο inbox μου, ήξερα ότι τελείωσαν οι διακοπές του, όπως και οι δικές μου άλλωστε.
Τα πρώτα βιολογικά θερμοκήπια
Ο  Κώστας Κρεμμύδας είναι παραγωγός βιολογικών προϊόντων, κυρίως κηπευτικών, στην Κρήτη, στην Κίσαμο Χανίων, και διαθέτει ο ίδιος τα προϊόντα του, όπως και τα προϊόντα άλλων παραγωγών, στέλνοντας κάθε εβδομάδα ένα κιβώτιο με φρέσκα λαχανικά και φρούτα αλλά και όσπρια, ό,τι ο καθένας τού έχει παραγγείλει, στους πελάτες του στην Αθήνα.
Μα ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο Κώστας Κρεμμύδας είναι, όπως ο ίδιος λέει, «έποικος» στην Κρήτη. «Εχω καταγωγή από το νησί, αλλά ερχόμουν μόνο για διακοπές». Τελείωσε το Δημοτικό στην Αφρική, γιατί ο πατέρας του εργαζόταν σε τεχνικά έργα εκείνη την εποχή και στη συνέχεια ξεσχόλισε στην Αθήνα. Παρόλο που προερχόταν από οικογένεια της πόλης, αποφάσισε να σπουδάσει τεχνολόγος-γεωπόνος. Τελειώνοντας τη σχολή, δούλεψε σε εταιρείες με σπόρους, αλλά η τύχη τα έφερε να βρει δουλειά στην Κρήτη. «Κάπως έτσι σκέφτηκα να αρχίσω να καλλιεργώ», θυμάται.
«Είχατε κτήματα;» αναρωτιέμαι. «Μπα, είναι όλα νοικιασμένα. Είμαι σύγχρονος κολίγας. Απλώς δεν δίνω τη δεκάτη, δίνω κάτι παραπάνω», λέει γελώντας.
Το 1999 που ξεκίνησε, ελάχιστοι στην Κρήτη καλλιεργούσαν κηπευτικά βιολογικά σε θερμοκήπιο. «Δέκα άτομα περίπου ήμασταν. Ηταν δύσκολα γιατί δεν υπήρχε γνώση και προσπαθούσαμε μόνοι μας, ο ένας με τον άλλο, να βρούμε λύσεις. Και τα εφόδια, λιπάσματα, φάρμακα για βιολογικές καλλιέργειες τότε ήταν λίγα. Η αγορά των βιολογικών σκευασμάτων αναπτύχθηκε όταν έγινε ο νόμος για την ολοκληρωμένη διαχείριση και καταργήθηκαν πολλά φάρμακα της συμβατικής γεωργίας. Ετσι αυτά που χρησιμοποιούσαμε εμείς άρχισαν να χρειάζονται και στη συμβατική γεωργία και υπήρξε ενδιαφέρον από τις εταιρείες».
Πάντως, ο παραγωγός δεν θέλει να υπερβάλει για τα βάσανα της αρχής. «Να λέμε την αλήθεια: εγώ στη βιολογική γεωργία δεν είμαι πρωτοπόρος, ήταν άλλοι πριν από εμένα που έφαγαν μεγάλο λούκι».
Ηταν όμως ο πρώτος που ξεκίνησε το «ηλεκτρονικό εμπόριο φρέσκων βιολογικών φρούτων και λαχανικών και τη διανομή τους στον χώρο του τελικού καταναλωτή», όπως περιγράφει ο ίδιος στην ιστοσελίδα του http://biokremmydas.gr/

«Εβλεπα το βράδυ τους ανθρώπους να επιστρέφουν από τη δουλειά μέσα στα αυτοκίνητα, κουρασμένους, και σκεφτόμουν “πότε προλαβαίνουν να ψωνίσουν”. Εψαχνα έναν τρόπο να έρθω σε πιο άμεση επαφή με τους καταναλωτές. Στα 36 μου –μη γελάσετε– πήγα στη Σκωτία να κάνω μεταπτυχιακό στη βιολογική γεωργία. Εκεί είδα πώς γίνεται το σύστημα με τα καλάθια στο σπίτι».
Στην Αγγλία ο θεσμός αυτός εφαρμόζεται από πολύ παλιά και οι παραγωγοί στέλνουν στους πελάτες ό,τι βγάζουν κάθε εβδομάδα. Ο Κώστας Κρεμμύδας από την αρχή όταν ξεκίνησε το «delivery» βιολογικών, το 2009, προσάρμοσε τον τρόπο πώλησης στις ελληνικές συνήθειες: Ο καθένας μπορεί μέσω ίντερνετ ή και τηλεφωνικά να παραγγείλει την ποσότητα –μερικές φορές και την ποιότητα γιατί προτείνονται δύο κατηγορίες με ανάλογη διαφορά τιμής– των προϊόντων που θέλει κάθε εβδομάδα.
Ο παραγωγός βάζει βέβαια όρια. «Πρέπει να ξέρω ότι κάτι είναι καλό για να το βάλω στο καλάθι. Αλλιώς, λέω δεν έχουμε. Τα πρώτα χρόνια έκανα και εισαγωγές για να έχω μεγαλύτερη ποικιλία. Μετά σκέφτηκα γιατί να δίνω τα λεφτά μου στους Ολλανδούς;»
Δίκτυο παραγωγών
Οι τιμές των προϊόντων του διαμορφώνονται ανάλογα με την εποχή και την προσφορά. Κάποιες φορές είναι ακριβά, άλλες πλησιάζουν τις τιμές των συμβατικών. Παρά την κρίση, τα κιβώτια που φτάνουν στην Αθήνα αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο.
«Αρέσει αυτό το σύστημα στον κόσμο. Έκλεισαν και πολλά μαγαζιά με βιολογικά στις γειτονιές –όχι ότι αυτό ήταν καλό– και τα μεγάλα σούπερ μάρκετ σταμάτησαν να φέρνουν μεγάλη γκάμα προϊόντων. Οι πελάτες μας δεν είναι πλούσιοι, είναι όμως άνθρωποι που έχουν διαφορετική αντίληψη, προτιμούν να κόψουν από κάτι άλλο για να έχουν μια καλή τροφή στο τραπέζι τους», εξηγεί ο Κώστας Κρεμμύδας την έστω και μικρή αύξηση της πελατείας του όσο περνάει ο καιρός. Εχει πλέον οικοδομήσει ένα δίκτυο παραγωγών που τους στηρίζει και τον στηρίζουν. «Τα πρώτα χρόνια μού έδιναν προϊόντα χωρίς να τους πληρώνω, με βοήθησαν πολύ», θυμάται.
Οχι βέβαια ότι τα πράγματα είναι ρόδινα. Μόνο τα δύο τελευταία χρόνια, με βάση τους υπολογισμούς του, δεν μπαίνει μέσα. «Σταμάτησα να τρώω από το μέλλον», όπως λέει. «Δουλεύουμε, όμως, οικογενειακώς όλη μέρα. Οι καβγάδες με τη γυναίκα μου είναι αν θα στείλουμε ή όχι τα βλίτα που έχουν τρύπες. Αλλά η εποχή που ζούμε τώρα δεν είναι να υπολογίζεις τον κόπο σου, είναι να μπορείς να έχεις κάποιο εισόδημα και να κάνεις μια τίμια δουλειά».
Προσεχώς χυμοί και μαρμελάδες
Χρόνο με τον χρόνο σκέφτεται και κάτι καινούργιο. Στη λίστα των προϊόντων που περιέχει το «καλάθι» υπάρχουν πλέον και όσπρια, συσκευασμένα ζυμαρικά και κουλουράκια, ρακή και λάδι. Στα σχέδιά του είναι η παραγωγή χυμών και μαρμελάδων από τα προϊόντα που περισσεύουν, για να μειωθεί η φύρα.   
Τι θα ευχόσουν για τη βιολογική καλλιέργεια στην Ελλάδα;
«Να έχει ο κόσμος λεφτά να αγοράζει. Χέρια έχουμε, χωράφια έχουμε, το θέμα είναι ο κόσμος να μπορεί να αγοράζει αυτά που παράγουμε».