ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ ΚΙΣΑΜΟΥ

Κερά
 Η Κερά είναι οικισμός που βρίσκεται στην τοπική Κοινότητα Ρόκκας. Η ονομασία  Κερά προκύπτει από το ‘κερά’ δηλαδή κυρία και αναφέρεται στην αγωνίστρια Αντωνούσα Καστανάκη ή Καστανοπούλα, κάτοικο του οικισμού, η οποία έλαβε µέρος στις επαναστάσεις της Κρήτης από το 1866 έως το 1879. Το 1866 σε ηλικία 22 ετών, σκότωσε τον Τούρκο Μουσά Δερβίση, που επιχείρησε να αρπάξει τα ζωντανά του πατρικού της σπιτιού. Πήρε τ΄ άρµατά του, εγκατέλειψε το σπίτι της και ανέβηκε στα βουνά µε τους άντρες αγωνιστές της Κισάµου. Αρχικά εντάχθηκε στην οµάδα του οπλαρχηγού Κωνσταντουλάκη και αργότερα στο σώµα του στρατηγού Σκαλίδη. Το 1882 κατέφυγε διωκόµενη στην ηπειρωτική Ελλάδα όπου δηµιούργησε δικό της σώµα για την απελευθέρωση της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Η προτομή της βρίσκεται στην Κερά Κισσάμου και το σπίτι της σώζεται μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με τοπικές πληροφορίες κατά μία άλλη εκδοχή, το όνομα του οικισμού ήταν Κεραία όπως χαρακτηριστικά μας ανέφερε ο κος Φουντουλάκης. «Παλιά το χωριό το λέγαμε Κεραία. Μάλλον επειδή το χωριό μας ήταν κάτι σαν ‘κεραία’, σαν επέκταση, για το διπλανό χωριό τη Ρόκκα, που έχει και ιστορική αξία και αρχαιολογικό χώρο». *
Η αρχαία πόλη Κεραία* χρονολογείται από τον 11 και 12ο αιώνα π.Χ όπου έλαβε χώρα η έλευση των Μυκηναίων (Αχαιοί) και ακολούθως των Δωριέων κατά τη μεγάλη οικιστική ανάπτυξη στην επαρχία Κισάμου. Ο ιστορικός Πολύβιος αναφέρει ότι οι κάτοικοι λεγόταν Κερέτας. Λέγεται ότι η αρχαία πόλη θα πρέπει να βρισκόταν πολύ κοντά στη Ρόκκα, γι’ αυτό και στα χρόνια τα τωρινά οι Κισσαμίτες συνηθίζουν να συνεκφέρουν τα δύο τοπωνύμια σαν να είναι ένας τόπος, μια κοινότητα.
Ο οικισμός όπως υφίσταται  σήμερα χρονολογείται από την περίοδο της Τουρκοκρατίας (1700). Ορισμένα σπίτια διατηρούνται ακέραια μέχρι τώρα. Το μεγαλύτερο τμήμα από την καλλιεργήσιμη γη που περιβάλλει τον οικισμό είναι ελαιόφυτο. Στη θέση των ελαιοδένδρων παλαιότερα οι κάτοικοι καλλιεργούσαν αμπέλια.
Με την εθνική απογραφή του πληθυσμού το 2001 οι κάτοικοι αριθμούνται σε 66 ενώ το 2011 μειώνονται στους 36. Από προφορικές μαρτυρίες των κατοίκων γνωρίζουμε επίσης ότι από το 1955 και μετά ξεκινά μία σταδιακή εγκατάλειψη του χωριού. Συμπερασματικά ο πληθυσμός αρχικά ήταν πολύ περισσότερος από 66 κατοίκους.
Ζούλια Άννα                   Kόνιαρη Άννα Μαρία
Μαλαπάνη Γεωργία        Mηλοπούλου Χριστίνα
Μπάικα Βαρβάρα           Μπούσιος Ιωάννης   
Nίκαινα Θεοδώρα           Σχοινά Σεμέλη
Τρίκκα Χαρικλεια

*Συμπληρώνω ..... Η Κεραία ήταν πόλη αυτόνομος της Κρήτης, και είχε κόψει δικά της νομίσματα, στα οποία εικονίζονται η Άρτεμις και ο Απόλλων. Ο κάτοικος ελέγετο Κεραϊτης ή Κερέτης. Ήταν σύμμαχος της Πολυρρηνίας κατά τους πολέμους μεταξύ αυτών και της Κνωσού (221-220 π.Χ.). Ο Πολύβιος τοποθετεί τους "Κερέτας", κοντά στο Πολυρρήνιον, προπάντων από τα νομίσματα τους, οι τύποι των οποίων είναι όμοιοι με του Πολυρρηνίου (έχουν στη μια όψη την κεφαλή της Αρτέμιδος δαφνοστεφανωμένης με φαρέτρα στον ώμο και από την άλλη τη λέξη ΚΕΡΑΙΤΑΝ μέσα σε στεφάνι από φοίνικα). Ο Bursian έχει την ίδια γνώμη αναζητώντας την θέση της πόλης στα αρχαία ερείπια, τα οποία υπάρχουν στο σημερινό χωριό Ρόκκα της επαρχίας Κισάμου. Οι κάτοικοι της Κεραίας αναφέρονται μεταξύ αυτών που συμμάχησαν με τον Ευμένη Β΄. Η Σούδα αναφέρει την Κεραία, λέγοντας ότι ο γνωστότατος ποιητής Κρητικός Ριανός ήταν από την Βήνη ή την Κεραία.
Καμία σχέση το όνομα του χωριού με την Αντωνούσα που είναι μεγάλη ηρωίδα αλλά πολύ μεταγενέστερη από την γέννηση του χωριού!!