ΑΓΙΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΚΙΩΝΑΣ

Γιορτάζει σήμερα η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη "στο Γκιώνα", στα βάθη της όμορφης χερσονήσου της Σπάθας, κοντά στο χωριό Ροδωπού. Χιλιάδες κόσμος, παλιότερα με τα πόδια και μετά από μια πολύ δύσκολη πορεία, σήμερα άνετα με αυτοκίνητο, φτάνουν εκεί και διανυκτερεύουν. Δεν ξέρω γιατί, αλλά αποτελεί παλιά παράδοση να γίνονται εκεί δεκάδες βαφτίσεις παιδιών, μάλλον προς τιμή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου (Βαφτιστή). Στις πηγές της Βενετοκρατίας και στους χάρτες αναφέρεται σαν Aghios Ioanes sto Chiona.

 Από τις εργασίες έρευνας και αποκατάστασης που πραγματοποιήσαμε στη δεκαετία του 1990 σε συνεργασία με την ενορία Ροδωπού, διαπιστώσαμε ότι αρχικά υπήρχε ένας μικρός μονόχωρος ναός που επεκτάθηκε σταδιακά και γνώρισε αρκετές αλλαγές στο δάπεδό του.

Δυτικά του ναού δυο θολοσκέπαστοι χώροι, που ανήκουν σήμερα σε ιδιώτες, δείχνουν ότι λειτουργούσε ως μικρή μονή, όπως και άλλες στην απομονωμένη Σπάθα από το 14ο αιώνα.
Μιχ. Ανδριανάκης