ΛΟΥΣΑΚΙΕΣ-ΣΥΡΤΟΣ

Ο Συρτός άρχισε να κάνει την εμφάνιση του μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453). Στη Κίσαμο πραγματοποιείται πολύ αργότερα από την άλωση της Κωνσταντινούπολης, ένα κρητικό γλέντι με βιολάτορα το κισσαμίτη Στέφανο Τραινταφυλλάκη ή Κιώρο μετά από παραγγελιά κάποιων οπλαρχηγών, ο Κιώρος με το βιολί του έπαιξε κάποιες νέες μελωδίες. Οι καπετάνιοι πιάνοντας το χορό, φαίνεται πως χόρεψαν το τελετουργικό κυκλικό χορό της Κρήτης, πάνω σε αυτές τις μελωδίες του βιολάτορα Κιώρου. Ο τελετουργικός χορός συρτός ή χανιώτικος άρχισε να κάνει την εμφάνιση του στην υπόλοιπη Κρήτη κατά την δεκαετία του '20 με κάποιες παραλλαγές στα βήματα, στο ύφος και στο στυλ. Αλλιώς χορεύουν το συρτό στη Κίσαμο, στο Ρέθυμνο, στο Ηράκλειο, στη Σητεία. Ονομάζεται Συρτός γιατί τα βήματα είναι σεμνά, συρτά στο έδαφος και Χανιώτικος γιατί πρωτοχορεύτηκε στα Χανιά.