ΤΙ ΕΙΔΕ Ο Robert Pashley ΟΤΑΝ ΕΠΙΣΚΕΦΤΗΚΕ ΤΗΝ ΜΟΝΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΓΩΝΙΑ

Το 1834 επισκέφτηκε την Μονή ο Άγγλος περιηγητής Robert Pashley. Οι μοναχοί τον φιλοξένησαν και ας έλειπε ο ηγούμενος και ο Πάσλευ έγραψε με θετικά λόγια για την φιλοξενία που του επιφύλαξαν οι μοναχοί. Αυτός εντυπωσιάστηκε πολύ από τον πλούτο των εικόνων που δεν συνάντησε σε άλλα κρητικά μοναστήρια και από την τραπεζαρία την οποία περιγράφει λεπτομερειακά. Λέει επίσης ότι οι μωαμεθανοί δεν έκαψαν την εκκλησία ούτε κατάστρεψαν τα ξυλόγλυπτα με τα οποία κοσμούνταν. Αναφέρεται στον κρητικό αγώνα που απ' ό,τι μας λέει απασχολούσε πολύ τους μοναχούς. Μας δίνει επίσης σημαντικά στοιχεία για την οικονομική κατάσταση του μοναστηριού που είχε χάσει πολλά στον πόλεμο. Πριν το 1821 είχε 20 πατέρες, 15 καλόγερους, 5-6 διακόνους και 50-60 δουλευτάδες που καλλιεργούσαν τα οκτώ μετόχια του υπό την επίβλεψη ενός πατέρα σε κάθε κτήμα. Το 1834 που το επισκέφθηκε μας λέει ότι το μοναστήρι αδυνατούσε να καλλιεργήσει τα χωράφια του τα οποία νοίκιαζε σε ένα αγρότη λαμβάνοντας το μισό της σοδειάς που ήταν πολύ μικρό.